Σε καιρούς ευμενέστερους για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις πίστευα πως η ένταξη της Τουρκίας στην Ενωση ήταν άκρως προβληματική. Προβληματική όχι τόσο για λόγους πολιτικούς, οικονομικούς, γεωπολιτικούς ή απλώς γεωγραφικούς, όσο για λόγους πολιτισμικούς. Αν βέβαια δεχόταν κανείς την αρχική υπόθεση πως η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν ήταν απλώς μια Ντίσνεϊλαντ της δημοκρατίας, ένα είδος πολιτικοοικονομικής Γιουροβίζιον, αλλά ένα στάδιο εξέλιξης εθνών που μοιράζονταν τον ίδιο πολιτισμό. Ακόμη κι αν ορισμένες ελίτ της Τουρκίας ήταν ήδη εξευρωπαϊσμένες, η «τουρκική ιδιαιτερότητα» δεν μπορούσε να ενταχθεί σε ένα σύνολο που καταγόταν από τον ελληνορωμαϊκό κόσμο και είχε διανύσει αιώνες χριστιανισμού.
Ηταν η εποχή που υπεγράφη η συμφωνία του Ελσίνκι στην οποία αναφέρθηκε προχθές ο Κ. Σημίτης, τα χρόνια επίσης που η Ευρώπη αποφάσιζε τη μάλλον άτσαλη διεύρυνσή της. Προκειμένου να μη χάσει τις δημοκρατίες που προέκυψαν από την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού τις αγκάλιασε χωρίς καν να έχει σταθεροποιήσει τη δική της ύπαρξη σε κοινούς κανόνες, σε ένα Σύνταγμα. Η εκ των υστέρων απόπειρα δημιουργίας του ήταν η πρώτη μεγάλη ήττα της κοινής πορείας. Τα αποτελέσματα της άτσαλης διεύρυνσης τα βλέπουμε σήμερα με τη στάση των χωρών του Βίσεγκραντ στο προσφυγικό.
Πολλοί βέβαια σήμερα υποστηρίζουν πως αν η Ευρώπη είχε δεχθεί τότε στους κόλπους της την Τουρκία ίσως να είχε αποτραπεί η ηγεμονία Ερντογάν και οι συνέπειες του ισλαμικού εκτροχιασμού της. Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Η δύναμη της δημοκρατίας έχει τα όριά της, και όπως έχει αποδειχθεί επανειλημμένως τα τελευταία χρόνια η δημοκρατία δεν είναι καθεστώς που επιβάλλεται με την εφαρμογή κανόνων, αλλά συνθήκη που υποβάλλεται κυρίως από τη συλλογική παιδεία. Το ζήτημα είναι ότι η σημερινή Τουρκία που εκβιάζει μέσω του προσφυγικού την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξή της δεν έχει σχέση με την Τουρκία έτσι όπως ήταν όταν η διαδικασία ένταξης πάγωσε.
Μεσολάβησαν πολλά. Πρώτα απ’ όλα η Αραβική Ανοιξη που πυροδότησε στην ηγεσία της ένα είδος νεοοθωμανικής μεγαλομανίας. Μαζί και ο χειμώνας της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης. Ηταν η εποχή που ο φίλος Ορχάν Παμούκ, με τη γνωστή αλαζονεία του έλεγε πως η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται πια για την Ευρώπη. Ενδιαφερόταν πάντως τόσο λίγο που, προκειμένου να αντιμετωπίσει την κουρδική τρομοκρατία, έφτασε στο σημείο να ενισχύει τους παράφρονες δολοφόνους του Ισλαμικού Κράτους. Κοινώς ακολουθούσε μια πολιτική η οποία την απομάκρυνε όλο και περισσότερο από την Ευρώπη.
Τι άλλαξε τώρα και η Τουρκία εκβιάζει για μια ακόμη φορά την ένταξή της στην Ευρώπη; Το βέβαιο είναι πως αν η ένταξη της Τουρκίας αποτελούσε πρόβλημα κάποτε, σήμερα, που η Ευρώπη κινδυνεύει να πάθει γεροντική άνοια, μοιάζει με παραλογισμό. Το βέβαιο επίσης είναι πως ό,τι κι αν άλλαξε η ελληνική κυβέρνηση δεν δείχνει να το έχει αντιληφθεί. Απειλούσε να γεμίσει τζιχαντιστές το Βερολίνο και το μόνο που κατάφερε είναι να δώσει την ευκαιρία στην Τουρκία να γεμίσει με πρόσφυγες και μετανάστες την Ελλάδα. Κατήργησε τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με αποτέλεσμα να μεταφερθούν από το Αιγαίο στα Σκόπια.
Μέχρι στιγμής πάντως η ελληνική πολιτική των ανοιχτών συνόρων μόνον την Τουρκία έχει ωφελήσει.