Κάθε φορά που διαβάζω ένα αφιέρωμα ή μια συνέντευξη με έναν διακεκριμένο Ελληνα του εξωτερικού, κάνω σχεδόν αυτόματα την ίδια σκέψη. Θα είχε αυτήν την εξέλιξη αν είχε επιλέξει να παραμείνει στην Ελλάδα; Την απάντηση, δυστυχώς, γνωρίζουμε όλοι. Κι αυτό το «όχι» δεν ερμηνεύεται μόνο με οικονομικούς όρους. Μας είναι εξαιρετικά δύσκολο να πιστέψουμε πως υπάρχει ένας δρόμος, ανοιχτός σε όλους, τον οποίο αν κανείς πορευτεί, έχοντας τα απαραίτητα εφόδια και δουλεύοντας σκληρά και με συνέπεια, θα καταφέρει να φτάσει ψηλά. Μεγαλώνουμε μαθαίνοντας ότι είναι αδύνατο να «σπάσει» η οικογενειοκρατία, να επικρατήσει διαφάνεια, αξιοκρατία, ίσες ευκαιρίες, κι αυτό όχι επειδή είμαστε εκ γενετής καχύποπτοι και συνωμοσιολόγοι, αλλά γιατί έχουμε άπειρα κακά παραδείγματα. Ποιος δεν γνωρίζει περιπτώσεις ανεπαρκών, ανίκανων ανθρώπων σε θέσεις του Δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα, που δεν υπήρχε ποτέ περίπτωση να τοποθετηθούν αν δεν είχαν την κατάλληλη «γνωριμία»; Τα τελευταία χρόνια της κρίσης, βέβαια, η κατάσταση είναι δραματική. Από το 2008 και μετά η φυγή προς το εξωτερικό είναι μαζική. Αφορά, κυρίως, νέους, μορφωμένους, κοσμοπολίτες, που σκέφτονται με όρους διεθνείς, χειρίζονται με άνεση την τεχνολογία και τα new media, πολύτιμο με λίγα λόγια ανθρώπινο δυναμικό. Η αιμορραγία συνεχίζεται μέχρι σήμερα και τα στοιχεία είναι σοκαριστικά.Η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος με θέμα «Φυγή ανθρωπίνου κεφαλαίου: σύγχρονη τάση μετανάστευσης των Ελλήνων στα χρόνια της κρίσης», που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες μέρες, έφερε πρώτη φορά στο φως τον αριθμό των Ελλήνων που εγκατέλειψαν τη χώρα εξαιτίας της κρίσης. Η Ελλάδα κατέχει την τέταρτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ενωση στη μαζικότητα της μεταναστευτικής εκροής και στην αναλογία της στο εργατικό δυναμικό της χώρας, μετά την Κύπρο, την Ιρλανδία και τη Λιθουανία, και την τρίτη θέση μετά την Κύπρο και την Ισπανία όσον αφορά το ποσοστό των νέων σε ηλικία εξερχόμενων μεταναστών. Οι Ελληνες που έφυγαν από την Ελλάδα μόνο στη διάρκεια του 2013, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 2% του συνολικού εργατικού δυναμικού της χώρας, ενώ η αναλογία των νέων της πλέον παραγωγικής ηλικίας 25 -3 9 ετών ξεπερνά το 50% στο σύνολο των εξερχομένων.
Από το 2008 μέχρι σήμερα, ο αριθμός των Ελλήνων που έχουν εγκαταλείψει μόνιμα τη χώρα ξεπερνά τις 427.000 και μπορούμε να μιλάμε για την τρίτη μαζική μετανάστευση έπειτα από αυτές της περιόδου 1903 – 1917 και 1960 – 1972.
Γνωστοί, φίλοι και συγγενείς μας έχουν φύγει στο εξωτερικό αναζητώντας δουλειά αλλά και ένα υγιές περιβάλλον, όπου θα μπορέσουν να αξιολογηθούν δίκαια και να προοδεύσουν. Δεν είναι μόνο η κρίση που διώχνει τους Ελληνες, είναι η διαρκής αποθάρρυνση, το εχθρικό απέναντί τους περιβάλλον, η έλλειψη διαφάνειας, κινήτρων και διευκολύνσεων, το ότι κοιτάζουν γύρω τους και σπανίως βλέπουν «καλά παραδείγματα».