Η στήλη προχωρά σε αποκάλυψη παρά τον φόβο πρόκλησης εντάσεων μεταξύ εκπροσώπων-λειτουργών λαμπρών επαγγελματικών ομάδων: «…Ο σύλλογος διδασκόντων στο γυμνάσιο κλήθηκε να αποφανθεί για την τύχη επτά μαθητών οι οποίοι δεν είχαν προσέλθει στις εξετάσεις προσκομίζοντας πιστοποιητικά γιατρών ότι ασθενούσαν. Οι καθηγητές, έχοντας ιδία αντίληψη ότι ένας μόνο ήταν πράγματι ασθενής, δέχθηκαν τα πιστοποιητικά εκφράζοντας λύπη διότι ευρίσκονται επιστήμονες γιατροί οίτινες παρέχουσι ψευδή ένορκα πιστοποιητικά και ζήτησαν από το υπουργείο να ευρεθεί τρόπος ώστε να αρθεί η επιορκία». Ετσι λίγα χρόνια αργότερα τα πιστοποιητικά υγείας μαθητών τα εξέδιδε το Πρωτοδικείο. Από το παραπάνω συμβάν μάς χωρίζουν μόλις 120 χρόνια.
Με κέντρισε ο τίτλος του βιβλίου «Η Παιδεία Παίζει…» της Τρικαλινής ερευνήτριας Μαρούλας Κλιάφα όπου περιγράφεται, με πλουσιότατο αρχειακό υλικό, η εκπαίδευση στη Δυτική Θεσσαλία μετά την ενσωμάτωση στο ελληνικό κράτος το 1881 έως τον Εμφύλιο. Φτώχεια και ανισότητες, ξεπαγιάσματα σε τάξεις συνωστισμού, χρόνια οδύνης και διαλείμματα ανάσας, κοινωνικός διχασμός, καταγράφονται με πυξίδα τα της Παιδείας και παρελαύνοντες τους μετέχοντες: δασκάλους και καθηγητές, μαθητές, γονείς, αλλά και κάθε λογής εξωσχολικούς παράγοντες. Αλλοι καιροί, άλλα ήθη. «…Τέλος της σχολικής χρονιάς,1884, ο ελληνοδιδάσκαλος Βασίλειος Βαμβέτσος απολύθηκε τηλεγραφικώς διότι ηρνήθη να εκτελέση παράλογον και παρανομωτάτην απαίτησιν βουλευτού. Η πίεση προς εκπαιδευτικούς για ρουσφέτια ήταν μεγάλη». Ο ίδιος ιδρύει ιδιωτικό εκπαιδευτήριο («Πλάτων») και η πρωτοβουλία επαινείται από τον τοπικό Τύπο. Πρότυπο το δημόσιο γυμνάσιο Τρικάλων. Ο διανοούμενος γυμνασιάρχης Κωνσταντίνος Νεστορίδης λέει ότι η επιτυχία οφειλόταν στην αφοσίωση των καθηγητών, οι οποίοι στη σχολική χρονιά δεν απουσίασαν ούτε μία ημέρα. Ο ίδιος κίνησε γη και ουρανό για να αντικατασταθούν σαθρά θρανία, να φτιαχτούν τρεις βιβλιοθήκες και στην αυλή δύο μονόζυγα και δύο δίζυγα. Τα παιδιά, πάντα παιδιά. Το 1924, ομάδα απορριφθέντων μαθητών της Γ΄ τάξης στήνει καρτέρι έξω από το σπίτι αυστηρού καθηγητή, ανοίγοντάς του με πέτρες το κεφάλι.
Ο Τύπος με ζωντανά ρεπορτάζ κατέγραφε ότι κάποιοι μαθητές με τρόπο μόρτικο ενοχλούν εργαζόμενες που επιστρέφουν σούρουπο σπίτια τους· κι ακόμα χειρότερο, αντί οι έφηβοι να ομιλούν για τον Κικέρωνα και τον Σοφοκλή, σχολίαζαν όσα διάβαζαν σε διάφορα φυλλάδια όπως η «Μαύρη Χείρα». Εξόχως αξιομνημόνευτο. Το 1909, παράλληλα με το κίνημα στο Γουδί, γενναίοι Τρικαλινοί μαθητές επαναστάτησαν δημοσίως ενάντια στο «γουλί». Κύριε γυμνασιάρχα, «ΟΧΙ» πια εν χρω κεκαρμένοι, διατράνωσαν. Το κίνημά τους κατεπνίγη στον Ληθαίο ποταμό, η κοινωνία γύρισε την πλάτη βαριανασαίνοντας από την ένδεια και τη ληστοκρατία. Σήμερα μπορούμε όλοι να περηφανευόμαστε: Ο αριθμός των μεταρρυθμίσεων είναι ισοβαρής με τα αιτήματα για καλύτερη Παιδεία. Με την Παιδεία θα παίζουμε;