Το κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος σε εμένα τουλάχιστον δεν άφησε αμφιβολία: ο Τσίπρας τους «τύλιξε προσεκτικά με τάξι σε πράσινο πολύτιμο μετάξι», για να το πω καβαφιστί. Τι περιέχει το περισπούδαστο αυτό κείμενο, πολύτιμος καρπός της διάσκεψης των πολιτικών αρχηγών υπό τον ρυθμιστή του πολιτεύματος; Πολύ απλά, τέσσερις στόχους τους οποίους αντιευρωπαϊστές και ευρωπαϊστές (πλην Χρυσής Αυγής που δεν εκλήθη και ΚΚΕ, που μετείχε αλλά διαχώρισε τη θέση του) δέχονται από κοινού. Πρόκειται για τους εξής: συμφωνία κοινωνικά δίκαιη, μεταρρυθμίσεις αναγκαίες για τη χώρα, επαρκή χρηματοδότηση για τις ανάγκες της χώρας και, τέλος, την επιδίωξη διευθέτησης (απλώς, χωρίς σαφή δέσμευση ως προς την εξασφάλιση) του χρέους, ώστε να καταστεί βιώσιμο.
Κοιτάξτε και μόνοι σας το πλήρες κείμενο του ανακοινωθέντος και θα συμφωνήσετε ότι οι στόχοι είναι διατυπωμένοι με γενικότητες. Δεν θα μπορούσε όμως να ήταν διαφορετικά, ας μην αυταπατώμεθα: αυτοί οι άνθρωποι και υπό αυτές τις συνθήκες μόνον επάνω σε παρόμοιες γενικότητες θα μπορούσαν να συμφωνήσουν.
Παρόλα αυτά, οι ανοιχτές διατυπώσεις (κληρονομιά της δημιουργικής ασάφειας του Νάρκισσου;) είναι το μεγάλο πολιτικό πλεονέκτημα για τον Αλ. Τσίπρα. Διότι, τώρα, βάσει του κειμένου αυτού, Τσίπρας και Ευρωπαϊστές είναι όλοι μαζί και θέλουν το ίδιο πράγμα. Αν αυτός δεν πετύχει τους τέσσερις στόχους και δεν κλείσει συμφωνία (που είναι και πιθανότερο), τότε τι γίνεται; Δεν θα πρέπει να του πουν: «μπράβο, καλά έκανες και δεν συμφώνησες, γιατί όλα αυτά που δεν μας έδωσαν μαζί τα υπογράψαμε»; (Ή, αν προτιμάτε, μαζί τα χάψαμε…).
Επειδή συμβαίνει κάποιες φορές η λογική επιλογή να είναι η ηλίθια, δεν θα του πουν, βεβαίως, τέτοια πράγματα. Θα τον κατηγορήσουν ότι οι στόχοι που επεδίωξε στη διαπραγμάτευση δεν ανταποκρίνονταν σε εκείνους που προδιέγραφαν οι στόχοι του ανακοινωθέντος. Οπότε θα ξαναμπούμε σε έναν τεράστιο σκυλοκαβγά για την ερμηνεία των λέξεων ― των γενικοτήτων που αναφέρω παραπάνω. Τι είναι εμπροσθοβαρές και τι οπισθοβαρές, τι κοινωνικά δίκαιο και τι άδικο, τι αναπτυξιακό και τι αντιαναπτυξιακό και πάει έτσι στο διηνεκές…
Αυτό που κάνει την παραπάνω υπόθεση εργασίας να γυρίζει σε εφιάλτη είναι αν προσθέσουμε την εξής παράμετρο: ο Τσίπρας να επιδίωξε τη διάσκεψη υπό τον πρόεδρο, καθώς και την έκδοση κοινού ανακοινωθέντος, επειδή αυτό στο οποίο αποβλέπει είναι να αιφνιδιάσει με βουλευτικές εκλογές, ώστε να εξαργυρώσει τον θρίαμβο του δημοψηφίσματος με κοινοβουλευτική παντοδυναμία. Με το ανακοινωθέν, τους έχει τυλιγμένους όλους σε μια κόλλα χαρτί. Ο ΣΥΡΙΖΑ με τον Τσίπρα έχουν καταλάβει την προνομιακή θέση στην εκκίνηση και οι αντίπαλοι έχουν τοποθετηθεί εκεί όπου βολεύει τον ΣΥΡΙΖΑ. (Δεν θα απέκλεια μάλιστα η διαφοροποίηση του ΚΚΕ με τον Δ. Κουτσούμπα να έγινε και λόγω της επίγνωσης των κινδύνων που περιγράφω παραπάνω).
Ετσι, η εκλογική μάχη θα δοθεί γύρω από τη μάταιη προσπάθεια να ερμηνευθούν οι γενικές διατυπώσεις των τεσσάρων στόχων ―θα είναι, δηλαδή, μια επανάληψη του δημοψηφίσματος με λίγο διαφορετικούς όρους. Και, φυσικά, θα επικρατήσει η ερμηνεία του Τσίπρα, όπως και στο δημοψήφισμα, διότι η εξαπάτηση είναι η μόνη τέχνη στην οποία διαπρέπει. (Ισως δε και η μόνη την οποία κατέχει…). Θα κατεβεί στον αγώνα αυτό με την αξιοπιστία του ενισχυμένη έναντι του κόσμου που ψήφισε ΟΧΙ ― διότι, στο κάτω κάτω, αυτός δεν ήταν που γενναιοφρόνως ερμήνευσε το ΟΧΙ του δημοψηφίσματος ως ΝΑΙ και μάλιστα προσπάθησε ξανά να πετύχει συμφωνία με τη στήριξη των ευρωπαϊστών; Ολη αυτή η διαλλακτικότητα των τελευταίων ημερών, η μεταμόρφωση του Τσίπρα σε ηγέτη που δήθεν αίρεται υπεράνω κομματικών διαφορών μπορεί θαυμάσια να αποδειχθεί το τέλειο άλλοθι που προετοίμασε ο δημαγωγός για την αξιοπιστία του.
Αυτό το εφιαλτικό για τους ευρωπαϊστές σενάριο προσφέρει τρία πλεονεκτήματα στρατηγικής σημασίας στον Τσίπρα. Κατ’ αρχάς, του παρέχει τη δυνατότητα να εξαργυρώσει το 61% του δημοψηφίσματος. Φυσικά, δεν υπάρχει περίπτωση να το πάρει ολόκληρο, διότι στο ποσοστό του δημοψηφίσματος αθροίζονται ακροαριστερές και ακροδεξιές δυνάμεις, οι οποίες εκ των πραγμάτων θα βρεθούν απέναντι αν πάμε σε εκλογές. Εντούτοις, η μόνη πιθανότητα να πάρει ένα μέρος των ακροδεξιών ψήφων είναι με εκλογές υπό συνθήκες ενίσχυσης του αντιευρωπαϊκού κλίματος. Το δεύτερο πλεονέκτημα είναι ότι θα κάνει εκλογές με τη φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση ουσιαστικά ανύπαρκτη ― εξαιτίας κυρίως του αποχωρήσαντος Αντ. Σαμαρά. Τρίτο και ίσως σπουδαιότερο πλεονέκτημα είναι ότι η άμεση προσφυγή στις εκλογές αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο κίνδυνο που ορθώνεται για την κυβέρνησή του και την τρελή πολιτική της: την αντίδραση του κόσμου που θα προκληθεί ούτως ή άλλως από τη ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών ζωής. Εδώ θα είμαστε και θα δούμε…
Τσακαλώτος
Υπάρχουν οι αδιάφορα ντυμένοι, οι απρόσεκτα ντυμένοι, οι κακοντυμένοι και, τέλος, οι λέτσοι. Είναι πολύ εύκολο να βρεθείς σε μία από τις πρώτες τρεις κατηγορίες, αλλά για να βρεθείς στην τέταρτη, του λέτσου, χρειάζεσαι ειδική παιδεία. Διότι ο λέτσος είναι κάτι περισσότερο από τις άλλες κατηγορίες. Δεν εξαρτάται τόσο από το τι διαλέγεις να φορέσεις όσο από το πώς το φοράς. Ο λέτσος, λ.χ., κατά κανόνα φορά ρούχα ασιδέρωτα και πολύ συχνά έχει το μισό πουκάμισο μέσα από το παντελόνι και το άλλο μισό να κρέμεται απέξω. Επίσης, μπορεί άνετα να φορέσει κάλτσες από διαφορετικά ζευγάρια. Οι τέλειοι λέτσοι είναι τα public school boys. Μόνο μέσα σε αγγλικό ιδιωτικό σχολείο μαθαίνεται η τέχνη της λετσαρίας στην τελειότητά της, ως αντίδραση, φαντάζομαι, στον επιβεβλημένο καθωσπρεπισμό. Γι’ αυτό, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι γνήσιος εκπρόσωπος της συγκεκριμένης κατηγορίας. (Θυμίζω ότι έχει τελειώσει το St. Paul’s, το ιστορικό σχολείο που ίδρυσε στις αρχές του 16ου αιώνα ο Τζον Κόλετ, μεγάλη μορφή του αγγλικού ουμανισμού). Γι’ αυτό, επίσης, οι Ελληνες στις Βρυξέλλες τον βάφτισαν ήδη «Τσαλακωτό»· επειδή είναι το αντίθετο του ατσαλάκωτου…