Η παρατεταμένη οικονομική κρίση σε συνδυασμό με μία ανεξέλεγκτη ροή προσφύγων και μεταναστών προς την Ευρώπη έχει επαναφέρει δυναμικά το αίτημα «εθνικής κυριαρχίας» στις χώρες της Ε.Ε. Το ιδεώδες της ευρωπαϊκής ενοποιήσεως μπορεί να λειτουργεί ως φαίνεται μόνον υπό συνθήκες αφθονίας και σταθερότητος της περιφέρειας – προϋποθέσεις που έπαυσαν να ισχύουν.
Παραδοσιακά, η αμφισβήτηση της κρατούσης τάξεως προερχόταν από την αριστερά ασχέτως εάν οι πρωταγωνιστές ήσαν αστοί, όπως στη Γαλλική Επανάσταση, ή Μπολσεβίκοι αργότερα. Το ενδιαφέρον στην παρούσα συγκυρία είναι ότι η αμφισβήτηση του κατεστημένου προβάλλεται από τη δεξιά. Με άλλα λόγια, από τους πολίτες που υπερασπίζονται την κοινωνική σταθερότητα, τις παραδόσεις και στους οποίους είναι απεχθείς οι πάσης φύσεως ανατροπές είτε προωθούνται από την αριστερά είτε από τους φιλελευθέρους, πάντα εν ονόματι της «εξελίξεως και της προόδου».
Δίχως αμφιβολία κόμματα όπως το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, το Κόμμα της Ελευθερίας στην Αυστρία ή η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα είναι πολυσυλλεκτικά, αλλά ανεξαρτήτως του βαθμού ωριμάνσεως και ιδεολογίας κοινό στοιχείο αποτελεί η διεκδίκηση του εκχωρηθέντος δικαιώματος της εθνικής κυριαρχίας.
Δεν θα έπρεπε από μιαν άποψη να εκπλήσσει ότι αίτημα κυριαρχίας προβάλλεται καθ’ όσον αφορά στο προσφυγικό από τις χώρες του Βίσεγκραντ –Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία και Ουγγαρία– διότι από τη «σιδηρά κοινοπολιτεία» της Σοβιετικής Ενώσεως εντάχθηκαν στην Ε.Ε. εκχωρώντας κυριαρχικά δικαιώματα, που επί πολλές δεκαετίες δεν είχαν τη δυνατότητα να ασκήσουν.
Η περίπτωση της Αυστρίας είναι διαφορετική διότι κατά τεκμήριο είναι χώρα ευρωπαϊκή και ώριμη πολιτικά, αλλά συχνά διολισθαίνει σε ρεμβασμούς του αυτοκρατορικού της παρελθόντος. Αντιμετωπίζει με συμπάθεια την πολιτική των χωρών του Βίσεγκραντ, που ανήκαν άλλοτε στις γαίες των Αψβούργων. Διεκδικεί ρόλο ρυθμιστικό στα Βαλκάνια ήδη από την πρώτη εκδήλωση της κρίσεως στη Γιουγκοσλαβία επί καγκελαρίας του Αλόις Μοκ, και συντονίζει τις αντιδράσεις των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων για να ανακόψει τη ροή προσφύγων και μεταναστών προς την Ευρώπη. Λειτουργεί αποσταθεροποιητικά εξ ου και η αντίδραση της ελληνικής κυβερνήσεως.
Αίτημα ανακτήσεως κυριαρχίας τίθεται και στη Βρετανία, όπου εμφανίζεται ρωγμή στην παραδοσιακή δεξιά. Στην απόφαση του πρωθυπουργού κ. Ντέιβιντ Κάμερον να τεθεί επικεφαλής της εκστρατείας για την παραμονή Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε., αντιτάχθηκαν σημαντικότατοι υπουργοί και στελέχη του Συντηρητικού Κόμματος και ο δήμαρχος του Λονδίνου κ. Μπόρις Τζόνσον.
Αντίθετα τον κ. Κάμερον εστήριξαν το Εργατικό Κόμμα και εν γένει η Αριστερά, όπως επίσης και το κόμμα που μάχεται για την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Ολα αυτά θυμίζουν φάρσα, αλλά εκ παραλλήλου είναι δηλωτικά μιας αρχομένης και επικίνδυνης αποσυνθέσεως.
Το πιθανότερο είναι ότι σε κάποια φάση θα αποκατασταθεί κάποιας μορφής ισορροπία. Προϋπόθεση είναι η απομυθοποίηση της διαχειριστικής επάρκειας της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, με ταυτόχρονη επίγνωση του γεγονότος ότι εκτός του ευρωπαϊκού συστήματος το μόνον που υπάρχει είναι το χάος. Τα πάντα θα κριθούν από τη δυνατότητα σχοινοβασίας εν κενώ των ηγετών της Ε.Ε. Αλλως το όραμα της ενωμένης Ευρώπης θα αποτελέσει θλιβερή παρένθεση της ιστορίας της ηπείρου.