Μια χώρα διαιρεμένη, πολιτικά πολωμένη, δοκιμαζόμενη από συνεχείς εντάσεις και πολιτικές κρίσεις. Η εικόνα αυτή, την οποία συναντάμε στην περιγραφή της μετεμφυλιακής Ελλάδας, θα μπορούσε να αποδώσει και την ατμόσφαιρα της χώρας σήμερα, με πέντε χρόνια κρίσης να τη βαραίνουν και να τη χαρακτηρίζουν. Η υπογραφή της συμφωνίας–μνημονίου από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, η μόνη λύση για να διατηρηθεί η Ελλάδα εντός ευρώ και Ευρωζώνης, δυνάμωσε το ρεύμα της εσωκομματικής αντιπολίτευσης. Για μια μεγάλη μερίδα βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ η ελληνική κοινωνία δεν μετασχηματίστηκε ποτέ. Στο μυαλό της οι σχέσεις και οι «παραγωγικές δομές» όχι μόνο δεν πρέπει να αλλάξουν, αλλά πρέπει να βυθιστούν ακόμη περισσότερο –απόλυτα– στον καταστροφικό κρατισμό, ο οποίος επιπλέον θα έχει εθνικό πρόσημο–νόμισμα, τη δραχμή.
Πώς εξηγείται όμως η επιθυμία για οπισθοδρόμηση από ένα σεβαστό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας; «Το 80% του ελληνικού λαού θέλει να μείνει στο ευρώ, αλλά κάποιοι λουδίτες σχεδιάζουν “επανάσταση” επί άλλου πλανήτη», όπως έγραψε σε άρθρο του ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Πανούσης, στα μέσα της εβδομάδος. Και συνεχίζει: «Σαν τις ρώσικες μπαμπούσκες είναι (απο)κλεισμένοι μέσα στα μαρξικά τσιτάτα, που είναι κλεισμένα μέσα στην προ παγκοσμιοποίησης εποχή, που είναι κλεισμένα σε κορώνες αμφιθεάτρου, που είναι κλεισμένα σε συσχετισμούς κουκιών και τάσεων, που είναι κλεισμένα σε… Τι επικαλούνται ως έσχατο επιχείρημα; Την υπερηφάνεια του λαού. Αναρωτιέμαι αν η εθνική (και η προσωπική) αξιοπρέπειά τους δεν είχε καθόλου θιγεί την εποχή της αστακομακαρονάδας, της ανομίας, της ατιμωρησίας, των λαμογιών, της εύκολης ζωής, της αναξιοκρατίας;».
Ας εστιάσουμε στη λέξη «αναξιοκρατία» και στην εξ αυτής προερχόμενη ανισότητα. Από τα δομικά συστατικά του ελληνικού κράτους, ευθύνεται, μαζί με άλλα πολλά, για τη διάλυσή του μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης. Ενα, χαρακτηριστικό, παράδειγμα αρκεί.
Στη συζήτηση του νομοσχεδίου για τη συμφωνία με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, την περασμένη Τετάρτη, ο κ. Χάρης Θεοχάρης («Ποτάμι»), μεταξύ άλλων, ζήτησε από την κυβέρνηση να εφαρμόσει τα μέτρα με κοινωνική δικαιοσύνη, αναφέροντας ενδεικτικά την περίπτωση των ΔΕΚΟ: το κράτος επιχορηγεί με εκατοντάδες εκατομμύρια τα λεγόμενα ευγενή ταμεία των ΔΕΚΟ (με 600 εκατ. ευρώ μόνο της ΔΕΗ). Κάθε ασφαλισμένος στοιχίζει στο κράτος περίπου 24.000 ετησίως, εν αντιθέσει με τις 2.000 που καταβάλλει για κάθε ασφαλισμένο στο ΙΚΑ. Γιατί δεν θα μπορούσε η κυβέρνηση να περιορίσει τη χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων των ΔΕΚΟ, εξοικονομώντας ένα σεβαστό ποσό για τη θνήσκουσα ελληνική οικονομία; Η απάντηση μοιάζει εύκολη, αλλά ο ομφάλιος λώρος ανάμεσα στο προστατευμένο Δημόσιο–εκλογική πελατεία και στην εκάστοτε πολιτική εξουσία δεν αδυνατίζει, δεν χαλαρώνει, δεν κόβεται. Πλέον, όμως, δεν πρόκειται για μια νομοτελειακή κατάληξη* σε μια προσπάθεια επανεκκίνησης ή ανασυγκρότησης του κράτους (εφόσον επιτευχθεί, διότι τα πάντα μπορούν να χαθούν και να ανατραπούν, τα γεγονότα διαδέχονται καταιγιστικά το ένα το άλλο), η διατήρηση των ανισοτήτων, με την ανανεωμένη ψήφο της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, δυσχεραίνει τη δημοκρατία, την καθιστά όλο και πιο καχεκτική.
Σε μια συμφωνία που θεωρείται ζήτημα «ζωής και θανάτου» για τη χώρα και τους πολίτες της, εκτός από τον «αιφνίδιο θάνατο» που υποστηρίζει ένα μέρος του ΣΥΡΙΖΑ με αμφίβολη δυνατότητα επαναφοράς στη ζωή, καιροφυλακτούν λιποθυμίες, αλλά και κωματώδεις καταστάσεις. Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκουν ανισότητες που διαιωνίζονται, σταθερή «κληρονομιά» ενός πολιτικού συστήματος το οποίο φροντίζει κυρίως για την αναπαραγωγή του.
Χωρίς προσπάθεια για αποκατάσταση μικρότερων και μεγαλύτερων ανισοτήτων, η όποια συμφωνία–μνημόνιο έχει έναν ισχυρό εχθρό που θα την υποσκάπτει διαρκώς.