Ανέκαθεν υπήρχε μια δόση θεατρινισμού στην ελληνική πολιτική σκηνή. Ακόμα και κινήσεις μικρής σημασίας συνήθως προβάλλονται με υπερβολική μεγαλοστομία σαν να είναι κάτι σπουδαίο, μοναδικό, πρωτοφανές. Ιδιαίτερα σήμερα, παρακολουθήσαμε πολλές φορές την ίδια παράσταση, το παιχνίδι των «κρίσιμων» επαφών, των πιέσεων από την Επιτροπή κι άλλους δανειστές. Ισως και να… συγκινηθήκαμε από τον αγώνα που δίνουν οι πολιτικοί μας που αντιστέκονται. Αυτοί, μόνοι, εναντίον της Ευρώπης!
Η στάση αυτή προφανώς εξυπηρετεί εσωτερικές πολιτικές προτεραιότητες αλλά μικρή σημασία έχει στην πραγματικότητα. Προφανώς το μέγεθος των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας, η πιεστική ανάγκη να δανειστεί από τους θεσμούς επειδή δεν έχει την εμπιστοσύνη των αγορών περιγράφουν το μέγεθος του προβλήματος.
Ωστόσο, η υπερβολή στην… αντίσταση είναι παραπλανητική. Οι κανόνες που έχουν συμφωνηθεί στην εποχή της κρίσης είναι σαφέστατοι. Ισχύουν για όλους και δεν είμαστε μόνον εμείς που παλεύουμε με τα θηρία σε… μαρμαρένια αλώνια». Ολοι οι προϋπολογισμοί των κρατών της Ευρωζώνης πρέπει να εγκριθούν από την οικονομική διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πριν κατατεθούν στα εθνικά Κοινοβούλια προκειμένου να ψηφιστούν. Μάλιστα οι κυβερνήσεις πρέπει να υποβάλλουν στην Επιτροπή τα σχέδια προϋπολογισμού κάθε χρόνο, στα μέσα Οκτωβρίου, προκειμένου να αξιολογηθούν.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Πορτογαλίας που αποκαλύφθηκε πρόσφατα. Είχαν εκλογές τον Οκτώβριο και υπέβαλαν με καθυστέρηση τον προϋπολογισμό στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πριν από λίγες εβδομάδες. Ούτε αυτό άλλαξε τις υποχρεώσεις ελέγχου.
Η νέα κυβέρνηση της Πορτογαλίας, η οποία δεν έχει πια τα οξυμένα προβλήματα της ελληνικής δημοσιονομικής κατάστασης, έλαβε αυστηρή επιστολή την οποία υπογράφουν οι αρμόδιοι επίτροποι Ντομπρόβσκις και Μοσκοβισί. Υπενθυμίζουν ότι είχε ζητηθεί από την κυβέρνηση της Πορτογαλίας να μειώσει τις κρατικές δαπάνες κατά 0,6% του ΑΕΠ και από τη μελέτη του προϋπολογισμού διαπιστώνουν ότι οι περικοπές δαπανών είναι «αρκετά κάτω» από τον στόχο του 0,6%.
Η πορτογαλική κυβέρνηση –γι’ αυτό το 0,6%– είναι υποχρεωμένη είτε να εξηγήσει τον λόγο της απόκλισης είτε να αναθεωρήσει τον προϋπολογισμό. Αν αγνοήσει την επιστολή των επιτρόπων, θα απορριφθεί επίσημα το σχέδιο του προϋπολογισμού και η Πορτογαλία πρέπει να υποβάλει στην Επιτροπή νέο σχέδιο σε διάστημα τριών εβδομάδων.
Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε μόνον εμείς υποχρεωμένοι να επιτρέπουμε τον «προσβλητικό» έλεγχο των κοινοτικών υπηρεσιών σε βάρος της εθνικής κυριαρχίας. Ανάλογη υποχρέωση έχουν όλα τα κράτη με τη διαφορά ότι η ελληνική περίπτωση είναι η πλέον ακραία όσον αφορά τις αναγκαίες περικοπές και τους «άπιαστους» στόχους.
Βέβαια, παλαιότερα η Επιτροπή είχε δείξει ανοχή στην απόκλιση από τους στόχους στους προϋπολογισμούς της Γαλλίας και της Γερμανίας. Η σημερινή Επιτροπή δεν φαίνεται διατεθειμένη να διαφοροποιήσει τη στάση της ανάλογα με το ειδικό βάρος του αποκλίνοντος.
Σε κάθε περίπτωση, όλες οι κυβερνήσεις έχουν λόγους να δείξουν ότι δίνουν σκληρή μάχη υπέρ των εθνικών συμφερόντων ή της κοινωνικής πολιτικής ή της ενίσχυσης της απασχόλησης κ.’ά. Η ελληνική ιδιαιτερότητα είναι ότι η στάση «εθνικής περηφάνιας» είναι ένα κλισέ που επαναλαμβάνεται σε κάθε επαφή, από το σπουδαιότερο θέμα επιβίωσης έως τη ασήμαντη λεπτομέρεια.