Αισιόδοξες ψηφίδες

3' 52" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

​​Στο ξεκίνημα μιας νέας χρονιάς είναι φυσικό να αναζητούμε, σε προσωπικό αλλά και συλλογικό επίπεδο, στοιχεία που θα μας επιτρέψουν να δούμε τα πράγματα πιο θετικά. Με βάση αυτό το σκεπτικό επιχειρώ να σκιαγραφήσω τις ψηφίδες που το τελευταίο διάστημα με έκαναν να αισθάνομαι κάπως πιο αισιόδοξος για το μέλλον της χώρας μας.

Αναφέρθηκα διεξοδικά στην πρώτη αισιόδοξη ψηφίδα στο τελευταίο μου κείμενο του 2015. Αυτή δεν είναι άλλη από την απομυθοποίηση της αντίληψης πως υπάρχουν εύκολοι δρόμοι για μια άκοπη επιστροφή στις καλές εποχές του παρελθόντος. Από την άποψη αυτή, ο σκληρός πυρήνας αυτού που έχω περιγράψει ως «κουλτούρα της Μεταπολίτευσης» δέχθηκε ένα καίριο (και ενδεχομένως τελειωτικό) πλήγμα μέσα στη χρονιά που μας πέρασε. Χρειάστηκαν έξι χρόνια και μεγάλοι κίνδυνοι, αλλά τελικά φθάσαμε στο σημείο όπου έπρεπε να φθάσουμε. Μένει να δούμε τώρα το πότε και πώς θα περάσουμε στο επόμενο στάδιο.

Ως προς το ζήτημα αυτό, ιδιαίτερα ελπιδοφόρα είναι η δεύτερη ψηφίδα, η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, κάτι που κανείς δεν θεωρούσε εφικτό έως πολύ πρόσφατα. Η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει μια ουσιαστική αντιπολίτευση απέναντι σε μια ιδιαίτερα προβληματική κυβέρνηση, σηματοδοτεί την πολιτική ενηλικίωση ενός έως τώρα πολιτικά περιθωριοποιημένου κόσμου και εγκαινιάζει τη δυνατότητα άρθρωσης σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο ενός οράματος για μια παραγωγική Ελλάδα.

Η τρίτη ψηφίδα αφορά την πραγματική οικονομία και δεν είναι άλλη από τη ζωντάνια του κέντρου των μεγάλων μας πόλεων, της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, κάτι που είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω στη διάρκεια των γιορτών. Παρά τα εμπόδια των κεφαλαιακών ελέγχων, τη συνεχιζόμενη δυσχέρεια της τραπεζικής χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και τη μεγάλη πολιτική αβεβαιότητα, ο τομέας των υπηρεσιών και του τουρισμού με την ευρεία έννοια του όρου παρουσιάζει μια έντονη κινητικότητα που είναι εμφανής σε πολλές καινούργιες εμπορικές δραστηριότητες στις δύο αυτές πόλεις. Πρόκειται για δραστηριότητες που αναμειγνύουν έξυπνες ιδέες, πρωτοποριακό σχεδιασμό, ουσία, εξωστρέφεια, ευελιξία και συνέργειες με άλλους τομείς, όπως π.χ. με τη μεγάλη επανάσταση στον χώρο της διατροφής που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Από εξαιρετικά ποιοτικές προσπάθειες με σαφή εξαγωγικό προσανατολισμό, όπως το Carpo και το Ergon Agora, μέχρι τα μαγαζάκια της Αθηνάς και της Ευριπίδου, που μέσα σε ελάχιστο διάστημα μετατράπηκαν σε επιτυχημένους προορισμούς για την προμήθεια υψηλής ποιότητας τοπικών ελληνικών προϊόντων από ξένους επισκέπτες, ένας ολόκληρος κόσμος δραστηριοποιείται και καινοτομεί σε τομείς όπου το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μπορεί να λειτουργήσει ως η οικονομική ατμομηχανή του μέλλοντος. Μάλιστα, τον τελευταίο μήνα υπήρξα μάρτυρας δεκάδων συζητήσεων που αφορούσαν καινούργια σχέδια στον τομέα αυτό. Και λίγα μόνο απ’ αυτά να ευοδωθούν, θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά. Πρόκειται για μια πρόγευση των πραγματικών δυνατοτήτων της χώρας, αν ξεπεραστούν η πολιτική αβεβαιότητα και η αρνητικότητα απέναντι στο επιχειρείν.

Η τέταρτη ψηφίδα προέρχεται από την πρόσφατη εμπειρία ομιλιών μου. Από την παρουσίαση των «Καταστροφών και θριάμβων» στο μοναδικό Φουγάρο του Ναυπλίου και των «Εμφυλίων παθών» στο δημαρχιακό μέγαρο της Θεσσαλονίκης, ώς την ομιλία που διοργάνωσε στη Νομική Βιβλιοθήκη της Αθήνας ο ερευνητικός όμιλος John Stuart Mill, συνάντησα ένα κοινό που με εντυπωσίασε: άνθρωποι όλων των ηλικιών που με σοβαρότητα, ευγένεια, ωριμότητα, αλλά και πάθος προβληματίζονται, συζητούν και αναζητούν το μέλλον. Κάτω από τα αποκαΐδια της κρίσης διακρίνει κανείς την ενέργεια της πνευματικής αναζήτησης.

Τον κόσμο αυτό μπορεί να τον συναντήσει κανείς στον Υμηττό, ένα μοναδικό πνεύμονα πρασίνου σε απόσταση αναπνοής από το κέντρο της πόλης· πέμπτη ψηφίδα μου. Εκεί θα δει κανείς εκατοντάδες περιπατητές, δρομείς, ποδηλάτες που κινούνται οργανωμένα και πολιτισμένα με τρόπο που ανατρέπει τα γνωστά στερεότυπα και σκιαγραφεί ένα μέλλον διαφορετικό από το παρόν.

Η τελευταία ψηφίδα αισιοδοξίας έχει αφετηρία ένα θλιβερό γεγονός: τον πρόσφατο και απρόσμενο θάνατο της φίλης μου Λίνας. Τότε αντιλήφθηκα πόσο πολλούς ανθρώπους είχε αγγίξει, αρχικά με βάση την Αθήνα, αργότερα τη Νέα Υόρκη και κάθε καλοκαίρι την Αίγινα, έχοντας αναδειχθεί σε κομβικό κύτταρο ενός δικτύου Ελλήνων που ζουν σε ολόκληρο τον κόσμο και δραστηριοποιούνται σε πολλούς και διαφορετικούς παραγωγικούς τομείς. Μέσω της Λίνας ήρθα σε επαφή με μια νέα ελληνική διασπορά, προϊόν σε μεγάλο βαθμό της κρίσης (η ίδια, επιτυχημένο διευθυντικό στέλεχος μεγάλης ελληνικής εταιρείας, ξεκίνησε μια νέα επαγγελματική σταδιοδρομία στη Αμερική πριν από λίγα χρόνια). Εχω την πεποίθηση πως άνθρωποι σαν κι αυτούς, δραστήρια μέλη κοινοτήτων που, όπως τραγουδούσε πριν από κάμποσα χρόνια ο Διονύσης Σαββόπουλος, «φτιάχνουν άλλους γαλαξίες», θα διαδραματίσουν πρωταρχικό ρόλο στην αναδημιουργία της χώρας μας.

Είναι προφανές πως αυτές (και άλλες πολλές) οι ψηφίδες δεν αρκούν από μόνες τους για να αντιστρέψουν τη δυσάρεστη πραγματικότητα του παρόντος. Χρειαζόμαστε σήμερα περισσότερο από ποτέ την απαραίτητη σπίθα που θα τις συνδέσει μεταξύ τους, έτσι ώστε από μικρές και απομονωμένες μεταξύ τους ψηφίδες, να συνθέσουν το μωσαϊκό που επιθυμούμε.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή