Μπορεί η ουδέτερη επιστήμη να μη συγκαταλέγεται στην κατηγορία των μυθικών πλασμάτων, όπως ο μονόκερος ή ο Πήγασος, εντούτοις ανήκει στη σφαίρα του ευκταίου παρά του όντως υπάρχοντος. Και τα μαθηματικά ακόμα ή τις εξισώσεις της φυσικοχημείας μπορείς να τις ζορίσεις για να υπαχθούν στο προκάτ μοντέλο σου. Παραλείπεις μια-δυο παραμέτρους, υπερτονίζεις τη σημασία άλλων, εισάγεις μια δική σου «σταθερά» και ιδού το ποθούμενο αποτέλεσμα. Με τη στατιστική τα περιθώρια χειραγώγησης είναι πολύ μεγαλύτερα. Το ξέρουμε και από ποικίλες κατά παραγγελίαν «επιδημιολογικές έρευνες» που «απέδειξαν» πόσο ακίνδυνο είναι το κάπνισμα.
Η επιστήμη του περιβάλλοντος δεν θα μπορούσε να μείνει ανέγγιχτη. Το μέγεθος των διακυβευόμενων συμφερόντων είναι τεράστιο για να επιτρέψει στους επιστήμονες να κάνουν απλώς τη δουλειά τους. Και, μετρώντας και ξαναμετρώντας, να προσδιορίσουν ποια η οικοφθορά από τα καυσαέρια, πόσος χρόνος απομένει στους παγετώνες ή, σε τοπικό επίπεδο, πόσο βαθιά ζημιά προκαλεί το χρυσωρυχείο στις Σκουριές.
Μόλις προ εικοσαημέρου λ.χ. μάθαμε από τις καταγγελίες Αμερικανών επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ πως η «παύση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης» που είχαν ανακοινώσει άλλοι επιστήμονες ήταν στατιστικό κατασκεύασμα. Οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής (ορισμένοι από τους οποίους, όπως πιστοποιήθηκε παλαιότερα, κινούνται κατ’ εντολήν βιομηχανιών και ανταμειβόμενοι) επέλεξαν να μελετήσουν πολύ λιγότερα των αναγκαίων σημεία δεδομένων και χρησιμοποίησαν ακατάλληλες στατιστικές τεχνικές αποτύπωσης των γεωφυσικών διεργασιών. Εσκεμμένα ή όχι, άγνωστο.
Ούτε η οικολογία είναι ουδέτερη λοιπόν. Στα δικά μας, το θέμα ξανάρθε στο προσκήνιο με τη δημοσίευση στο περιοδικό Mediterranean Marine Science του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών μελέτης του κ. Στέλιου Κατσανεβάκη, αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ο τίτλος προεξαγγέλλει την οπτική του μελετητή: «Illegal immigration in the eastern Aegean Sea: a new source of marine litter». Δηλαδή: «Παράνομη μετανάστευση στο Ανατολικό Αιγαίο: μια νέα πηγή θαλάσσιων ρύπων». Ούτε πρόσφυγες λοιπόν στον τίτλο, που δημιουργεί και τις πρώτες εντυπώσεις του αναγνώστη, ούτε μετανάστες, «παράτυποι» έστω, κι ας λέει ό,τι θέλει ο ΟΗΕ, η Κομισιόν κ.λπ. Αλλά «παράνομη μετανάστευση».
Κραυγαλέα «επιστημονική ουδετερότητα». Η οποία διαβρώνει και την καταληκτική φράση του καθηγητή: «The issue of marine litter appears of less importance in comparison to the drama of the millions of refugees». Appears λοιπόν. Που και στα δικά μου μετριότατα αγγλικά σημαίνει φαίνεται, μοιάζει. Δηλαδή: «Το θέμα των θαλάσσιων ρύπων φαίνεται λιγότερο σημαντικό από το δράμα των εκατομμυρίων προσφύγων». Φαίνεται; Δεν είναι; Ας μείνουμε στη σχετικώς παραμυθητική υπόθεση ότι ο καθηγητής λάθεψε στην επιλογή λέξεων.