Την παλιά εποχή, όταν δεν υπήρχαν capital controls και πληροφορική, η πληρωμή του λογαριασμού στη ΔΕΗ ήταν χρονοβόρος διαδικασία για τους καταναλωτές και ακριβή για την εταιρεία. Πήγαινε ένας φάκελος με το ταχυδρομείο στο σπίτι, κάτι που είχε κόστος χαρτιού συν κόστος ταχυδρομείου. Ο καταναλωτής –αφού έβριζε δεόντως– στηνόταν σε κάποια ουρά, όπου ο ταμίας έπαιρνε τα λεφτά και σφράγιζε τον λογαριασμό. Αυτό είχε για τη ΔΕΗ κόστος μισθοδοσίας εκατοντάδων υπαλλήλων (ταμίες, λογιστές κ.λπ.) συν κόστος φύλαξης και μεταφοράς των μετρητών στις τράπεζες.
Με τον καιρό, η ΔΕΗ έκανε ένα δειλό βήμα προόδου. Με το e-bill, ο λογαριασμός πάει ηλεκτρονικώς στους καταναλωτές και πληρώνεται ηλεκτρονικώς μέσω web-banking. Καμιά πρόοδος, όμως, δεν γίνεται ατιμώρητα για τους πελάτες των ΔΕΚΟ. Αν και δυνητικώς η εταιρεία θα εξοικονομήσει εκατομμύρια αν διαδοθούν αυτές οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, κάθε πληρωμή λογαριασμού έχει προμήθεια 0,30 ευρώ στην τράπεζα. Είναι να αναρωτιέται κανείς πόσο επιμελώς και πόσο μακροπρόθεσμα σχεδιάζουν τη μετάβαση στην ηλεκτρονική τα στελέχη της εταιρείας. Αλλά όχι μόνο αυτής. Κάθε ηλεκτρονική συναλλαγή με κάθε επιχείρηση τιμωρείται με προμήθεια, σαν εκείνες που πλήρωναν οι καταθέτες την προηλεκτρονική εποχή, όταν δηλαδή απασχολούσαν τους υπαλλήλους της τράπεζας. Τώρα τι απασχολούν; Τα ηλεκτρόνια;
Το πρόβλημα, πάντως, είναι ευρύτερο επειδή η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιβάλει τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, είτε για λόγους καταπολέμησης της φοροδιαφυγής είτε ως μορφή βραχυχρόνιων IOUs. Κι εκεί μπαίνει το κρυφό κόστος για τους καταναλωτές. Βεβαίως, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης, μιλώντας στον ραδιοσταθμό 9,84 (12.10.2015), δήλωσε ότι «αυτό που εξετάζουμε αυτή την περίοδο είναι η επέκταση της χρήσης του πλαστικού χρήματος. Για να γίνει αυτό θα υπάρχουν κίνητρα και στον πολίτη και στην επιχείρηση. Δεν έχει να φοβάται κανένας τίποτα. Δεν θα μειώσουμε μισθούς, δεν θα κάνουμε capital contol στους μισθούς…».
Η αλήθεια είναι πως οι πολίτες πρέπει να φοβούνται πολύ, διότι ο διάβολος του πλαστικού χρήματος κρύβεται στις λεπτομέρειες και δεν αναφερόμαστε μόνο στα τεράστια θέματα πιθανής παραβίασης της ιδιωτικότητας των συναλλασσομένων. Οι λεπτομέρειες που πρέπει να φοβόμαστε σε πρώτη φάση είναι οι χρεώσεις των ηλεκτρονικών συναλλαγών, που στην ουσία θα μειώσουν μισθούς και συντάξεις. Δεν είναι μόνο οι λογαριασμοί της ΔΕΗ που αν πληρωθούν ηλεκτρονικώς, ο καταναλωτής χαρατσώνεται με επιπλέον ποσά. Σε αντίθεση με τον ΟΤΕ (οι λογαριασμοί πληρώνονται ατελώς), σχεδόν κάθε δημόσια επιχείρηση –αυτές που παλεύουμε να μην ιδιωτικοποιηθούν– τιμωρεί τους καταναλωτές αν την εξυπηρετήσουν και δεν πάνε στα γκισέ για να πληρώσουν τον λογαριασμό τους. Για την ΕΥΔΑΠ, π.χ., το κόστος είναι 30 λεπτά και για την ΕΥΔΑΘ 20 λεπτά.
Καλά είναι τα κίνητρα που υπόσχεται ο κ. Αλεξιάδης για την ψηφιοποίηση των συναλλαγών, αλλά καλύτερο είναι να ξεκινήσει αφαιρώντας τα εμπόδια που υπάρχουν. Ενα από αυτά είναι οι μεγάλες επιβαρύνσεις των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Στο κάτω κάτω της γραφής, οι τράπεζες είναι υπό κρατικό έλεγχο. Τόσο δύσκολο είναι να συνεννοηθούν με την επίσης κρατική ΔΕΗ;