Τα κεφάλαια του κρατικού επενδυτικού της ταμείου «επιστρατεύει» η Νορβηγία για να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες στην παιδεία, ως μία προσπάθεια να αντιμετωπίσει πιθανή ύφεση. Και αυτό, διότι φέτος τα έσοδα της χώρας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αναμένεται να μειωθούν κατά σχεδόν 40%.
Σχήματα του τύπου «οι εργατικοί και προνοητικοί Βόρειοι – οι ακαμάτηδες και ωχαδελφιστές Νότιοι» είναι μετέωρα, αφού στηρίζονται σε στερεότυπα. Ωστόσο, θυμάμαι μια πρόσφατη κουβέντα με τη Φινλανδή διπλωμάτη Πέτρα Θίμαν, που μου είπε ότι «δίνουμε πάντα πολύ μεγάλη αξία στην εκπαίδευση και την καινοτομία. Είμαστε μια φτωχή σε παραγωγικές πηγές χώρα και πρέπει να βάλουμε το μυαλό μας να δουλέψει. Αλλιώς θα πεθάνουμε στο κρύο». Την ίδια στιγμή η Ελλάδα βασίζεται στο εξαντλημένο μοντέλο του τουρισμού (μείωση των εσόδων αναμένεται για φέτος) και περιμένει κονδύλια από την Ευρώπη. Οπως έλεγε χθες ερευνητής με διεθνές αποτύπωμα, στην ελληνική ερευνητική κοινότητα υπάρχει μεγάλη αγωνία καθώς έχουν ολοκληρωθεί τα έργα του ΕΣΠΑ. Η ερευνητική κοινότητα κινείται, αποφασίζει, σχεδιάζει, με βάση τις προγραμματικές περιόδους των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Το γνωρίζει εκ των έσω ο ερευνητής –από το 2011 πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Eρευνας–, αναπληρωτής υπουργός Ερευνας και Καινοτομίας, Κώστας Φωτάκης.
Για τον λόγο αυτό είναι σημαντική η επιτυχία του ελληνικού υπουργείου να προχωρήσει σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση –με 240 εκατομμύρια ευρώ για την επόμενη τριετία– του νεοσύστατου Ελληνικού Ιδρύματος Eρευνας και Καινοτομίας. Τα κονδύλια θα χρηματοδοτήσουν ερευνητικά προγράμματα και υποτροφίες, στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής για την Eρευνα και την Καινοτομία. Ποια είναι αυτή η στρατηγική; Μάλλον αναζητείται το βήμα (μετέωρο;) από τη θεωρία στην πράξη. «Τώρα χρειάζεται ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης, όχι βασισμένο σε μεγάλα έργα και υποδομές, αλλά σε μικρά που βάζουν τον σπόρο της αναπτυξιακής αειφορίας», υποστήριξε χθες ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος. Ο ίδιος βέβαια ασχολείται με τη διαπραγμάτευση, ο Κ. Φωτάκης εξασφάλισε τα χρήματα, ο Νίκος Φίλης υπερθεματίζει με πόρους άνω των 3 δισ. ευρώ για την παιδεία, την έρευνα και διά βίου μάθηση έως το 2020.
Αφού οι Νορβηγοί και οι Φινλανδοί γνωρίζουν από κρύο, κάποιος Ελληνας που να βάλει το μυαλό του να δουλέψει, για να μην πεθάνουμε στη ζέστη;