Κεντροαριστερά, προοδευτικό κίνημα, μεταρρυθμιστική παράταξη. Οροι που χρησιμοποιούνται για να προσδιορίσουν τον πολιτικό χώρο ανάμεσα στη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ. Εχει ιδεολογικές αναφορές αυτός ο χώρος ή είναι ιδεολογικά άχρωμος και αποτελεί απλώς ένα χωρικό προσδιορισμό των δυνάμεων ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά; Σε αντίθεση με την ιδεολογική θολούρα και την ολοκληρωτική νοοτροπία του ΣΥΡΙΖΑ και τη συντηρητική ιδεολογία της Ν.Δ., ο χώρος αυτός έχει αναφορά στον πολιτικό φιλελευθερισμό σε συνδυασμό με την ανάγκη ύπαρξης αξιόπιστου κοινωνικού κράτους. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός είναι συνδεδεμένος με τον αγώνα για ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Αρχές του είναι η μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία του ατόμου, η υπεράσπιση της διαφορετικότητας, της ελευθερίας της σκέψης από τις διάφορες μορφές εξουσίας, είτε πρόκειται για τη θρησκευτική είτε για την πολιτική είτε για την εξουσία των κατόχων του πλούτου. Πρόκειται για τη διαδικασία της ανθρώπινης χειραφέτησης, που αρχίζει στη νεότερη εποχή με τη θρησκευτική μεταρρύθμιση, συνεχίζεται μέσα από τον Διαφωτισμό, τη Γαλλική και την Αμερικανική Επανάσταση, φτάνει στην καθολική ψήφο, για να αναπτυχθεί παραπέρα με τον αγώνα για κοινωνικά δικαιώματα των σοσιαλιστικών κινημάτων. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός αναγνωρίζει τις πολλές διαιρετικές γραμμές στην κοινωνία και μέσα σε αυτές, τη θεσμική προστασία των κάθε είδους μειονοτήτων (θρησκευτικών, φυλετικών, πολιτισμικών κ.λπ.). Οχι μόνο δεν βλέπει στην πολλαπλότητα αυτή καμιά καταστροφή, αλλά τη θεωρεί φυσική έκβαση, σε αντίθεση με την αντίληψη πως η ενότητα και η ομόνοια της κοινωνίας απαιτούν γενική ομοφωνία η οποία στηρίζεται σε ένα συγκεκριμένο θρησκευτικό, φιλοσοφικό ή ηθικό δόγμα.
Στην Ελλάδα δεν ασπάζονται τις αρχές του πολιτικού φιλελευθερισμού,ούτε η Ν.Δ. ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ. Η Ν.Δ. παρά τις διακηρύξεις της, είναι ένα δεξιό-συντηρητικό κι όχι ένα πολιτικά φιλελεύθερο κόμμα. Εχει πάρει αρνητική θέση σε ζητήματα όπως η ιθαγένεια, η μεγάλη πλειοψηφία των βουλευτών της καταψήφισε το σύμφωνο συμβίωσης, είναι εναντίον του διαχωρισμού εκκλησίας-κράτους. Οταν μιλάει για κοινωνικό κράτος, εννοεί το πελατειακό κράτος, που αντιστρατεύεται πλήρως τις βασικές αρχές του πολιτικού φιλελευθερισμού, αφού νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό και ευνοεί άτομα και ομάδες σε βάρος άλλων. Ο πελατειακός κρατισμός αποτελεί κοινή βάση για τα μεγάλα κόμματα στην Ελλάδα και ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε ο «άξιος διάδοχος του ΠΑΣΟΚ» στη διατήρησή του. Παραλλήλως, τα λίγα δείγματα πολιτικού φιλελευθερισμού που έχει δώσει σε επίπεδο δικαιωμάτων, αναιρούνται από την ολοκληρωτική νοοτροπία που δείχνει σε κάθε ευκαιρία. Μιλάει στο όνομα της μιας και μοναδικής αλήθειας και θεωρεί εχθρούς που πρέπει να εξοντωθούν, όσους δεν την ενστερνίζονται. Οι βιαιοπραγίες και οι προπηλακισμοί, οι καταγγελίες περί προδοτών και γερμανοτσολιάδων, όσων είχαν διαφορετική άποψη, ο κομματικός έλεγχος του κράτους και της ενημέρωσης, στη σταλινική παρά στη φιλελεύθερη πολιτική παράδοση εντάσσονται.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ταυτίζοντας πλήρως τον πολιτικό με τον οικονομικό φιλελευθερισμό και την ανεξέλεγκτη λειτουργία της αγοράς, επιχειρεί να απαξιώσει τις φιλελεύθερες ιδέες. Η λέξη «νεοφιλελευθερισμός» έχει γίνει «καραμέλα» της εποχής. Βαφτίζουν «νεοφιλελευθερισμό» ακόμη και τη ραγδαία αύξηση των φόρων. Αγνοούν ότι ο πολιτικός φιλελευθερισμός είναι αντίθετος στον κοινωνικό δαρβινισμό. Το δημόσιο συμφέρον και η ποιότητα της φιλελεύθερης δημοκρατίας υπονομεύονται από την ύπαρξη μεγάλων κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων. Είναι ηθικό και πολιτικό καθήκον της πολιτείας να μειώνει αυτές τις ανισότητες, λαμβάνοντας μέτρα κοινωνικής πρόνοιας. Κι εδώ είναι σημαντική η σύζευξη του πολιτικού φιλελευθερισμού με την παράδοση της σοσιαλδημοκρατίας.
Η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια χώρα που δίνει ίσες ευκαιρίες στους πολίτες της ανεξαρτήτως θρησκεύματος, προέλευσης, κοινωνικών και πολιτικών προτιμήσεων, που επιτρέπει την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, αίροντας τα εμπόδια που βάζει το πελατειακό κράτος, που μειώνει τις κοινωνικές ανισότητες μέσα από τη δίκαιη κατανομή των βαρών, που οικοδομεί ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος. Τις ιδέες αυτές δεν μπορούν να τις υπερασπιστούν ούτε η Ν.Δ., ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ. Το Ποτάμι τις έχει υπερασπιστεί και θα συνεχίσει να το κάνει αποτελώντας τη μαγιά για ένα μεγάλο ριζοσπαστικό μεταρρυθμιστικό κίνημα.
* Ο Δημήτρης Τσιόδρας είναι δημοσιογράφος, εκπρόσωπος Τύπου του Ποταμιού.