Η σχέση των Αθηναίων με τα σκουπίδια είναι πληθωρική. Παράγουμε, πετάμε, σκορπάμε, είναι η αλήθεια, απορρίμματα με μεγάλη… γενναιοδωρία. Οτι η Αθήνα είναι μια βρώμικη πόλη δε γεννά αντίλογο. Βρώμικη πόλη με τακτική αποκομιδή, παρ’ όλα αυτά, και προσπάθειες του αντιδημάρχου Καθαριότητας να υπάρχει η μικρότερη δυνατή συσσώρευση σκουπιδιών στους κάδους με την έγκαιρη απομάκρυνσή τους.
Η σχέση των Αθηναίων με τους κάδους, τώρα, είναι σχεδόν εχθρική. Τους μετακινούν κατά βούληση, τους παρακάμπτουν για να εναποθέσουν τις σακούλες γύρω τριγύρω, τους θεωρούν μέρος της βρώμικης πόλης και όχι μέσον για την ανακούφισή της.
Από τον κόσμο των σκουπιδιών έρχεται η καλή είδηση της ημέρας: όλοι οι κάδοι της Αθήνας θα έχουν αντικατασταθεί με καινούργιους ώς τις 31/12/2017 και τουλάχιστον 3.000 έως το τέλος του 2016. Κι αν το νέο φαίνεται αμελητέο και μικρής σημασίας μπροστά στα μεγάλα και επείγοντα της χώρας, δεν έχουμε παρά να κάνουμε μια προβολή στο μέλλον βάζοντας στη θέση των υπερβολικά δύσοσμων και ημιδιαλυμένων κάδων, ολοκαίνουργιους και χρηστικούς.
Η σφοδρότητα του πισωγυρίσματος της τελευταίας εξαετίας δεν οφείλεται μόνο σε οικονομικούς λόγους. Η πρόσκρουση και η ανατροπή αφορά και στη βελτίωση των όρων της καθημερινότητας, που όχι απλώς ανεστάλη επ’ αόριστον αλλά δεν ξέρουμε αν και πότε θα αποκατασταθεί η όποια κανονικότητα. Γιατί «κανονικότητα» δεν είναι μόνο οι μισθοί και οι συντάξεις. Είναι και η όψη της πόλης, η καταστροφή μνημείων και κτιρίων που εντάχθηκε στον ημερήσιο απολογισμό, γειτονιές που μετατράπηκαν σε άβατο, οι μολότοφ που καταστρέφουν μέσα μεταφοράς, η αποφορά και ερήμωση του κέντρου. Είναι, ακόμα, οι 2.000 κάδοι που έχουν καεί μέσα σε μια τετραετία, στη διάρκεια επεισοδίων και «κινητοποιήσεων». Είναι, ακόμη περισσότερο, κάδοι που καίγονται Σάββατο βράδυ, έπειτα από πάρτι στα Εξάρχεια, έτσι για χαβαλέ.
Κάτι συμβαίνει με τους κάδους, λοιπόν. Ο συμβολισμός τους εκτινάχθηκε τα τελευταία χρόνια. Αν κάποιος καλλιτέχνης δημιουργούσε ένα «μουσείο της κρίσης», ο κάδος θα είχε περίβλεπτη θέση στην προθήκη. Απροστάτευτος καθώς είναι και εύφλεκτος λόγω περιεχομένου, μετατρέπεται σε θέαμα και ορίζει με τον πλέον σαφή τρόπο την εμπόλεμη ζώνη.
«Αν δεν σωθεί η χώρα δεν μπορεί να σωθεί ο δήμος», υποστηρίζει ο εδώ και πάνω από πέντε χρόνια αντιδήμαρχος Καθαριότητας Αντρέας Βαρελάς. «Θα υπάρχουν αναλαμπές και φωτεινά σημάδια αλλά όχι σωτηρία». Η καθαριότητα της Αθήνας, επιμένει ο ίδιος, είναι ένας αγώνας διαρκής στον οποίο οφείλουν να συμβάλλουν και άλλες δυνάμεις, όπως, για παράδειγμα, τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα ξενοδοχεία, οι ίδιοι οι δημότες.
Δεν ξέρω αν έχει δίκιο ο κ. Βαρελάς. Μπορεί πράγματι όλα να εξαρτώνται από τη σωτηρία της χώρας. Αλλά έως τότε πώς θα ζούμε; Σκουπίδια πνίγουν την Πελοπόννησο και την Κέρκυρα, οι μνήμες από την Αθήνα να όζει με τόνους σκουπιδιών σε περιόδους καύσωνα παραμένουν πάντα νωπές… Το πρόβλημα με τα σκουπίδια και τους ΧΥΤΑ χρονίζει εξαντλητικά.
Οι κάδοι, σε αυτόν τον διαρκή αγώνα, δεν είναι αξεσουάρ. Είναι μέρος της ζωής της πόλης, καθρέφτης της συμπεριφοράς και της εκπαίδευσης των πολιτών της. Δείκτης μιας κρίσης πολύ πιο δομικής και διαρκούς.