Σε όλα τα Κράτη-Μέλη (Κ-Μ) του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., η Πολιτική Εθνικής Αμυνας και ο Εθνικός Αμυντικός Σχεδιασμός και οι Κατευθύνσεις του αποτελούν τον γνώμονα για τη σύνταξη του αμυντικού προϋπολογισμού (Π/Υ).
Απώτερος στόχος του αμυντικού μας Π/Υ είναι να εξυπηρετήσει, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων, την ενίσχυση της αποτρεπτικής εικόνας της χώρας μας, την ετοιμότητα αποκρούσεως κάθε απειλής κατά της εθνικής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητος, καθώς και την ανταπόκριση στις διεθνείς μας υποχρεώσεις. Το στρατηγικό περιβάλλον και οι δυναμικές του καθώς και η αρχιτεκτονική ασφαλείας στην περιοχή ενδιαφέροντος μας προσδίδουν ιδιαίτερη σημαντικότητα στην αποστολή των Ε.Δ. και το μέγεθος του έργου που το προσωπικό τους αναλαμβάνει. Επιπρόσθετα, η συνδρομή των Ε.Δ. σε κοινωνικής φύσεως έργα (έρευνα και διάσωση, αεροπυρόσβεση, αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, διακομιδές ασθενών διά θαλάσσης και αέρος, προληπτική ιατρική κ.ά.) καθώς και η καθοριστική συμβολή τους στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος και διαχείρισης των επιπτώσεών του, προσθέτουν ιδιαίτερη αξία στο έργο των Ε.Δ.
Οι οικονομικές απαιτήσεις για την εκπλήρωση της αποστολής των Ε.Δ. και των συνιστώντων τομέων τους αποτυπώνονται στον ετήσιο Π/Υ του 2016, ενώ το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) συγκεφαλαιώνεται κατ’ εκτίμηση σε 175,567 δισ. έναντι 176,022 δισ. του 2015, σύμφωνα με την EUROSTAT.
Στον Π/Υ, στα έξοδα του κράτους και στις πιστώσεις κατά μείζονα κατηγορία δαπάνης, εμφαίνεται η κάλυψη των λειτουργικών, αναπτυξιακών, μισθοδοτικών/συνταξιοδοτικών αναγκών κατά φορέα (Π.Δ., Βουλή, υπουργεία), ενώ για κάθε ειδικό φορέα υπουργείου ορίζονται οι επί μέρους δαπάνες.
Αξίζει να συγκρατηθεί ότι:
α. Οι δαπάνες για τις αποδοχές και συντάξεις ανέρχονται σε 17,753 δισ. (Υπουργεία και Αποκεντρωμένες Διοικ.& Περ. Υπηρ.) και οι οποίες κατανέμονται από το ΓΛΚ σε όλα τα υπουργεία και λοιπούς φορείς, ήτοι: ΥΠΟΙΚ 6,7 δισ., Παιδείας 3,8 δισ., ΥΠΕΘΑ 2 δισ., Υγείας 1,9 δισ., ΥΠΕΣ 1,6 δισ. κ.λπ.
β. Ολα τα Κράτη-Μέλη (Κ-Μ) του ΝΑΤΟ, πλην της Βουλγαρίας, συμπεριλαμβάνουν στις αμυντικές δαπάνες και τις πιστώσεις για αποδοχές-συντάξεις.
Ειδικότερα στον Π/Υ του 2016 προβλέπονται: 3,2 δισ. για την άμυνα ή το 1,85% επί του ΑΕΠ. Η εμπλοκή των Ε.Δ. στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού και στη συνδιαχείριση των επιπτώσεών του προφανώς απαίτησε αύξηση των πιστώσεων. Κατά συνέπεια, δικαιολογείται η θετική απόκλιση 0,53% επί του ΑΕΠ που εμφανίζεται στο δελτίο τύπου του ΝΑΤΟ της 4ης Ιουλίου 2016, όπου αναφέρονται οι αμυντικές δαπάνες των Κ-Μ σύμφωνα με τα χορηγούμενα στοιχεία από τα αντίστοιχα ΥΠΕΘΑ. Για την Ελλάδα εμφανίζεται το ποσοστό 2,38% έναντι του 1,85% (του Π/Υ) επί του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες της. Στα εν λόγω δελτία που περιοδικά εκδίδει το ΝΑΤΟ εμπεριέχονται οι δαπάνες και σε πραγματικές χρηματικές μονάδες, που είναι και το ζητούμενο στις οικονομικές συναλλαγές.
Συνήθως, ορισμένοι αναλυτές παραβλέπουν τα οικονομικά μεγέθη σε τρέχουσες τιμές (είτε στο νόμισμα της χώρας είτε με αναγωγή σε τιμή άλλου ξένου νομίσματος) και επικεντρώνονται στην ποσοστιαία αναλογία επί του ΑΕΠ. Συνεπώς, δεν συνάγονται ακριβή συμπεράσματα επί του κόστους σε πραγματικές χρηματικές μονάδες. Η μελέτη των παρεχομένων από το ΝΑΤΟ στοιχείων του πίνακα 2 (current prices in million USD) με τιμές της 1/7/2016, μας παρέχει μια πλέον πραγματική εικόνα από αυτήν του συγκριτικού πίνακα των ΑΕΠ των Κ-Μ του ΝΑΤΟ. Η Ισπανία από την 25η θέση με βάση το 0,91% του ΑΕΠ της μετατοπίζεται στην 8η θέση ως προς τις πραγματικές χρηματικές μονάδες και αντίστοιχα η Ελλάδα από την 3η θέση ως προς το ΑΕΠ της μετατοπίζεται στην 12η θέση με 4,55 δισ. δολ. ΗΠΑ ή στην 14η θέση με βάση τα 3,52 δισ. δολ. ΗΠΑ (3,2 δισ. ευρώ) του αρχικού Π/Υ.
Το στρατηγικό περιβάλλον της Ελλάδος δεν επιτρέπει εφησυχασμό και ολιγωρία σε θέματα άμυνας και ασφάλειας. Η απειλή και οι κίνδυνοι είναι συγκεκριμένοι. Η λεκάνη της Μεσογείου ανακτά το χαρακτηρισμό της ως «το βαρόμετρο του παγκόσμιου γεωπολιτικού κλίματος». Οι ενδογενείς αιτίες φανατικού ριζοσπαστισμού, πολιτικής αστάθειας, διαφόρου είδους κρίσεις, με ή χωρίς συγκρούσεις, είναι υπαρκτές σε χώρες της ευρύτερης περιοχής Β. Αφρικής και Μ. Ανατολής. Μέρος του αποτελέσματος αυτών των καταστάσεων βιώνουμε στην περιοχή μας. Οι Ε.Δ. προσαρμόζονται στα δεδομένα του σύγχρονου επιχειρησιακού περιβάλλοντος στο Ενοποιημένο Πεδίο Μάχης, με κυρίαρχο στοιχείο το κόστος επιχειρησιακής αποτελεσματικότητος. Η δημιουργία οργανωτικών δομών και διαδικασιών που επιτρέπουν τη λειτουργία με νέα επιχειρησιακή αντίληψη, ώστε να προκύπτουν η επιθυμητή τελική κατάσταση σε όλο το φάσμα ενδεχομένων και πιθανής κλιμάκωσης, αποτελεί στρατηγική απαίτηση για τις Ε.Δ. και έτσι αντιμετωπίζεται.
Αξίζει να συγκρατηθεί ότι προϊόντος του χρόνου η άμυνα και η ασφάλεια θα αποτελέσουν μια αδιαίρετη ενότητα υπό την έννοια υποστηρίζοντος-υποστηριζομένου σε τομείς πληροφοριών, έγκαιρης ανάπτυξης, διαλειτουργικότητος μέσων και διαδικασιών, διάθεσης πόρων, διοικητικής μέριμνας κ.λπ. Θα δύνανται να διαχωρισθούν, αλλά δεν θα είναι μεμονωμένες.
Η μετεξέλιξη της αμυντικής ικανότητας και ασφάλειας της χώρας θα πρέπει να προσεγγισθεί από μία νέα Στρατηγική Αναθεώρηση Αμυνας και Ασφάλειας με κατάλληλη και αμισθί χρησιμοποίηση εν ενεργεία στελεχών των Ε.Δ., Σ.Α.,Δ.Σ., καθώς και μελών της ακαδημαϊκής και επιστημονικής κοινότητος.
*Ο ναύαρχος (ε.α) Π.Ν. Π. Χηνοφώτης είναι επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ και πρώην υφυπουργός Εσωτερικών.