Η κυβέρνηση ετοιμάζει έναν νέο εκλογικό νόμο, ο οποίος, μεταξύ των άλλων, υπόσχεται να είναι πιο αναλογικός από τον προηγούμενο. Σπεύδω να διευκρινίσω ότι δεν προτίθεμαι να εμπλακώ ούτε να πάρω θέση στις διατάξεις του νόμου που έχουν πολιτικό χαρακτήρα. Αλλωστε οι αρχές της Διεθνούς Διαφάνειας δεν της επιτρέπουν να παίρνει θέση σε πολιτικά ζητήματα. Είναι ουδέτερη, ώστε να διατηρεί την ανεξαρτησία της.
Οταν όμως οι πολιτικοί νομοθετούν ή αποφεύγουν να νομοθετήσουν σε θέματα που άμεσα ή έμμεσα ενισχύουν τη διαφθορά, τότε αναλαμβάνουμε δράση. Θα τοποθετηθώ επομένως εστιάζοντας σε ένα μόνο θέμα, το οποίο έχει σχέση με το μέγεθος των εκλογικών περιφερειών, δίνοντας έμφαση στη Β΄ Αθηνών. Το πρόβλημα των μεγάλων περιφερειών είναι πολύ απλά το μέγεθός τους. Είναι τόσο μεγάλες που δεν «περπατιούνται». Οι υποψήφιοι δεν έχουν τη δυνατότητα να τις γυρίσουν και να γνωρίσουν τους εκλογείς. Επί παραδείγματι ότι θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τις συμπληγάδες της ανωνυμίας στη Β΄ Αθηνών με το 1,5 εκατ. ψηφοφόρους; Κατά συνέπεια είναι απαραίτητη η διαμεσολάβηση των ΜΜΕ και πρωτίστως της τηλεόρασης, ιδίως για τους υποψηφίους που εμφανίζονται για πρώτη φορά. Ο τηλεοπτικός χρόνος, όμως, είναι πανάκριβος. Αυτό απαιτεί είτε καλές σχέσεις με τα ΜΜΕ, είτε μεγάλη προεκλογική δαπάνη, πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που αναγνωρίζει τυπικώς ο νόμος. Ετσι οι υποψήφιοι ξεκινούν με ναρκοθετημένο τον πολιτικό τους βίο. Είτε θα παλέψουν με την ανωνυμία, είτε θα διασφαλίσουν την οικονομική στήριξη με αντάλλαγμα να προωθήσουν θέματα των οικονομικών υποστηρικτών τους, είτε θα διαπλεχθούν με τα ΜΜΕ (ιδιοκτήτες ή δημοσιογράφους).
Με μια κουβέντα: Η κατάσταση στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες όζει υπόπτων συνδιαλλαγών, διαπλοκής και διαφθοράς. Η Διεθνής Διαφάνεια έχει από καιρού προβεί σε προτάσεις για διαίρεση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών και αντικατάστασή τους με ένα σύστημα ολιγοεδρικών περιφερειών. Είχαμε μάλιστα την υπόσχεση προηγουμένων κυβερνήσεων ότι οι προτεινόμενες αλλαγές θα περιλαμβάνονταν στον επόμενο εκλογικό νόμο. Ο κλήρος τώρα πέφτει στην παρούσα κυβέρνηση.
Το νομοσχέδιο όμως είναι μπροστά μας και δεν βλέπουμε καμία αλλαγή σε αυτό το ζήτημα. Δεν θέλω να πιστέψω ότι για μία ακόμη φορά θα κάνουμε τα στραβά μάτια, ανεχόμενοι την ισχυρή πιθανότητα διαπλοκής αρκετών υποψηφίων βουλευτών με ΜΜΕ ή οικονομικά συμφέροντα.
Η Διεθνής Διαφάνεια κατακρίνει τη σχετικά επείγουσα διαδικασία κοινοβουλευτικής έγκρισης αυτού του νόμου, που δεν έχει τα χαρακτηριστικά μιας ολοκληρωμένης και ουσιαστικής μεταρρύθμισης. Επικαλούμαι τον Θουκυδίδη, ο οποίος έλεγε ότι δύο πράγματα είναι αντίθετα στη σωστή κρίση: η βιασύνη και η οργή. Εκτιμούμε ότι χρόνος υπάρχει για την αποφυγή βεβιασμένων ενεργειών, κάτι που ενδεχομένως βοηθήσει για να καταλαγιάσει και η οργή.
*Ο κ. Κώστας Μπακούρης είναι πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος.