Ασφάλεια και δουλειά για τη διαφύλαξη της
κοινωνίας που θέλουμε
Όλοι θέλουμε μια κοινωνία που να χαρακτηρίζεται, από ασφάλεια
και σιγουριά. Όλοι θέλουμε μια κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης.
Όλοι μας καταλαβαίνουμε γιατί ο καθένας μπορεί να αποδώσει καλύτερα
με επαρκή κίνητρα, μακριά από τον εφιάλτη της ανεργίας. Είναι
εύκολο να καταλάβει κανείς πώς, αν η ανάπτυξη βασίζεται στο
ανθρώπινο δυναμικό, στην εργασία και επιχειρηματικότητα, αυτό είναι
καλύτερο για όλους.
Στον κόσμο του 21ου αιώνα, όλα αυτά δεν έρχονται μόνα τους. Το
αξίωμα ότι οι αγορές δεν αποτυγχάνουν, ότι η οικονομία πρέπει να
αφεθεί στον «αυτόματο πιλότο», είναι ανιστόρητο και επικίνδυνο.
Οδηγεί με βεβαιότητα στην ατομική ανασφάλεια και την κοινωνική
υποβάθμιση. Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, η πίστη στο αλάθητο
των «αυτόματων» αποφάσεων από την αγορά, ισοδυναμεί με το να
εγκαταλείψουμε τους ανθρώπους στην μοίρα τους. Το κυνήγι του
κέρδους χωρίς την αύξηση της παραγωγικότητας και των αμοιβών της
εργασίας αλλά μόνο με τη συμπίεση του εργατικού κόστους, συνθλίβει
τον άνθρωπο και καταρρακώνει την οικονομία.
Κεντρικό στοίχημα της Ελληνικής κοινωνίας, από το 1994 και μετά,
ήταν η αποτροπή αυτού του εφιαλτικού σεναρίου. Το στοίχημα αυτό
έχει κερδηθεί, αλλά μόνο κατά το ήμισυ:
Η καταστροφική πορεία της χώρας του 1993 ανακόπηκε. Οι αρνητικές
τάσεις αντιστράφηκαν και από το 2000 κάθε χρόνο είμαστε πλησιέστερα
στην πραγματική σύγκλιση.
Εξασφαλίστηκε η πορεία προς τη μακροοικονομική σταθερότητα με την
είσοδο της ΟΝΕ, λύθηκαν εκκρεμότητες δεκαετιών όπως το ασφαλιστικό,
δημιουργήθηκαν νέοι θεσμοί και ενδυναμώθηκαν άλλοι. Μπήκαν οι
βάσεις για παραπέρα πρόοδο.
Η νέα αναπτυξιακή πορεία έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς, όχι
μόνο στην οικονομία, αλλά και στην κοινωνία. Οι επιδόσεις, καθώς οι
νέες πολιτικές αποδίδουν και καθώς κερδίζεται η εμπιστοσύνη
γίνονται κάθε χρόνο και πιο θετικές. Η συμπληρωματικότητα στις
στοχεύσεις και η διαχρονική συνέπεια στις πολιτικές επιλογές
αποδίδουν.
Στον Σύγχρονο κόσμο οι αξίες μετράνε
Η κοινωνική πολιτική, η κοινωνική δικαιοσύνη είναι συντελεστής
παραγωγής και κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης. Σημαίνει περισσότερες
δεξιότητες και κατανάλωση για τους εργαζόμενους, αύξηση της
παραγωγικότητας της παραγωγής και του πλούτου. Η αναδιανομή είναι
πρωταρχικός σκοπός, γιατί αποτελεί συστατικό της δίκαιης κοινωνίας
που θέλουμε.
Για τα κόμματα της Δεξιάς, βασική επιλογή ήταν ανέκαθεν το λιγότερο
κοινωνικό κράτος, μείωση του κόστους και η ανακατανομή του πλούτου,
υπέρ των ολίγων και σε βάρος των πολλών. Η αναδιανομή ήταν στόχος
μόνο αν ήταν στα «δικά μας παιδιά» ή στην πελατεία της.
Στον κόσμο του 21ου αιώνα η παγκοσμιοποίηση για την Δεξιά είναι
απλώς η πρόφαση να επεκτείνει την οικονομία της αγοράς στην
κοινωνία της αγοράς. Για τους σοσιαλιστές είναι μέσο εμπλουτισμού
της κοινωνικής πολιτικής και προωθεί την ανάπτυξη.
Οι σοσιαλιστές, στο πλαίσιο της πραγματικής σύγκλισης, επιλέγουν
μια στρατηγική για την ανάπτυξη της οικονομίας, τον τεχνολογικό
εξοπλισμό της παραγωγής και τη συνοχή της κοινωνίας, για την αύξηση
των επενδύσεων, της παραγωγικότητας, για την βελτίωση της
ανταγωνιστικότητας, την αύξηση της απασχόλησης, των εισοδημάτων,
των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων και την αύξηση των
κοινωνικών δαπανών, στο πλαίσιο των επιλογών: ανάπτυξη –
ανταγωνιστικότητα – απασχόληση – περιφερειακή συνοχή, που
συγκροτείται στον άξονα: ανταγωνιστικότητα – ποιότητα και όχι
ανταγωνιστικότητα – ποσότητα.
Τα θεμέλια μιας αναπτυξιακής πρότασης όπου η Ελλάδα
ανταγωνίζεται με βάση την ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού έχουν
μπει. Οι παρεμβάσεις που τώρα γίνονται στην απασχόληση και την
κατάρτιση είναι οι μεγαλύτερες σε έκταση και οι πιο συνεκτικές
προσπάθειες αναβάθμισης της παραγωγικότητας της εργασίας
μεταπολεμικά. Η συνεχής και προγραμματισμένη αύξηση των κοινωνικών
υπηρεσιών και των κοινωνικών παροχών προσανατολίζεται στην στήριξη
της οικογένειας και στην ενεργοποίηση του δυναμισμού της. Πάνω στην
επίλυση της μεγάλης εκκρεμότητας του ασφαλιστικού μπορούν να
οικοδομηθούν γόνιμα πεδία συναίνεσης για την από κοινού επίλυση των
προβλημάτων. Οι νέες υλικές υποδομές που ολοκληρώνονται, στην
Υγεία, την Πρόνοια και αλλού, επιτρέπουν περαιτέρω βήματα βελτίωσης
της ποιότητας υπηρεσιών.
Το περίγραμμα της αναπτυξιακής τροχιάς υψηλής ποιότητας, αλλά
και υψηλών απαιτήσεων είναι, σήμερα, το 2004, σαφές. Η ανάπτυξη
χτίζει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημά της πάνω στο ανθρώπινο
δυναμικό, επενδύει σε αυτό και έτσι λύνει το δίλημμα «ανάπτυξη ή
αλληλεγγύη» αξιοποιώντας την κοινωνική συνοχή ως κρίσιμο συστατικό
στην αναπτυξιακή προσπάθεια.
Σε μια τέτοια αναπτυξιακή πρόταση, η κοινωνική προστασία δεν
έρχεται εκ των υστέρων σαν επιβράβευση, ούτε πρέπει να περιμένει
επιτυχίες στην οικονομία για να διεκδικήσει μερίδιο. Η ανάπτυξη
αυτή δεν αρκείται στην εξασφάλιση ίσων ευκαιριών, αλλά επενδύει
στην διασφάλιση ίσων δυνατοτήτων.
Το στοίχημα όμως, δεν έχει ακόμη κερδηθεί. Η Χάρτα Σύγκλισης
εντάσσει την πολιτική απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής ως το
κεντρικό σημείο ενός ισορροπημένου προγράμματος στο οποίο μια
αλληλουχία πρωτοβουλιών σε όλους τους τομείς της κυβερνητικής
πολιτικής αλληλοστηρίζονται. Κεντρική της δέσμευση είναι οι
ποσοτικοί στόχοι για την αύξηση των υπηρεσιών και των παροχών
κοινωνικής προστασίας και την ένταση της προσπάθειας κοινωνικής
συνοχής. Για να πιάσουν τόπο οι δαπάνες πρέπει να λειτουργήσουν οι
νέοι θεσμοί της κοινωνικής πολιτικής, να υλοποιηθεί η αποκέντρωση,
να υπάρχει κλίμα κοινωνικής συναίνεσης, να στηρίξει έμπρακτα η
κοινωνία τον στόχο της συνοχής.
Επιστροφή στην παλαιά λογική του αυτόματου πιλότου στην
οικονομία και των πελατειακών συναλλαγών στην κοινωνική πολιτική
θέτει σε κίνδυνο ακόμη και τα σημερινά οφέλη. Η Ελληνική οικογένεια
θα κληθεί, πάλι, αν και αυτή την φορά μόνη της, να δώσει όποια
ασφάλεια μπορεί. Στο νέο πεδίο της παγκοσμιοποίησης, το έργο αυτό
θα είναι πολύ δυσκολότερο από ό,τι παλιά. Ο κατήφορος της
κοινωνικής αποσύνθεσης απειλεί.
Στα επόμενα τέσσερα χρόνια υπάρχει η ευκαιρία να ολοκληρωθεί η
επιλογή της κοινωνικής σύγκλισης. Αν συνταχθούμε με το πρόγραμμα
αλληλεγγύης και συνοχής θα οικοδομήσουμε ένα Ελληνικό κοινωνικό
κράτος αντάξιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Προτύπου:
Που βάζει τον άνθρωπο, την εργασία, το ανθρώπινο και κοινωνικό
κεφάλαιο, στο επίκεντρο της ανάπτυξης.
Που στηρίζει την οικογένεια σαν τον πυρήνα της συνοχής.
Που απελευθερώνει την δημιουργικότητα του ατόμου με εξατομικευμένη
στήριξη όταν αυτή χρειάζεται.
Που εγγυάται την επάρκεια και την βιωσιμότητα των συντάξεων.
Που προστατεύει την υγεία του πληθυσμού απέναντι σε νέες απειλές
και εξασφαλίζει την πιο σύγχρονη και αποτελεσματική περίθαλψη σε
όλους.
Πηγή: