Δεν αναφερόταν στο Grexit, διόρθωσε ο Γιάνης Βαρουφάκης, όταν είπε ότι είχε συμφωνήσει με τον πρωθυπουργό να απειλούν την Ευρώπη «ότι θα βγούμε». Μιλούσε –υποστήριξε– για μετριοπαθές μήνυμα στην ΕΚΤ ότι «αν μας κλείσετε τις τράπεζες, θα σας “κουρέψουμε” τα παλαιά ομόλογα». Και όλοι το χαρακτήρισαν κωλοτούμπα.
Οπως και όλες τις υπαναχωρήσεις Τσίπρα, Καμμένου στο θέμα Μουζάλα, Σκουρλέτη για τις Σκουριές κ.ο.κ. Για κωλοτούμπα έχουν κατηγορηθεί η Μέρκελ (στο θέμα του κωμικού Γιαν Μπέμερμαν – αρχικά του αναγνώρισε ελευθερία του λόγου και στη συνέχεια επέτρεψε τη δίωξη σε βάρος του για διακωμώδηση του Ερντογάν), ο Ολάντ (για το ελληνικό δημοψήφισμα), ο Τραμπ – «τα γύρισε» για την απαγόρευση εισόδου μουσουλμάνων στις ΗΠΑ, «είναι απλώς μια πρόταση μέχρι να δούμε τι συμβαίνει», είπε.
Και βέβαια κωλοτούπα δεν είναι μόνο η «απόσυρση» κάποιας θέσης ή ρύθμισης που λοιδορήθηκε, η διορθωτική δευτερολογία ή η εντυπωσιακή αλλαγή στάσης απέναντι σε ένα σοβαρό ζήτημα – νωπή η εικόνα αρχηγών κομμάτων να «σχίζουν» τα μνημόνια και μετεκλογικά να τα υπογράφουν, αλλά και η γενικότερη ιδεολογική ευελιξία της πλειονότητας των πολιτικών μας, η ελεύθερη διαλεκτική πορεία των ιδεών τους. Το… ευτύχημα της ιδεολογικά ευέλικτης θέσης έγκειται στο ότι δεν εξαρτάται ούτε επηρεάζεται από τα σημεία του πολιτικού στερεώματος, δηλαδή δεν είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί μια σταθερή πορεία προς τα αριστερά ή την Κεντροαριστερά, προς τα δεξιά ή την άκρα Δεξιά. Οπως έλεγε και ο Ευριπίδης στον «Ιππόλυτο», «η γλώσσ’ ομώμοχ’ η δε φρην ανώμοτος (η γλώσσα μου ορκίστηκε αλλά ο νους μου δεν δεσμεύτηκε από τον όρκο)». Οι ιδεολογικά εύπλαστοι τηρούν για μια περίοδο την πολυδοκιμασμένη τακτική της αναμονής, ακόμη κι αν στα λόγια αναθεματίζουν ή υπερθεματίζουν, και όταν τα πράγματα φτάσουν στο απροχώρητο, βάζουν πλώρη προς τα εκεί όπου υπάρχει εγγύηση για πολυετές αγκυροβόλιο.
Οι πολιτικοί δεν είναι εύκολο να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Σπάνια ένας πολιτικός θα συμπεριφερόταν όπως ο Τσώρτσιλ, ο οποίος –και λόγω συγκυρίας– στην πρώτη πρωθυπουργική του αγόρευση, στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είπε «σας υπόσχομαι ιδρώτα, δάκρυα, λύπη και αίμα». Οσα κοντά στην αλήθεια λέγονται, τεθλασμένα και έκκεντρα, πλατειαστικά και περιφραστικά, θάβονται κάτω από λογύδρια γραμμένα με βάση τις κοινές επιθυμίες και τα κοινά ζητούμενα. Σχέδια που αλλάζουν γιατί κάθε ιδέα, κάθε κριτήριο, έρχεται έξωθεν, από διαμορφώσεις και συμβεβηκότα του συγκεκριμένου χρόνου. Αλλωστε, όπως έλεγε και ο Μακιαβέλι, «σε έναν ηγεμόνα δεν λείπουν ποτέ οι νόμιμοι λόγοι για να παραβεί μια υπόσχεση».
Οι υποσχέσεις δεν δεσμεύουν παρά μόνο εκείνους που τις πιστεύουν, λένε κυνικά κάποιοι. Και συμβαίνει το οξύμωρο, ενώ η ασυνέπεια εξοργίζει τον πολίτη περισσότερο από τη σκληρότητα (δεν θίγεται η ηθική του, αλλά η λογική του), ταυτόχρονα νιώθει ασφάλεια μόνο εγκατεστημένος στη γαλήνια σιγουριά ενός σύμπαντος όπου οι πολιτικοί είναι πολιτικοί χάρη στο πιο ευανάγνωστο από τα χαρακτηριστικά τους: τη διανομή υποσχέσεων.
Αλλωστε, πώς γίνεται να υπάρχει πολιτική χωρίς τα στολίδια της φαινομενικότητας; Μήπως υπάρχει Ελευσίνα χωρίς τελετουργία και αποκαλύψεις έσχατων μυστικών, μυστήριο χωρίς θεούς και παροξυσμούς ψευδαίσθησης;