Η Διεθνής Διαφάνεια ανακοίνωσε στις 27 Ιανουαρίου τα αποτελέσματα της ετήσιας έρευνας που ονομάζεται Δείκτης Αντίληψης της Διαφθοράς στο Δημόσιο (CPI – Corruption Perception Index). Tα αποτελέσματα της έρευνας ήταν ενθαρρυντικά. Η διεθνής κοινότητα αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει δέσμευση της κυβέρνησης -όπως και των προηγούμενων- για την καταπολέμηση της διαφθοράς με πρωτοβουλίες όπως: λεπτομερής σχεδιασμός, οργανωτικές δομές, νομοθετικές βελτιώσεις και προγράμματα ελέγχου και δίωξης από τα αρμόδια όργανα της πολιτείας. Ολη αυτή η δραστηριότητα ομολογουμένως βαίνει προς τη σωστή κατεύθυνση, δηλαδή, την εμπέδωση της νομιμότητας στη χώρα μας. Αυτή η δέσμευση καταπολέμησης της διαφθοράς αναγνωρίστηκε από τη διεθνή κοινωνία, βελτιώνοντας τη βαθμολογία και την κατάταξη της χώρας από τους ειδικούς αναλυτές εμπειρογνώμονες, ακαδημαϊκούς, επιχειρηματίες και δημοσιογράφους των 12 ιδρυμάτων και οργανισμών που έκαναν την πρωτογενή έρευνα.
Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι τα αποτελέσματα του CPI δεν μας δείχνουν ότι μειώθηκε ποσοτικά η διαφθορά, αλλά ότι βελτιώθηκε η αντίληψη για το επίπεδο διαφθοράς του δημοσίου τομέα. Υπάρχουν άλλα εργαλεία που θα μπορούσαν να τεκμηριώσουν τη μείωση ή αύξηση της διαφθοράς, όχι όμως το CPI. Ο ρόλος του είναι να παρουσιάσει την αντίληψη που υπάρχει για την ορθή ή μη λειτουργία των θεσμών ώστε να ληφθούν δράσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Και είναι βέβαιο, ότι όλες αυτές οι πρωτοβουλίες και τα προγράμματα που έχουν δρομολογηθεί από τις τελευταίες κυβερνήσεις, όταν ολοκληρωθούν θα συμβάλουν στη μείωση της διαφθοράς στη χώρα.
Επομένως, η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς δεν προσπαθεί να υποβαθμίσει τη βαθμολογία και κατάταξη της χώρας μας, αλλά απλώς να διευκρινίσει ποιο είναι το μήνυμα του CPI. Χαίρεται γι’ αυτή τη θετική στάση και επικροτεί τις προσπάθειες της κυβέρνησης, ταυτόχρονα δε, παίρνει κουράγιο διότι και οι δικές της προσπάθειες διαχρονικά έχουν βοηθήσει σε αυτή την πρόοδο.
Τα καλά αποτελέσματα της έρευνας του CPI έχουν ένα επιπλέον όφελος για τη χώρα. Δημοσιεύονται παγκοσμίως και είναι προσβάσιμα σε πολύ κόσμο, τα λαμβάνουν δε υπόψη και οι εν δυνάμει επενδυτές. Τα ενθαρρυντικά αυτά αποτελέσματα βελτιώνουν την εικόνα της χώρας, είναι ένα σημαντικό λιθαράκι στο χτίσιμο εμπιστοσύνης.
Είμαι σίγουρος ότι δεν θα αναπαυθούμε στις δάφνες αυτών των αποτελεσμάτων. Η πρόοδος των τελευταίων τεσσάρων ετών είναι σημαντική αλλά δεν έχουμε πιάσει ακόμη τη βάση. Είμαστε μια από τις 4 χώρες που βρίσκονται κάτω από τη βάση στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Εκτός από εμάς είναι η Ρουμανία, Ιταλία και Βουλγαρία. Τα «πρωτεία» της τελευταίας θέσης τα κατέχει η Βουλγαρία, ενώ στις χώρες του ευρώ, η τελευταία θέση ανήκει στην Ιταλία.
Θα επισημάνω εδώ ότι πτωχεύσαμε πρώτα ηθικά και μετά οικονομικά. Δυστυχώς, μέχρι τώρα η έμφαση δίνεται στο πώς θα ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση. Πρέπει όμως να αλλάξουμε προτεραιότητες και να επικεντρωθούμε στους τρόπους με τους οποίους θα επανακτήσουμε τις χαμένες αξίες της διαφάνειας, της λογοδοσίας, της δικαιοσύνης της υπευθυνότητας, της αλληλεγγύης, της αξιοκρατίας. Χωρίς αυτές δεν έχουμε μέλλον.
Οι βέλτιστοι νόμοι και η αποκατάσταση της νομιμότητας είναι βασικά στοιχεία για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ομως αυτοί οι στόχοι δεν αρκούν εάν δεν έχουμε καλούς πολίτες. Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ώστε οι καινούργιες γενιές να είναι ηθικά καλύτερες από εμάς. Αυτό απαιτεί τη συστράτευση όλων των ηγετών από την πολιτική, τον ακαδημαϊκό χώρο, τις επιχειρήσεις, την εκκλησία, τον χώρο της τέχνης και του αθλητισμού.
Πρωτίστως, οι κυβερνήσεις οφείλουν να δώσουν το καλό παράδειγμα, εγκαταλείποντας τις διεφθαρμένες παλιές πολιτικές πρακτικές. Θα δανειστώ τη φράση του Νίκου Καζαντζάκη: «Εάν δεν φθάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δεν βγάζει στην πλάτη του φτερά να πετάξει». Είμαστε πράγματι στην άκρη του γκρεμού, ηθικά και οικονομικά.
*Ο κ. Κώστας Μπακούρης είναι πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος.