Αφότου έκλεισαν οι τράπεζες και έγινε πια φανερό ότι πηγαίναμε για σύγκρουση, οι μέρες που ακολούθησαν δεν διέφεραν μεταξύ τους. Ενιωθες συνεχώς ότι όλες ήταν η ίδια, ατελείωτη μέρα. Ο ήλιος ανέτελλε κανονικά το πρωί και έδυε κανονικά το βράδυ, έπειτα πάλι ανέτελλε, για να δύσει ξανά κ.ο.κ., αλλά ζούσες το κάθε εικοσιτετράωρο με την αίσθηση ότι είναι κομμάτι της ίδιας μέρας που συνεχίζεται και συνεχίζεται. Εφταιγε γι’ αυτό το μαρτύριο η διαρκής αγωνία, που ένιωθες ότι δεν σε εγκατέλειπε ούτε στον ύπνο – η αγωνία ότι ο Αλέξης Τσίπρας προχωρούσε με σχέδιο (και, φυσικά, με γκάφες, αυτοσχεδιασμούς και όλα όσα προσιδιάζουν στο είδος μας) για την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρώπη.
Οσα έχουν συμβεί από την Πέμπτη και ύστερα δείχνουν ότι αυτό τουλάχιστον το γλιτώσαμε. Το σχέδιο, ασφαλώς, υπάρχει, και οι ακραίοι του ΣΥΡΙΖΑ το υπηρετούν σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα έκτοτε – η επίθεση στην ελευθερία του Τύπου, λ.χ., που ακόμη συνεχίζεται, μην αμφιβάλλετε ότι είναι κομμάτι αυτού του σχεδίου και αφορά την αντιμετώπιση της επόμενης ημέρας ενός Grexit. Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι, ευτυχώς, ο πρωθυπουργός δεν εντάσσεται πλέον σε αυτό. Η στροφή του είναι γνήσια, και το δείχνουν όχι μόνον τα οικονομικά μέτρα που είναι διατεθειμένος να επιβάλλει, αλλά και η ταχύτητα των διαδικασιών που επέλεξε για να διεκπεραιώσει το ζήτημα, δεδομένης και της στενότητας χρόνου μέχρι το σημερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αν τελικά πραγματοποιηθεί.
Προσωπικώς, έχω πεισθεί ότι ανάμεσα στην καταστροφή της χώρας και τον εξευτελισμό της κυβέρνησής του (την ξεφτίλα της κωλοτούμπας, αν νοσταλγείτε τους αγοραίους όρους που διάνθισαν τον δημόσιο λόγο της περιόδου), εκείνος προτίμησε τον εξευτελισμό. Εκανε πάρα πολύ καλά και πρέπει να του το αναγνωρίσουμε· ιδίως δε όσοι του ζητούσαν να το πράξει αναλογιζόμενος το συμφέρον της πατρίδας. Χλεύη, χαιρεκακία, ακόμη και αθώα πειράγματα, επί του παρόντος, δεν έχουν τώρα καμία θέση στον πολιτικό διάλογο, εκτός αν προέρχονται από εκείνους που αδυνατούν να αντιληφθούν ότι το εθνικό συμφέρον επιτάσσει να ξαναβρούμε τη θέση μας στην Ευρώπη.
Φαίνεται ότι τα όσα έζησε τις προηγούμενες δραματικές ημέρες (παρεμπιπτόντως, θα έχετε ακούσει φαντάζομαι τις φήμες που τον ήθελαν να αντιμετωπίζει κρίσεις πανικού…) τον έκαναν να καταλάβει το μέγεθος της ιστορικής καταστροφής που θα επέφερε το Grexit και να συνειδητοποιήσει ότι η άτακτη χρεοκοπία μιας, τυπικά έστω, αναπτυγμένης χώρας, που ανήκει γεωπολιτικά στη Δύση και μετέχει στις δομές της, θα ήταν μια κατάσταση φρικιαστική και χωρίς προηγούμενο ― αυτό εννοούσε όταν μίλησε για «ανατίναξη του κράτους» στους βουλευτές του. Η πίεση της πραγματικότητας, με κάποιον τρόπο, επιτέλους άγγιξε και τον ίδιο. Αντελήφθη, λοιπόν, ότι το μοντέλο του τριτοκοσμικού σοσιαλισμού δεν εφαρμόζεται εύκολα σε μια χώρα χωρίς Ινδιάνους.
Στην αναγνώριση της πραγματικότητας συνέβαλε πρωτίστως η Ευρώπη με τη στάση της. Απαλλαγμένη από ενοχές μετά το 61%, έδειξε για πρώτη φορά την αποφασιστικότητά της να προτιμήσει «ένα φρικτό τέλος, παρά μια φρίκη χωρίς τέλος». Σαφέστερος τρόπος για να το δείξει από τη συζήτηση του θέματος σε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των 28 δεν υπήρχε· και, ευτυχώς, έγινε αντιληπτός τελικά.
Φαίνεται, επίσης, ότι όσοι οδήγησαν τη διαπραγμάτευση προς τη ρήξη δεν είχαν υπολογίσει τις τεράστιες δυσκολίες της μεταβατικής περιόδου ώσπου να βρεθούμε εμείς μόνοι μας και η δραχμή (χωρίς Ινδιάνους). Η εξάντληση του ρευστού, η αδυναμία καταβολής μισθών στο Δημόσιο, καθώς και οι ελλείψεις που γρήγορα θα παρουσιάζονταν στην αγορά, θα βύθιζαν την Ελλάδα σε ένα απερίγραπτο χάος από το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπήρχε περίπτωση να τη γλιτώσει αλώβητος. Θα μπορούσε να αντεπεξέλθει, ενδεχομένως, μόνο αν είχε έναν μηχανισμό καταστολής για να τον στρέψει στον «εσωτερικό εχθρό». Τέτοιος μηχανισμός, όμως, δεν υπάρχει ― ακόμη τουλάχιστον. Υπάρχουν οι γραφικοί συνταξιούχοι του Πειθαρχικού της ΕΣΗΕΑ και οι αγανακτισμένοι πολίτες που το τροφοδοτούν με καταγγελίες, αλλά όσο σοβαροί και αν είναι στη γελοιότητά τους δεν φθάνουν για επανάσταση.
Εν ολίγοις, όσοι από την κυβέρνηση μεθόδευαν Grexit είχαν παραλείψει κάτι στους υπολογισμούς τους. Το αποκάλυψε (πάντα εν αγνοία του…) ο παππούς Αλέκος της κυβέρνησης, στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε πριν από το δημοψήφισμα. «Δεν ξέρατε ότι το πρόγραμμα έληγε και, επομένως, σταματούσε και η χρηματοδότηση στις 30 Ιουνίου;», τον ρώτησε η Σία Κοσιώνη. Εκείνος, με το χαρακτηριστικό ψεύδισμα που τονίζει υπέροχα την παιδικότητά του, της είπε: «Το ξέραμε, αλλά δεν το περιμέναμε…». Για τα μέτρα τους, λογικό ήταν. Νόμισαν ότι η Ευρώπη πέφτει όπως η πρυτανεία, με μια κατάληψη· και έσφαλαν.
Ως εδώ, λοιπόν, καλά. Μπορεί η σημερινή Ελλάδα να μην είναι ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, όπως ο ναός της Αρτέμιδος στην Εφεσο, αλλά ο Αλέξης Τσίπρας δεν θέλει να γίνει Ηρόστρατος. Διότι ο τελευταίος έμεινε μεν στην Ιστορία, αλλά για ποιον λόγο! Το κρίσιμο ζήτημα είναι τι θα γίνει από εδώ και πέρα. Ο καπετάνιος είδε το παγόβουνο και αλλάζει πορεία. Το καράβι όμως θα στρίψει; Αλλά και αν κατορθώσει να το στρίψει, τι θα πει μετά στο πλήρωμα για να το κρατήσει ενωμένο; Διότι μπροστά του ανοίγεται ένας καινούργιος κόσμος: θα πρέπει να υπερασπίζεται δημοσίως τη στροφή, δηλαδή τα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις, με σθένος και συνέπεια. Για να το πω με τον όρο της μόδας, πρέπει να φτιάξει μια νέα «αφήγηση» για το κόμμα του.
Μέχρι στιγμής, η στροφή είναι του Τσίπρα, δεν είναι του ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, όπως το ερμήνευσαν αρκετοί, αλλά και ο τρόπος που ο ίδιος το χειρίστηκε εν συνεχεία, ενίσχυσαν προσωπικά τον Τσίπρα και ίσως του δίνουν τη δυνατότητα να γίνει πραγματικός ηγέτης του χώρου του. Θα είναι απίθανο όμως αν αυτός ο χώρος θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.