Οταν έλιωναν οι παγετώνες

4' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κιρίμπατι; Τουβαλού; Βανουάτου; Αγία Λουκία; Οχι. Ακόμα κι αν κάποια στιγμή έτυχε ν’ ακούσω ή να διαβάσω το όνομά τους, ίσως στην εναρκτήρια παρέλαση των Ολυμπιακών Αγώνων ή με αφορμή το σαρωτικό πέρασμα κάποιου ανθρωπώνυμου τυφώνα, δεν ξέρω ποιο είναι το στίγμα τους πάνω στην υδρόγειο σφαίρα. Και μάλλον το ίδιο συμβαίνει με πολλούς μας. Και όμως, η ιστορία κάποιων από αυτές τις μικρές, μικρότατες χώρες συνοψίζει την ιστορία ενός πολύ μεγάλου τμήματος της ανθρωπότητας. Υποχρεωτική λοιπόν η –δειγματοληπτική έστω– προσφυγή στην εγκυκλοπαίδεια.

Χώρα της Καραϊβικής η Αγία Λουκία, διαβάζω στο οικείο λήμμα της εγκυκλοπαιδικής «Παγκόσμιας Γεωγραφίας» της Εκδοτικής Αθηνών, έχει δεν έχει 200.000 κατοίκους. «Ανήκει στα Προσήνεμα Νησιά των Μικρών Αντιλλών. Κατά την προαποικιακή περίοδο κατοικούνταν από φύλα Ινδιάνων, που προέρχονταν από τη Νότια Αμερική. Το 1502 ανακαλύφθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο και τους Ισπανούς, που εξόντωσαν τους γηγενείς και μετέφεραν μαύρους σκλάβους από την Αφρική, για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε εργατικά χέρια. Κατά την περίοδο 1650-1814 τελούσε υπό την κυριαρχία των Γάλλων. Τους Γάλλους τους διαδέχτηκαν οι Αγγλοι. Το 1979 η χώρα απέκτησε την πλήρη εθνική ανεξαρτησία της».

Τι προκάλεσε το ξαφνικό ενδιαφέρον για την Αγία Λουκία ή το Βανουάτου; Η είδηση –χαμένη μέσα στις αναρίθμητες της ποικίλης «επικαιρότητας»– για τη δημιουργία μιας συμμαχικής ομάδας κρατών υπό την επωνυμία V20, με σκόπιμο τον ηχητικό και οπτικό συσχετισμό με την ομάδα των G20. Τους G20 τους ξέρουμε, τους περισσότερους τουλάχιστον. Είναι οι δυνατοί του πλανήτη, με την εσωτερική διαβάθμισή τους φυσικά. Η ισχύς των ΗΠΑ, της υπερδύναμης, δεν είναι ίδια με την ισχύ της Τουρκίας λ.χ., μιας περιφερειακής δύναμης με σοβαρότατα εσωτερικά προβλήματα που μειώνουν το βάρος της στη διεθνή σκηνή.

Το V, διαβάζω, είναι το πρώτο γράμμα της αγγλικής λέξης Vulnerability, που μεταφράζεται ως αδυναμία, ευαισθησία ή τρωτότητα. Εν αντιθέσει, λοιπόν, με τους μεγάλους των G20, η επίσης εικοσαμελής ομάδα των V είναι η ομάδα των πλέον τρωτών χωρών, των πλέον ευαίσθητων στην κλιματική αλλαγή. Δεν είναι απίθανο να διάλεξαν οι εμπνευστές της το συγκεκριμένο γράμμα της αγγλικής για να επενδύσουν στη συνειρμική σύνδεση του εγχειρήματός τους με όσα υποδηλώνει το οικουμενικώς θρυλικό V της ταινίας «V for Vendetta». Πρόκειται, όπως ξέρουμε, για μια ελεύθερη, μελλοντολογική αναψηλάφηση της ιστορίας του Αγγλου Γκάι Φοκς, που θανατώθηκε δι’ απαγχονισμού το 1606, για τη συμμετοχή του στη Συνωμοσία της Πυρίτιδας κατά της τυραννικής βασιλείας του Ιακώβου Α΄.

Στις τέσσερις χώρες της συμμαχίας των ευάλωτων που ανέφερα στην αρχή ας προστεθούν και οι εξής: Αιθιοπία, Ανατολικό Τιμόρ, Αφγανιστάν, Βιετνάμ, Γκάνα, Kένυα, Κόστα Ρίκα, Μαδαγασκάρη, Μαλδίβες, Μπανγκλαντές, Μπαρμπάντος, Μπουτάν, Νεπάλ, Ρουάντα, Τανζανία και Φιλιππίνες (ο σεβασμός όλων τους στη δημοκρατία δεν είναι δεδομένος, αλλά αυτό είναι χαρακτηριστικό και κάποιων από τους G20). Ανάμεσα στις χώρες τις περισσότερο εκτεθειμένες στους κινδύνους που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή εύκολα αναγνωρίζονται ορισμένες από τις φτωχότερες του πλανήτη. Χώρες που πληρώνουν, με έναν επιπλέον τρόπο, τον περιβαλλοντικό, την ευμάρεια και την ισχύ των πιο G από τους G20. Οι οποίοι βάζουν τη δεσμευτική υποτίθεται υπογραφή τους κάτω από το κείμενο επίσημων συμφωνιών που συνομολογούνται σε παγκόσμιες διασκέψεις για το κλίμα, αμέσως έπειτα όμως αναζητούν (και βρίσκουν γρήγορα) τρόπους για να καταστρατηγήσουν τις υποχρεώσεις τους. Οι ΗΠΑ για παράδειγμα, χώρα υπερπαραγωγός διοξειδίου του άνθρακα, υλοποιεί μόλις το 20% όσων προστατευτικών του περιβάλλοντος μέτρων δεσμεύεται ότι θα πραγματοποιήσει. Το ίδιο και η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Και εν τω μεταξύ οι παγετώνες λιώνουν, και μαζί τους τήκεται το υπόλοιπο του βίου της Γης έτσι όπως τον ξέρουμε. Το πληροφορηθήκαμε ακόμα και όσοι δεν το ξέραμε με αφορμή την επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ στην Ισλανδία και τη διδακτική «ξενάγησή» του στον παγετώνα Solheimajokull, που έχει υποχωρήσει κατά ένα χιλιόμετρο από το 1931. Αιτία η υπερθέρμανση του πλανήτη. Με την οποία θα ασχοληθεί η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για το Κλίμα που έχει προγραμματιστεί για τις αρχές του Δεκέμβρη, στο Παρίσι. Εξ ου και το ταξίδι του κ. Ολάντ στον παγετώνα. Εξ ου επίσης οι διαπραγματεύσεις που γίνονται τούτες τις μέρες στη Βόννη ανάμεσα σε εκπροσώπους 195 χωρών, με στόχο την καλύτερη προετοιμασία της διάσκεψης του Παρισιού.

Εξ ου, τέλος, οι εκκλήσεις της ομάδας των ευπαθών V20, οι οποίοι, μιλώντας εν ονόματι μιας «πατρίδας εφτακοσίων εκατομμυρίων ανθρώπων, που μοιράζονται τον ίδιο κίνδυνο από την κλιματική αλλαγή», ζητούν, πρώτον, να αποφασιστούν επιτέλους αποτελεσματικά μέτρα και, δεύτερον, να τηρηθούν από όλους όσα συμφωνηθούν, ιδίως δε από τους πρωταθλητές των ρύπων. Εστω κι αν δεν φαίνεται πια πιθανό να ανακοπεί το λιώσιμο των πάγων, οι οποίοι προσφέρουν στον έρμο τον πλανήτη μας μια υπηρεσία σοβαρότερη από το να καταντούν πανάκριβα παγάκια πολυτελείας –καθότι αρχέγονα– για το ποτό κούφιων μεγιστάνων, όπως έχει γραφτεί παλαιότερα.

Οι πάγοι, λένε οι περιβαλλοντολόγοι όσο πιο απλά γίνεται, λειτουργούν σαν ένας τεράστιος προστατευτικός καθρέφτης. Αντανακλούν στο Διάστημα μεγάλο τμήμα της ηλιακής θερμότητας, κι έτσι διατηρούν ψυχρή τη Γη. Αν χαθούν, αν συνεχίσουν να λιώνουν εξαιτίας της υπερθέρμανσης, θα αποσταθεροποιηθεί το παγκόσμιο κλίμα, θ’ ανέβει η στάθμη της θάλασσας, νησιά ολόκληρα θα εξαφανιστούν από τον χάρτη, οι πλημμύρες θα θέσουν σε σοβαρότατο κίνδυνο όσες πόλεις έχουν αναπτυχθεί σε παραλιακή ζώνη. Δεν πρόκειται για σενάριο δυστοπικού θρίλερ, αλλά για ένα μέλλον πιο κοντινό απ’ όσο υποθέταμε μέχρι χθες. Η υπερθέρμανση είναι διαπιστωμένη. Και δεν «θεραπεύεται» με στατιστικά τεχνάσματα, όπως επιχειρήθηκε πρόσφατα από επιστήμονες που τείνουν ευήκοον ους στις επιθυμίες των βιομηχανιών. Διαπιστωμένο είναι επίσης πως η άνοδος της θερμοκρασίας είναι ανθρωπογενής (το λένε και απληστία). Δεν απορρέει από κάποιους ασαφείς κύκλους ζωής του τάχα αυτοθεραπευόμενου πλανήτη, όπως ισχυρίζονται άλλοι «ρεαλιστές».

Το κακό είναι πως η Γη παραμένει στρογγυλή και ο κίνδυνος αφορά όλες τις χώρες του κόσμου, μικρές και μεγάλες. Αυτό το κακό λοιπόν μπορεί να τραπεί σε καλό. Να πείσει τους υπερρυπαντές ότι δεν θα καταφέρουν να σωθούν ούτε αυτοί. Και κάτι, επιτέλους, να πράξουν.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή