Πρέπει να κοιτάξουμε προσεκτικά τις γκρεμισμένες βάσεις των αγαλμάτων στον προαύλιο χώρο του Πνευματικού Κέντρου Αθηνών για να καταλάβουμε το βάθος της πολιτιστικής παρέμβασης που έκαναν αυτοί, που αποκαλούμε βανδάλους, στην πρωτεύουσα. Δεν αστειευόμαστε καθόλου. Τι σχέση έχει με τη νεοελληνική πραγματικότητα (ο άγνωστος στην πλειονότητα των πτυχιούχων μας) Αγγελος Τερζάκης για να εμφανίζεται με ορειχάλκινη προτομή στο κέντρο της Αθήνας; Αντιθέτως, το γκράφιτι με μαύρο μαρκαδόρο στη βάση, «Ολική άρνηση του πολιτισμού για την ολική απελευθέρωση ζώων και γης», είναι η επιτομή του νεοελληνικού πολιτισμού· όπως εξάλλου κάθε ανοησία που έχει τάχαμου επαναστατικό πρόσημο. Ετσι μπορεί οι βάνδαλοι να πήραν κανένα κατοστάρικο από το μέταλλο των προτομών, αλλά αυτό που άφησαν πίσω τους «απεικόνισε την κρίση στη χώρα, στην πόλη… Η σκοτεινιά του αναδύεται από το ζοφερό μικροκλίμα της περιοχής», που θα ’λεγε και ο πρ. υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης.
Η όψη μιας πόλης δεν μπορεί να προστατευτεί ούτε από νόμους ούτε από αστυνόμους. Μόνο από ένα άρρητο κοινωνικό συμβόλαιο, που θα λέει ότι οι δημόσιοι χώροι δεν είναι χωράφι κανενός για να τους μουντζουρώνει, να τους βρωμίζει με τις αφίσες του, να οικειοποιείται τον ορείχαλκό τους. Μπορεί σήμερα να φρικιούμε με την κλοπή των προτομών από το Πνευματικό Κέντρο στην οδό Ακαδημίας, αλλά αυτό είναι απλώς το αποκορύφωμα της αδιαφορίας της πολιτείας και των πολιτών για τον δημόσιο χώρο. Οταν καθείς μπορεί ανενόχλητος να μουντζουρώνει τις ανοησίες του στις βάσεις των αγαλμάτων, πολύ λογικά κάποιος θα σκεφτεί ότι ανενόχλητος μπορεί και να τα κλέψει. Και αποδείχθηκε πως είχε δίκιο. Ανενόχλητοι οι δράστες σήκωσαν το πρώτο βράδυ τέσσερις προτομές και το επόμενο επέστρεψαν για την πέμπτη.
Μια από τις πιο άθλιες κληρονομιές της μεταπολίτευσης είναι ο «εκδημοκρατισμός» της καταστροφής των δημόσιων χώρων. Επειδή κάποτε υπήρχε η αντιδημοκρατική απαγόρευση της εκφοράς πολιτικών μηνυμάτων με οποιοδήποτε μέσο, θεωρήθηκε «δημοκρατικό» να αφήνουν διάφοροι τα μηνύματά τους όπου τους καπνίσει. Και το αστείο είναι πλέον ότι τα πολιτικά μηνύματα σπανίζουν στον δημόσιο χώρο. Κυριαρχούν οι κουτσουλιές που θεωρούνται υπογραφές πικραμένων «καλλιτεχνών» και οι αφίσες τραγουδιστών και νυχτερινών μαγαζιών. Αλλά με όποιον (πολιτικό) δάσκαλο καθίσει μια κοινωνία, τέτοιον πολιτισμό θα μάθει…