«Η διαπόμπευση του ορνιθοκλέπτη» ονομάζεται ένας από τους λιγότερο γνωστούς πίνακες του Νικολάου Γύζη, έργο του 1873. Είναι μία σκηνή (στην Τήνο;) από την καθημερινότητα της απονομής δικαιοσύνης για μικρά αδικήματα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Απεικονίζει τον υποτιθέμενο κλεφτοκοτά, καθισμένο και δεμένο ανάποδα σ’ έναν γάιδαρο, να περιφέρεται σε πλακόστρωτο στενό δρόμο. Τον συνοδεύει όργανο της τάξης, ενώ προηγείται ο τελάλης που ενημερώνει τους περίοικους για το έγκλημα του διασυρομένου…
Την ίδια αντίληψη τιμωρίας ενόχων υιοθετούν οι κυβερνητικοί παράγοντες στη σημερινή Ελλάδα. Πιστεύουν ότι τιμωρούν τους φορολογουμένους που οφείλουν πάνω από 150.000 στο Δημόσιο, με την ανάρτηση των ονομάτων τους σε site της φορολογικής υπηρεσίας. Παραδίδουν υποτίθεται στη χλεύη των συνεπών φορολογουμένων τα ονόματα των 13.730 οφειλετών, προσώπων και εταιρειών, οι οποίοι καθυστερούν πάνω από έναν χρόνο να εξοφλήσουν τις οφειλές τους.
Είχε προηγηθεί επιστολή από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, με την προειδοποίηση ότι, αν δεν ανταποκριθούν μέχρι τις 27 Ιουνίου ή δεν ενταχθούν σε κάποια ρύθμιση, θα διαπομπευτούν! Και το ελληνικό Δημόσιο αποδείχθηκε συνεπές στην εκβιαστική απειλή που είχε εκτοξεύσει εγγράφως και, αφού πέρασε η προθεσμία, εξέθεσε τους οφειλέτες στον δημόσιο διασυρμό. Εξαιρέθηκαν από τη διαπόμπευση οι περιπτώσεις για τις οποίες έχει χορηγηθεί στον οφειλέτη διευκόλυνση για τμηματική καταβολή του χρέους του και με την προϋπόθεση ότι αυτός είναι συνεπής με τους όρους της, καθώς και όταν –με δικαστική απόφαση– έχει διαταχθεί αναστολή της καταβολής των οφειλών αυτών.
Την ίδια μέθοδο της δημόσιας διαπόμπευσης ακολουθεί και το ΙΚΑ. Eχει διαμορφώσει δική του «μαύρη λίστα», με πάνω από 4.400 μεγάλους οφειλέτες που χρωστούν πάνω από 300.000 ευρώ. Στη λίστα αυτή περιλαμβάνονται περισσότερα από 800 ξενοδοχεία και εστιατόρια, 700 επιχειρήσεις λιανικού και χονδρικού εμπορίου, 233 κατασκευαστικές εταιρείες και άλλοι πολλοί!
Δυστυχώς η ιστορία δεν έχει διασώσει την περίπτωση του κλεφτοκοτά που έμεινε στην αιωνιότητα διασυρόμενος. Οι σημερινοί όμως φορολογούμενοι που διαπομπεύονται δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι συγκεντρώνουν την οργή των υπολοίπων. Ισως μάλιστα θεωρηθούν αθώα θύματα μιας κατάστασης για την οποία δεν ευθύνονται τόσο οι ίδιοι όσο η συγκυρία και οι πολιτικοί που τη διαμόρφωσαν.
Αλλωστε το ίδιο το Δημόσιο, που προσφεύγει στη μεσαιωνική τιμωρία του διασυρμού, οφείλει σήμερα 5,7 δισ. σε ιδιώτες, από τα οποία τα 3 δισ. ευρώ αφορούν ασφαλιστικά ταμεία και κυρίως το ΙΚΑ. Επίσης σε υψηλά επίπεδα είναι τα χρέη ανάμεσα σε ιδιώτες και εταιρείες, αφού δεν προσφέρεται τραπεζική χρηματοδότηση, ενώ πολλές επιχειρήσεις είναι στα πρόθυρα χρεοκοπίας ή τα έχουν ήδη υπερβεί.
Οι κατάλογοι οφειλετών, κάτω από τις συνθήκες αυτές, σε μία κοινωνία που οι φορολογικές και άλλες υποχρεώσεις είναι μεγάλες και άδικες, δεν αποτελούν μέσο τιμωρίας και σωφρονισμού. Η μοναδική χρησιμότητά τους είναι να προσφέρουν «υλικό» για κάποιου είδους κουτσομπολιό ή να αποτελέσουν εργαλείο δυσφήμησης ή και εκβιασμού στα χέρια επιτηδείων. Αυτό που δεν έχουν αντιληφθεί οι αρμόδιοι είναι ότι αποτελεί ντροπή για τους ιδίους και μνημείο ανικανότητας η δημοσιοποίηση καταλόγων οφειλετών, ύστερα από πέντε χρόνια βαθιάς ύφεσης.