«Ο σημερινός οικονομικός Λαβύρινθος που έχει τον δικό του Μινώταυρο ως αρχιτέκτονα, αλλά και ως αμείλικτο φύλακα της εφιαλτικής χαοτικότητάς του, είναι το γνήσιο τέκνο της νεοφιλελεύθερης οικονομικής αντίληψης. Γι’ αυτό πρέπει να εξοντώσουμε τον Μινώταυρο του νεοφιλελευθερισμού. Διότι εξαιτίας του ολοένα και περισσότερο η οικονομία θυμίζει τον μυθικό Λαβύρινθο, με την έννοια ότι η είσοδος είναι ορατή, αλλά η έξοδος δαιδαλώδης και αδιευκρίνιστη».
Ο πρόλογος δεν ανήκει στον γράφοντα. Είναι τα λόγια που είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ. Δεν είναι, μάλιστα, η πρώτη φορά που ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος τα βάζει με τον νεοφιλελευθερισμό. Το είχε κάνει και προ 15νθημέρου σε εκδήλωση στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Εκεί μίλησε για «απέχθεια του νεοφιλελευθερισμού προς την κρατική δράση» και κατήγγειλε τις διεθνείς αγορές που «σφετερίζονται», όπως είπε, «κρατικές αρμοδιότητες» και ευθύνονται για «την παρακμιακή πορεία του κράτους δικαίου».
Δεν είναι ασφαλώς στόχος του παρόντος μια αντιπαράθεση με τον ΠτΔ. Ωστόσο, οι αμιγώς πολιτικές θέσεις που εκφράζει εσχάτως ο κ. Παυλόπουλος γεννούν κάποια ερωτήματα που χρήσιμο είναι να διατυπωθούν σήμερα. Πρώτον και κύριον: Μπορεί ένας Πρόεδρος της Δημοκρατίας να επιχειρεί δημοσίως να αποδομήσει μια ιδεολογία την οποία κάποιοι πιθανώς υποστηρίζουν στη χώρα μας; Δεν είναι Πρόεδρος όλων των Ελλήνων ή δεν ξέρει ο κ. Παυλόπουλος ότι στην Ελλάδα υπήρξε κάποτε ακόμη και «κόμμα Νεοφιλελευθέρων» (με πρόεδρο σημειωτέον τον κ. Κων. Μητσοτάκη); Και για να γίνω ακόμη πιο σαφής: Μπορεί σε μια επόμενη τοποθέτησή του ο ΠτΔ να αποδομήσει και τον κομμουνισμό με τον οποίο προφανώς διαφωνεί; ΄Η και τον ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό που εκπροσωπεί ο νέος πρόεδρος της Ν.Δ.;
Και πέραν αυτών, όμως, έχει ενδιαφέρον να σταθούμε λίγο και την αντίληψη που εκφράζει ο ΠτΔ, καθώς μάλλον απηχεί τις απόψεις ενός μεγάλου μέρους των Ελλήνων που γενικώς αρέσκονται να εφευρίσκουν παντού εχθρούς για να μην αναλαμβάνουν τις δικές τους ευθύνες. Ας διατυπώσουμε μερικά ακόμη αυτονόητα ερωτήματα:
Φταίνε οι διεθνείς αγορές που η χώρα κατέρρευσε το 2009; Αυτές έφεραν την κρίση στην Ελλάδα ή οι άφρονες επιλογές των πολιτικών της που εκτίναξαν το έλλειμμα και το χρέος σε επίπεδα Γκίνες; Και για να γίνω ακόμη πιο συγκεκριμένος: Ο Μινώταυρος του νεοφιλελευθερισμού μονιμοποίησε περί τους 250.000 συμβασιούχους στο Δημόσιο ή το κόμμα στο οποίο ο κ. Παυλόπουλος υπήρξε υπουργός Εσωτερικών; Αλλά ακόμη και αν ο ΠτΔ έχει ένα δίκιο να εκφράζει την αγωνία του για τις πολιτικές λιτότητας που ακολουθεί η Ευρωζώνη, δεν θα έπρεπε κάπως να εμπλουτίσει την ανάλυσή του, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα είναι η μόνη από τις πέντε χώρες που μπήκαν σε μνημόνια που παραμένει με αυτόν τον βραχνά;
Με τα δεδομένα αυτά, η ταπεινότητά μου θα απαριθμίσει ενδεικτικά κάποια ζητήματα που έχω την αίσθηση ότι απασχολούν περισσότερο σήμερα την πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών από τον Μινώταυρο του νεοφιλελευθερισμού. Για παράδειγμα θα περίμενε κανείς από τον κ. Παυλόπουλο να ακούσει τις απόψεις του για όσα συμβαίνουν στο προσφυγικό. Θεωρεί ενδεδειγμένο τον τρόπο που χειρίστηκε μέχρι σήμερα –και εξακολουθεί να χειρίζεται– το πρόβλημα η κυβέρνηση; Στην οικονομία επιβραβεύει τη νέα φοροκαταιγίδα που έρχεται στη μεσαία τάξη ή πιστεύει ότι αυτή θα αποδειχθεί ατελέσφορη και καταστροφική; Στο Δημόσιο επικροτεί τις εξόφθαλμα αναξιοκρατικές προσλήψεις ημετέρων; Στην Παιδεία συμφωνεί με την ισοπέδωση που επιχειρείται στα ιδιωτικά σχολεία, στα οποία θα απαγορευθεί στο εξής να προσφέρουν κάτι περισσότερο από τα δημόσια; Στον Πολιτισμό εκτιμά ότι η επιλογή ενός αμφιλλεγόμενου Βέλγου καλλιτέχνη ως «επιμελητή» του Ελληνικού Φεστιβάλ ήταν αυτό που απαιτείτο στη σημερινή συγκυρία;
Πιθανώς κάποιος θα αντιτάξει ότι ο ΠτΔ εκ του Συντάγματος δεν επιτρέπεται να εκφράζει πολιτικές απόψεις, οι οποίες θα μπορούσαν να εκληφθούν ότι στρέφονται είτε κατά της αντιπολίτευσης είτε, πόσω μάλλον, της κυβέρνησης. Μα αυτό ακριβώς είναι το νόημα του σημερινού σημειώματος. Εφόσον επέλεξε να διατυπώνει τις πολιτικές του θέσεις ο κ. Παυλόπουλος, ας το κάνει τουλάχιστον για τους ορθούς λόγους. Εδώ που φτάσαμε το οφείλει όχι μόνον στην υστεροφημία του, αλλά κυρίως στη χώρα της οποίας ηγείται.