Κατά κανόνα αποφεύγω την εξιστόρηση προσωπικών εμπειριών, αφενός διότι θεωρώ ότι δεν ενδιαφέρουν κανέναν άλλον εκτός από εμένα, αφετέρου διότι ένα γεγονός σπάνια αποτελεί γενικό παράδειγμα. Ωστόσο σε αυτή την περίπτωση η δική μου, μικρή, περιπέτεια ήλθε ως συνέχεια των δεκάδων προσωπικών ιστοριών που έχω ακούσει. Προ περίπου δύο εβδομάδων, κινούμενος στο πλαίσιο μιας έρευνας που προσπαθώ να ολοκληρώσω, επικοινώνησα με τα Αρχεία του Βασιλείου του Βελγίου, και δη με το παράρτημα της Γάνδης, προκειμένου να ζητήσω κάποια ψηφιακά αντίγραφα από μια ιστορική πηγή. Το σύνολο των 12 σελίδων που παρήγγειλα κοστολογήθηκαν 20 ευρώ και 80 λεπτά, περιλαμβανομένης και της εργασίας των υπαλλήλων για την αναπαραγωγή των συγκεκριμένων αντιγράφων. Προτού συνεχίσω, σημειώνω ότι όποιος συνεργάστηκε για οποιονδήποτε λόγο με τα Αρχεία του Βασιλείου του Βελγίου κατά κανόνα έχει μείνει έκπληκτος από την οργάνωση, τον επαγγελματισμό, την κατάρτιση και το επίπεδο του προσωπικού. Επιστρέφω στην αφήγηση. Επειτα, λοιπόν, από τη γνωστοποίηση του κόστους μού εστάλη ηλεκτρονικώς η φόρμα της παραγγελίας. Η φόρμα ήταν γραμμένη στα φλαμανδικά, μία από τις δύο επίσημες γλώσσες του βελγικού κράτους, μαζί με τα γαλλικά. Το επόμενο πρωί, λοιπόν, πήγα στην τράπεζα της γειτονιάς μου για να ρωτήσω αν μπορώ να κάνω το έμβασμα ηλεκτρονικώς.
Ο ευγενέστατος υπάλληλος με κοίταξε με συμπάθεια και μου είπε ότι ηλεκτρονικώς δεν γίνονται εμβάσματα λόγω capital controls. Ως εκ τούτου θα έπρεπε να το κάνω στο γκισέ και να πληρώσω 15 ευρώ επιπλέον. Μου ζήτησε την τυπωμένη φόρμα της παραγγελίας και συνοφρυώθηκε εκ νέου. «Ξέρετε», μου λέει, «εγώ να σας το κάνω το έμβασμα, αλλά η Επιτροπή του Υπουργείου Οικονομικών θα το κόψει, διότι δεν είναι στα αγγλικά». Του απαντώ άμεσα ότι σίγουρα υπάρχει η δυνατότητα να γίνει η παραγγελία στα γαλλικά, που είναι η άλλη επίσημη γλώσσα του Βελγίου. «Δυστυχώς», μου ανταπαντά, «η Επιτροπή δέχεται μόνο αγγλικά». Επειτα με παρότρυνε να πάω στη Μεταφραστική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών. Αυτό θα σήμαινε ότι το συνολικό κόστος της παραγγελίας θα ξεπερνούσε τα 55 ευρώ: 20,80 ευρώ η παραγγελία, 15 το έμβασμα και περί τα 20 ευρώ για τη μεταφραστική υπηρεσία. Ας αφαιρέσουμε και τον χαμένο χρόνο στα γρανάζια της γραφειοκρατίας, ώσπου η Επιτροπή να εγκρίνει το έμβασμα, να μεταφραστεί η παραγγελία από τη μεταφραστική υπηρεσία κ.ο.κ. Φαινομενικά το θέμα μοιάζει ήσσον. Ωστόσο αναλογιστείτε ότι το αντιμετωπίζουν δεκάδες νέοι ερευνητές με πενιχρές οικονομικές δυνατότητες, που σε πείσμα των καιρών εξακολουθούν να επιμένουν. Οι δραστηριότητες που αφορούν ερευνητικό έργο θα μπορούσε να είναι ακόμη μια προσθήκη στη λίστα των εξαιρέσεων από τα capital controls. Τα ποσά είναι μικρά, αλλά θα ήταν πολύτιμη η διευκόλυνση που θα παρείχε σε δεκάδες νέους ερευνητές που δυσκολεύονται να μετακινηθούν από την Ελλάδα, και δη στην περίοδο της ψηφιακής πληροφορίας.