Τελικά, παρά το γνωστό σύνθημα, υπάρχει και κάτι άλλο – δεν είναι όλα «μόνο ΠΑΣΟΚ», θέλω να πω. Η εκλογή προχθές του Κυριάκου Μητσοτάκη στην προεδρία της Νέας Δημοκρατίας δεν είναι ΠΑΣΟΚ. Είναι μια εξαιρετικά ελπιδοφόρα απόκλιση από το υπόδειγμα ΠΑΣΟΚ, που ταλαιπωρεί τη χώρα από το 1981. Για να χρησιμοποιήσω ένα σχήμα λιτότητος, είχα εκδηλωθεί υπέρ της υποψηφιότητας Μητσοτάκη, είναι γνωστό. Ομως, ως φύσει απαισιόδοξος, μέχρι και το βράδυ της Κυριακής, όταν άρχισε πια να μεταδίδεται η είδηση, θεωρούσα ότι η νίκη του Μητσοτάκη ήταν το λιγότερο πιθανό ενδεχόμενο.
Την έμφυτη απαισιοδοξία μου ενίσχυε κάτι ακόμη: η συνείδηση των περιορισμένων ορίων της εικόνας που έχω για τον κόσμο μας. Αναγνωρίζω πια, θέλω να πω, ότι για το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας που με περιβάλλει δεν έχω ιδέα. Καταλαβαίνω ότι, όσο περνά ο καιρός, ανήκω όλο και περισσότερο στο παρελθόν, ενώ καταλαβαίνω όλο και λιγότερο το μέλλον. Η αναγνώριση αυτής της πραγματικότητας δεν σημαίνει βέβαια ότι υποτιμώ τα δικά μου κριτήρια – σημαίνει, απλώς, ότι ο ναρκισσισμός υποχωρεί με τα χρόνια. (Το τελευταίο δεν ισχύει, υποθέτω, για τις κλινικές περιπτώσεις…) Εβλεπα, λοιπόν, την ασύλληπτη ανοχή του κόσμου για τον ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή την αντοχή του διάχυτου στην κοινωνία ΠΑΣΟΚ, και δυσκολευόμουν να πιστέψω στην ελπίδα μου ότι, ναι, και εμείς μπορούμε να αλλάξουμε.
Το τελευταίο είναι κάτι που το υποστηρίζω επίμονα από την αρχή της κρίσης. Υποστηρίζω δηλαδή ότι, εφόσον υπάρχει χρόνος και επιμονή, μπορεί να αλλάξει και η νοοτροπία μας. Καιρός, μου φαίνεται, εκτός από το να το λέω, να αρχίσω και να το πιστεύω. Διότι η νίκη του Κυριάκου κάτι τέτοιο δείχνει. Οι άνθρωποι που τον ψήφισαν, βεβαίως, δεν αντιπροσωπεύουν ολόκληρη την κοινωνία· οπωσδήποτε όμως είναι περισσότεροι από όσους ερωτώνται στις δημοσκοπήσεις. Αυτή η μετακίνηση, λοιπόν, υπέρ του Κυριάκου, η αποτυχία της παραδοσιακά ισχυρής πτέρυγας των «Καραμανλικών» σημαίνει ότι κάπου εκεί στη λεγόμενη μέση τάξη κάτι συμβαίνει, μια αλλαγή συντελείται. Αυτό είναι, κατά τη γνώμη μου, το σημαντικότερο από τα μηνύματα που έστειλε η επικράτησή του. Ελπίζω σύντομα να έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως.
Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης έχασε αξιοπρεπώς και το δέχθηκε ως κύριος. Παρότι φαβορί όμως, ήταν χαμένος από την αρχή. Ουσιαστικά, η ανεπάρκεια της περίπτωσής του είχε πιστοποιηθεί πανηγυρικά με την αποτυχία της εκλογικής διαδικασίας την πρώτη φορά. Ο Μεϊμαράκης είχε ξεχάσει ότι ήταν ο πρόεδρος του κόμματος, είχε ξεχάσει ότι η ευθύνη ήταν δική του τύποις και ουσία. Το δε ξέσπασμά του, αργότερα, εναντίον του Παπαμιμίκου έκανε τη θέση του ακόμη χειρότερη. Ο Μητσοτάκης, αντιθέτως, έκανε μια άψογη προεκλογική εκστρατεία, η οποία πρόβαλε σταθερά τα δικά του συγκριτικά πλεονεκτήματα και έτσι ανέδειξε –εμμέσως πλην σαφώς, που λένε– την ανεπάρκεια της αντίπαλης υποψηφιότητας. Γιατί, λοιπόν, να ψηφίσει κάποιος για πρόεδρο εκείνον ο οποίος την τελευταία φορά που ήταν πρόεδρος το είχε ξεχάσει; Ολη η εκστρατεία του Μεϊμαράκη βασίστηκε στο ότι είναι «ένας από εμάς». Με τέτοιους όμως, σαν εμάς, δεν είδαμε προκοπή. Χρειαζόμαστε κάποιον καλύτερό μας, που να μπορεί να κάνει τη δουλειά. Ελπίζω να το έχουμε βρει στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Για μια συγγνώμη
Παρατηρώντας τις αντιδράσεις των ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος για το σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ομοφύλων, αρχικά μου δημιουργήθηκε η απορία γιατί φάνηκε να τους ενοχλεί τόσο πολύ η συγγνώμη του πρωθυπουργού για την καθυστέρηση της Πολιτείας να αναγνωρίσει στοιχειώδη αστικά δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Αρχικά μόνον απόρησα· διότι γρήγορα σκέφθηκα πόσοι άνθρωποι, από αυτούς που έχουν τη συγκεκριμένη «υπόθεση», μπορεί να αποφάσισαν να ακολουθήσουν μία συγκεκριμένη σταδιοδρομία, ενώ –ποιος ξέρει;– αν είχαν τη δυνατότητα μιας άλλης, περισσότερο ελεύθερης ζωής, ίσως να μην το είχαν κάνει ποτέ…
Εν πάση περιπτώσει, η ζωή πάντα μάς ξεπερνά. Ποτέ δεν είναι ευχάριστο όταν συμβαίνει αυτό – συχνά είναι και πολύ σκληρό. Αλλά δεν υπάρχει λόγος να κρατάς κακία στη ζωή επειδή σε ξεπερνά. Τέτοιου είδους κακία, φοβάμαι, είναι η οργή που μου έκανε εντύπωση.
Κτηνοβασία
Ως αλλεργικό* με συγκλόνισε η είδηση που βγήκε από κάποια σημαντική επιστημονική εργασία (ταράχτηκα τόσο πολύ, ώστε δεν συγκράτησα λεπτομέρειες: ποιοι, πότε, πού κ.λπ). Η είδηση ότι οι αλλεργίες που μας βασανίζουν οφείλονται στη σαρκική μείξη των προγόνων μας με τους Νεάντερταλ! Δηλαδή, εγώ υποφέρω κάθε άνοιξη επειδή κάποιος Homo sapiens τεκνοποίησε με κάποιο Homo neanderthalensis. Μάλιστα. Τόσο βαθιά στην ιστορία του είδους μας φτάνει η ρίζα της ωραίας φράσης «ξυπνάς μέσα μου το κτήνος»…
*: Μάλιστα, έχω τόσο εμβαθύνει στο θέμα των αλλεργιών, ώστε έχω αναπτύξει και ολόκληρη θεωρία (αδημοσίευτη…) ότι ο T. S. Eliot ξεκίνησε την «Ερημη χώρα» του με τον περίφημο στίχο «April is the cruelest month», επειδή ίδιος είχε αλλεργικό άσθμα και κάθε Απρίλιο υπέφερε.
Η τελευταία λέξη
Εξ αφορμής σημειώματος της στήλης σχετικώς με τον συσχετισμό της νοημοσύνης των βομβιστών αυτοκτονίας και των εμφανών προβλημάτων τακτικής που παρατηρούνται σε πολλές επιθέσεις τους, έλαβα από τον διαπρεπή καθηγητή Ν.Χ. το εξής σχόλιο: «Το πρόβλημα με τους βομβιστές αυτοκτονίας είναι ότι, εκ της φύσεως της δουλειάς, μένουν πάντα ερασιτέχνες». Νομίζω ότι το θέμα έκλεισε.