Εχουν την αξία τους οι εξισώσεις, ακόμη και την ομορφιά τους – τουλάχιστον για τους μαθηματικούς, ικανούς να την ανακαλύπτουν. Δεν μας επιτρέπεται πάντως να τις μετακινούμε από τα φυσικομαθηματικά στο κοινωνικό πεδίο ή στο πεδίο των συμπεριφορών και της ηθικής. Για να μιλήσω συγκεκριμένα, και με αφορμή όσα λέγονται περί «ξεχασιάρηδων» ή εκατομμυριούχων Συριζαίων, η εξίσωση αριστερός = φτωχός δεν ίσχυσε ποτέ. Κορυφαίοι της Αριστεράς, από της συστάσεώς της, διεθνώς, ήταν πλούσιοι, αρκετοί δε διέθεταν και τίτλους ευγενείας. Αυτό δεν τους εμπόδισε να ταυτιστούν με την αγωνία των πολλών, και τον αγώνα τους, όπου υπήρχε.
Και λέω όπου υπήρχε, γιατί δεν υπήρχε παντού, ή τέλος πάντων η έκταση και η έντασή του απείχε πολύ απ’ όσο προέβλεπε μια άλλη παλαιόθεν προβαλλόμενη εξίσωση, αντίστροφη της προηγούμενης: φτωχός = αριστερός. Αν ήταν έτσι, αν η πλειονότητα αριστέριζε αντανακλαστικά ή εξ ενστίκτου, θα βρισκόμασταν ήδη στην επικράτεια του σοσιαλισμού. Και δεν θα βλέπαμε να μετακινούνται λαϊκοί ψηφοφόροι της Αριστεράς προς ακρότατα δεξιές περιοχές, όπως έγινε στη Γαλλία, με πολλούς οπαδούς του ΚΚΓ να μετατοπίζονται στους Λεπέν, ή εδώ με τη Χ.Α. Ούτε οι εξισώσεις που συναρτούν σε σχέση αιτίου – αιτιατού τις ιδεολογικές αντιλήψεις κάποιου και την ηθική του στάση (ή, παλαιότερα, την εθνική του διαγωγή) εδράζονται σε στερεότερο έδαφος. Η μετεμφυλιοπολεμική «μαθηματική» αθλιότητα του τύπου αριστερός = εθνικός μειοδότης (ή κατάσκοπος των Σοβιετικών) + εαμοβούλγαρος + φονιάς κράτησε για πολλά χρόνια τη χώρα διαμελισμένη. Και χρειάστηκε το σκληρό μάθημα της χούντας ώστε οι νικητές του Εμφυλίου να ρίξουν νερό στο κρασί τους. Στα ίδια χρόνια, από αντίδραση ίσως, πάντως με τη συμβολή της λογοτεχνίας, η Αριστερά ζούσε σαν αλήθεια της την εξίσωση αριστερός = μάρτυρας, που όμως, όποια συνάφεια με την Ιστορία κι αν έχει (εκτελέσεις, εκπατρισμοί, εξορίες κ.ο.κ.), παραμένει θεώρημα και δεν μπορεί να πρoβάλλεται σαν αξίωμα.
Αφού περί αξιωμάτων ο λόγος, τώρα, κατέχοντας αξιώματα, οφείλουν οι αριστεροί να αποδείξουν έμπρακτα αν έχει ουσία η πίστη τους στην ηθική ποιότητά τους. Τους μένει λοιπόν να κάνουν πολύ περισσότερα, και κυρίως διαφορετικά, απ’ όσα μέχρι τώρα. Και δεν είμαι βέβαιος ότι το κατανοούν όλοι τους.