Προσπαθώ να φέρω στη μνήμη μου το πυρακτωμένο μεσημέρι της 5ης Ιουλίου 2015. Ζαλισμένοι από τον ήλιο σε κάποιο αθηναϊκό εστιατόριο με τις παραφουσκωμένες μας τσάντες: πετσέτες θαλάσσης, αντηλιακά, μάσκες, βιβλία, όλα ξεχείλιζαν όπως πάντα ξεχειλίζουν οι τσάντες για τη θάλασσα. Μια υπόμνηση κανονικότητας στο λιγότερο «κανονικό» καλοκαίρι της ζωής μας.
Για όσους δεν προλάβαμε το 1974, το δημοψήφισμα του 2015 ήταν το βάπτισμα του πυρός στις μεγάλες σελίδες της Ιστορίας. Πρώτη φορά όλα τα σενάρια ήταν στο τραπέζι. Ναι, πρώτη φορά, όλα θα μπορούσαν να συμβούν. Θα μπορούσαμε να χάσουμε αυτό που πιστέψαμε ότι θα ήταν «για πάντα», τη θέση μας στην Ευρώπη, το ευρώ, τον τρόπο που βλέπαμε τη χώρα και τους εαυτούς μας. Θα μπορούσαν να μας πετάξουν έξω, θα μπορούσαμε να παίζουμε ξύλο στους δρόμους. Θα μπορούσαμε να χάσουμε τα πάντα και να αρχίσουμε από την αρχή. Θα μπορούσαμε να κάνουμε πλάκα με τη νέα δραχμή, έτσι, για να ξεχαστούμε.
Κι αφού ψηφίσαμε στο πρώτο δημοψήφισμα της ζωής μας, τρέξαμε στη θάλασσα προσποιούμενοι ότι είναι μία ακόμα Κυριακή με ζέστη. Ολοι είχαμε ψηφίσει «Ναι», αλλά κανείς δεν ήταν αισιόδοξος. Η ατμόσφαιρα είχε αλλάξει τελεσίδικα τις τελευταίες ημέρες, το νιώθαμε, και περιμέναμε το απόγευμα για να επιβεβαιωθούμε. Οπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχει πάντα ο «αισιόδοξος της παρέας» που τρώγεται μόνος του, ονειροπολεί, παίρνει αλλόκοτες εκφράσεις χωρίς να το συνειδητοποιεί, και στο τέλος, χωρίς κανένας να τον ρωτήσει, δηλώνει με κάποιο στόμφο «να δείτε, όλα παίζονται ακόμα, ο κόσμος φοβάται, δεν θα αυτοκτονήσει». Ναι, είναι ο τύπος που ερμηνεύει όλα τα «σημάδια» κατά βούληση. Και, συνήθως, όλα είναι λάθος.
Και ο κόσμος «αυτοκτόνησε», και η νύχτα κύλησε με τους χορούς στο Σύνταγμα και την απομάκρυνση του Γιάνη Βαρουφάκη, πρώτο απτό σημάδι για όσα θα ακολουθούσαν.
Ενα χρόνο μετά, όλα είναι αλλιώς. Ο Αλέξης Τσίπρας έχει συμμορφωθεί απολύτως στις μνημονιακές επιταγές, η εφημερίδα «Αυγή» δημοσιεύει συνέντευξη του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Το δυστύχημα είναι ότι όλα αυτά δεν αρκούν για να αλλάξει το κλίμα, να πούμε ότι γυρίσαμε σελίδα. Εχει αρχίσει να γίνεται σαφές ότι ο Αλέξης Τσίπρας δέχθηκε να οικειοποιηθεί ένα σκληρό οικονομικό πρόγραμμα με «αντάλλαγμα» την προώθηση της ατζέντας του σε κράτος και θεσμούς. Τι θα αφήσουν πίσω τους οι πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού και των στενών συνεργατών του είναι ακόμα εντελώς άγνωστο, μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν. Και προκειμένου να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις από τη φορολογική επιδρομή και τις μειώσεις στις συντάξεις, οι πρωτοβουλίες αυτές δεν φέρνουν καταλαγή των παθών, που καλλιέργησε το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, αλλά τα αναμοχλεύουν διαρκώς.
Είναι σαν να βάζουμε διαρκώς το δάχτυλο στην πληγή. Αλλά έτσι δεν πηγαίνουμε παρακάτω.