Το ασφαλιστικό δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα με ανεξέλεγκτες κοινωνικές συνέπειες, αλλά και μια μεγάλη πολιτική δοκιμασία για την κυβέρνηση – και όχι μόνο. Φέρνει όλο το πολιτικό σύστημα αντιμέτωπο με λάθη και παραλείψεις δεκαετιών. Δεν είναι μόνο η αποδεδειγμένη πια αποτυχία του στην αναλογία εργαζομένων – συνταξιούχων, με τη διαρκή συρρίκνωση των πρώτων και τον πολλαπλασιασμό των δεύτερων, είναι και η κοινή καταστροφική αντίληψη όλων των εκλεγμένων κυβερνήσεων, που συνέκλινε στα τρία «δεν»: δεν αυξάνονται τα όρια ηλικίας, δεν αυξάνονται οι εισφορές, δεν μειώνονται οι συντάξεις.
Η συνολική ευθύνη έχει προκαλέσει αδιέξοδο επιχειρημάτων. Ετσι, όλοι –κυβέρνηση και αντιπολίτευση– επιστρέφουν στα σίγουρα λιμάνια του λαϊκισμού. Ποιος έκανε τις περισσότερες μειώσεις, ποιοι είναι Λωτοφάγοι, ποιος δεν θα μπορεί να επιστρέψει στην εκλογική του περιφέρεια κ.ο.κ. Το «εσείς φταίτε – όχι, εσείς» είναι το δίπολο που, δεκαετίες τώρα, εξάντλησε αποθέματα, χρόνο και υπομονή.
Και τώρα; Η σφοδρότητα της πρόσκρουσης στο «μη περαιτέρω» φαίνεται αδυσώπητη. Ποιες δαπάνες θα περικοπούν; Θα επιβαρυνθεί το παραγωγικό τμήμα του πληθυσμού, οι συντάξεις ή θα τα φορτωθούν οι επόμενες γενιές; Οι συζητήσεις δεν προμηνύουν λύσεις, αλλά μετατόπιση του προβλήματος στο μέλλον, με σίγουρα θύματα τους νεότερους. Η κυβέρνηση του 2018 θα κληθεί να δώσει απαντήσεις. Εως τότε; Η κοινωνία θα δοκιμάζεται και το πολιτικό σύστημα θα αποφεύγει να αναλάβει την ευθύνη και το κόστος. Μόνο που τώρα πια δεν είμαστε μόνοι μας. Υπάρχουν και οι δανειστές, περιορίζοντας τις δυνατότητες διαφυγής. Πριν από πέντε χρόνια η χώρα χρεοκόπησε, επισήμως, και πέντε χρόνια μετά, με ό,τι έχει μεσολαβήσει, φτάνουμε και πάλι στο αρχικό σημείο της βίαιης πρόσκρουσης, με προοπτική να μετατεθεί δύο χρόνια αργότερα… Τα επιχειρήματα είναι τα ίδια και οι ένοχοι μονίμως «οι άλλοι».
Πιο επώδυνη και από τις αλλαγές στο ασφαλιστικό είναι η ανακύκλωση του ίδιου παλιού υλικού. Οι ευθύνες που παραμένουν ορφανές, η καταφυγή στον λαϊκισμό που δεν περιορίζεται, η ευκολία να υιοθετείται η γλώσσα που ποτέ δεν κατονομάζει το πρόβλημα, αλλά μόνο διαψεύδει τη δυσκολία.
Αν κάτι αναπαράγει το ασφαλιστικό είναι η προοπτική της καταστροφής, που παραμένει και δεν απομακρύνεται.