Η διαφθορά είναι διάχυτη στην ελληνική κοινωνία. Το κόστος της φθάνει τα 33 δισ. ευρώ ετησίως, συνεπώς αν για 10 χρόνια δεν είχαμε φαινόμενα διαφθοράς, θα είχε εκλείψει το δημόσιο χρέος της χώρας», είπε ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής, σε δημόσια συζήτηση στο βιβλιοπωλείο «Ιανός». Αφηγήθηκε μάλιστα, αξιοποιώντας το 11χρονο αρχείο του, μερικά χαρακτηριστικά περιστατικά κακοδιοίκησης, αδιαφάνειας και ατασθαλιών στο Δημόσιο.
Εχουμε και λέμε, λοιπόν, σύμφωνα με το προχθεσινό ρεπορτάζ της «Κ» (της Μαργαρίτας Πουρνάρα):
• Χειρουργός δημόσιου νοσοκομείου είχε συμπεριλάβει στα «προσόντα» του και μια συστατική επιστολή από τον Γιακούμπ, τον οποίο δεν είχε ποτέ γνωρίσει. Πλην όμως παρουσιαζόταν ως καρδιοχειρουργός και έκανε χειρουργικές επεμβάσεις. Είχε μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας στους ασθενείς του και αυτός ήταν ο λόγος που διερευνήθηκε η περίπτωσή του.
• Γιατρός δημόσιου νοσοκομείου διατηρούσε ιδιωτικό ιατρείο. Απασχόλησε το ΣΔΟΕ για τις μεγάλες καταθέσεις του. Οταν τον έπιασαν στα πράσα στο ιδιωτικό ιατρείο με επτά πελάτες να περιμένουν να εξετασθούν, δήλωσε πως είναι συγγενείς του και τους είχε καλέσει για τα γενέθλιά του (!).
• Το έργο της οδικής παράκαμψης Σπάρτης (τμήμα Σκούρα – Πυρί), μήκους 8,3 χλμ., ξεκίνησε το 2007 και αναμένεται να ολοκληρωθεί αυτόν τον μήνα. Αρχικά κόστισε 17 εκατ. ευρώ, ο εργολάβος πληρώθηκε αλλά δεν τελείωσε ποτέ την παράκαμψη, καθώς σε πολλά σημεία οι εργασίες ήταν ανύπαρκτες! Ο ανάδοχος, ενώ πήρε τα χρήματα, εν συνεχεία πτώχευσε, και οι υπάλληλοι της πολεοδομίας που ενέκριναν την παράδοση έπαιρναν συνεχείς μεταθέσεις για να γλιτώσουν τις διώξεις, και παραμένουν ατιμώρητοι. Το έργο «φάντασμα» εντάχθηκε στο νέο ΕΣΠΑ για να τελειώσει…
Θα μπορούσε να περάσει κανείς ένα ευχάριστο πρωινό Κυριακής διαβάζοντας παρόμοιες ιστορίες. Να τροφοδοτήσει αμέτρητες συζητήσεις «περί διαφθοράς», σχολιάζοντας με απορία (εμβρόντητος δεν δικαιολογείται να είναι) το εύρος και τη διάχυση των περιστατικών στην ελληνική κοινωνία.
Το φαινόμενο της διαφθοράς, εξάλλου, έχουν παραδεχθεί, σε διεθνές ακροατήριο, πρώην και εν ενεργεία πρωθυπουργοί της χώρας. Πρόσφατα, ο Αλέξης Τσίπρας, στη δημόσια συζήτηση που είχε με τον Μπιλ Κλίντον κατά τη διάρκεια του 10oυ ετήσιου συνεδρίου του Clinton Global Initiative, απαντώντας στην ερώτηση για την προσέλκυση επενδυτών φρόντισε να διευκρινίσει το εξής: «Οι επενδυτές που έρχονται στη χώρα πρέπει εκτός από τους φόρους να πληρώσουν, καμιά φορά, και κάτω από το τραπέζι κι άλλα χρήματα για να υπερβούν τη γραφειοκρατία, να επιβιώσουν σε δύσκολες συνθήκες, με τις καθυστερήσεις στη Δικαιοσύνη κ.λπ.».
Το 2009, δε, στην αρχή ακόμα της οικονομικής κρίσης, ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου είχε δηλώσει, στο εξωτερικό και πάλι, ότι η Ελλάδα «είναι μια χώρα με διαφθορά, έλλειψη διαφάνειας, πελατειακό κράτος».
Δεν χρειάζεται να σημειώσουμε τα χιλιοειπωμένα: ότι το φαινόμενο ακολουθεί το ελληνικό κράτος από συστάσεώς του ή ότι δεν περιορίζεται στη χώρα μας αλλά είναι παγκόσμιο ή ότι… για όλα ευθύνεται ο καπιταλισμός.
Αφηρημένες γενικεύσεις ή ηθικολογικές αναλύσεις, εξέταση των αιτιών χωρίς πρόθεση παρέμβασης στον πελατειακό χαρακτήρα, για παράδειγμα, σύμφωνα με τον οποίο έχει δομηθεί η δημόσια διοίκηση και εν γένει το πολιτικό σύστημα, δεν οδηγούν πουθενά. Απλώς ανακυκλώνουν το θέμα, προσθέτοντας, με τα χρόνια, περισσότερα και πιο ευφάνταστα περιστατικά. Γιατί η κρίση και επαυξάνει και «νομιμοποιεί» τη διαφθορά σε όλη την κλίμακα. Λαός και εξουσία, σε διαρκή αλληλοτροφοδότηση, βρίσκουν τρόπους να τακτοποιούν «εκκρεμότητες», διατηρώντας, μεταξύ τους, την αναγκαία συνάφεια υπακοής και προστασίας. «Κινούμενοι στην γκρίζα ζώνη ανάμεσα στη νομιμότητα και την εγκληματικότητα, αφενός αποκτούν μια αίσθηση ατιμωρησίας και αφετέρου επικαλούνται ένα ιδιαίτερο καθήκον που εξουδετερώνει -κατ’ αυτούς- τον παράνομο ή ανήθικο χαρακτήρα των πράξεών τους (π.χ. το συμφέρον του κόμματος, η ασφάλεια του συστήματος κ.ο.κ.)», επισημαίνει σε άρθρο του στην «Κ» (4/10) ο καθηγητής και πρώην υπουργός Γιάννης Πανούσης.
Κάθε άνθρωπος είναι ευεπίφορος σε κινήσεις που του εξασφαλίζουν με τη μικρότερη προσπάθεια το μεγαλύτερο αποτέλεσμα. Αυτό ήταν, εξάλλου, και το σήμα κατατεθέν του τρόπου με τον οποίο έζησε η ελληνική κοινωνία μέσα στη μεταπολιτευτική φρεναπάτη.
Τι κι αν η Δημοκρατία γίνεται όλο και πιο καχεκτική και ευάλωτη. Φαίνεται ανθεκτική και ξεγελάει. Αδυνατίζει, μεταλλάσσεται, μετασχηματίζεται σε ένα συνονθύλευμα στο οποίο η αλήθεια μπερδεύεται με την εξαπάτηση και η εμπιστοσύνη με το συμφέρον. Η ελευθερία, η ισονομία και η ισοπολιτεία δεν ισορροπούν, η δυσαρέσκεια είναι διάχυτη, φουντώνει η αγανάκτηση αδιακρίτως, τόσο από τα θύματα όσο και από τους θύτες.
Η κάθε μορφής δυσλειτουργία του δημόσιου, κρατικού μηχανισμού και η αδιαφάνεια είναι προαπαιτούμενα της διαφθοράς· μιας συνθήκης, δηλαδή, που δεν αφορά μόνο τους παρανόμως συναλλασσόμενους αλλά χρωματίζει τη ζωή όλων μας.