Νέος αέρας πνέει πλέον στα μουχλιασμένα κομματικά γραφεία. Ολοι τρέχουν ξαφνιασμένοι –όπως οι ίδιοι ομολογούν– από την απρόσμενη εκλογή του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη. Οχι μόνο στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, που βλέπει πλέον εξουσία, αλλά παντού: η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρότεινε έναν οδικό χάρτη για τη δημιουργία της ελληνικής Ελιάς, στο Ποτάμι υπάρχει βαθύς προβληματισμός, ενώ στον ΣΥΡΙΖΑ τρέχουν σαν ζαλισμένα κοτόπουλα κακαρίζοντας «οϊμέ νεοφιλελευθερισμός». Χάλασαν σχεδιασμοί που γίνονταν πίσω από κλειστές πόρτες (για οικουμενικές και σιωπηλούς «σωτήρες»), όπως και αφηγήματα για παντοδυναμία του κ. Αλέξη Τσίπρα την επόμενη δεκαετία και βάλε.
Καταλύτης όλων αυτών των εξελίξεων δεν είναι ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά η εκλογή του. Αυτό που άλλαξε δραματικά το πολιτικό σκηνικό ήταν η βάση της Νέας Δημοκρατίας και δη η ευρύτερη, όλοι εκείνοι οι πολίτες τους οποίους κάποιοι, κάποτε απαξίωναν ως «περαστικούς». Ας μη γελιόμαστε. Xωρίς τους «περαστικούς» που εκβίασαν την ανανέωση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όλα θα συνέχιζαν να μοιάζουν αδιέξοδα για τη μεγάλη μάζα των ψηφοφόρων του Κέντρου.
Ο κίνδυνος των «περαστικών» ήταν ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν πριν από έντεκα χρόνια εναντίον της τομής που εισήγαγε στα κομματικά πράγματα ο κ. Γιώργος Παπανδρέου. Τα άλλα αφορούσαν το γεγονός ότι το 2004 έτυχε να είναι ένας υποψήφιος (υπήρχε τρόπος να εφαρμοστεί η εκλογή από τη βάση, αν την πρώτη φορά ήταν περισσότεροι;) ή ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος του λαϊκισμού.
Δεν πρέπει να υποτιμάμε τους κινδύνους που επιφέρει κάθε νεωτερισμός, αλλά δυστυχώς στην Ελλάδα επί πολλά χρόνια κυριαρχεί ο συντηρητισμός· πολλάκις με αριστερό πρόσημο. Κάθε νέα ιδέα στον δημόσιο διάλογο αντιμετωπίζεται με χλεύη ή απαξιώνεται ως ο «εξαποδώ» νεοφιλελευθερισμός. Να θυμηθούμε τη διαστρέβλωση της έννοιας «απασχολήσιμος» (είναι εκείνος που έχει τις δεξιότητες να βρει απασχόληση) που είχε εκστομίσει ο κ. Κώστα Σημίτης; Τη δαιμονοποίηση της «ευασφάλειας»; Τις κατάρες που συνόδεψαν την πρόταση του κ. Στέφανου Μάνου για εθνική σύνταξη (τότε) 700 ευρώ και κεφαλαιοποιητικό σύστημα; Είναι αυτό που προτείνει σήμερα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από πολύ χαμηλότερη βάση αφού τα λεφτά σπαταλήθηκαν, για να δικαιωθεί ο Λουί Αραγκόν που έλεγε «στόχος των πρωτοπόρων είναι να προμηθεύουν ιδέες στους κρετίνους, είκοσι χρόνια αργότερα». Θυμάται κανείς με πόση χλεύη και φόβο αντιμετωπίστηκε η πρόταση της κ. Αννας Διαμαντοπούλου για να γίνουν τα αγγλικά δεύτερη γλώσσα στην εκπαίδευση; Μη μιλήσουμε για την ιδέα των Συμπράξεων Ιδιωτικού Δημόσιου Τομέα, τις ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ.
Για όλα τα παραπάνω ισχύει ο αφορισμός των τριών σταδίων που είχε διατυπώσει κάποιος: «Είναι αδύνατον· μη σπαταλάς τον χρόνο μου», «Είναι δυνατόν, αλλά δεν αξίζει τον κόπο», «Εγώ πάντα το ’λεγα ότι είναι φοβερή ιδέα».
Το θέμα είναι ότι το παλιό ιδεολογικό πλαίσιο του συγκεντρωτισμού –είτε στο κράτος είτε στα κόμματα– έχει χρεοκοπήσει και μας έχει χρεοκοπήσει. Πρέπει να ψάξουμε νέες ιδέες για να βγούμε από τον βάλτο. Δεν θα είναι όλες καλές, αλλά «ο καλύτερος τρόπος για να έχεις μια καλή ιδέα είναι να έχεις πολλές ιδέες» (Λίνους Πάουλινγκ) και κυρίως να τις αφήνεις να συζητηθούν και να ωριμάσουν.