Η αποκατάσταση της Δημοκρατίας τον Ιούλιο του 1974, εν μέσω της κυπριακής τραγωδίας, ήταν μια κατάκτηση που δεν ήρθε ούτε εύκολα ούτε γρήγορα. Για την ακρίβεια, είναι ευρύτατα γνωστό (αλλά λησμονημένο) πως η ελληνική δημοκρατία δεν αποκαταστάθηκε μέσα σε μιαν ημέρα. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής χρειάστηκε να κάνει καίριους ελιγμούς και να πάρει δραστικές πρωτοβουλίες για να προλάβει νέες απόπειρες πραξικοπήματος. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, κυρίως οι χαμηλόβαθμοι αξιωματικοί του Στρατού, ποθούσαν διακαώς να αποκαταστήσουν το στρατοκρατικό καθεστώς που είχε επιβληθεί στη χώρα το 1967. Μάλιστα, για να αποφύγει τυχόν σύλληψή του, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής περνούσε τις νύχτες του στα ανοιχτά του Σαρωνικού, μέσα σε ένα κότερο, ώστε να μη γνωρίζει κανένας πού βρίσκεται.
Και όμως, η Δημοκρατία αποκαταστάθηκε. Με την έννοια, ότι εγκαθιδρύθηκε εν νέου ένα φρέσκο πνεύμα κοινοβουλευτισμού. Το θεωρούμε δεδομένο αυτό σήμερα, και όχι μόνον οι γενιές που δεν θυμούνται δικτατορία, Πολυτεχνείο κτλ., αλλά ακόμα κι εκείνες που έζησαν την παλαιότερη Ελλάδα, του ’50 και του ’60, με την Αριστερά στην παρανομία, με τα έκτακτα στρατοδικεία, τους περιπτεράδες και τους θυρωρούς που έπαιζαν τον ρόλο του χαφιέ και πολλά άλλα, γνωστά και θλιβερά. Και, όμως, τότε δεν ήταν καθόλου δεδομένο αυτό που συνέβη το 1974. Ποτέ μια χώρα που βγαίνει από τον δικτατορικό γύψο δεν είναι βέβαιο ότι θα περάσει εύκολα και ομαλά στη δημοκρατία.
Και, όμως, η Ελλάδα που δεν γνώρισε Αναγέννηση, Διαφωτισμό ή Βιομηχανική Επανάσταση, η μικρή, αδύναμη, αγροτική Ελλάδα των μικρών χωριών και των μεγάλων κακιών, η Ελλάδα που βασίστηκε πάντοτε στην «καλοσύνη των ξένων» (ή απλώς στα συμφέροντά τους εφόσον αυτά συνέπιπταν με τα ελληνικά) δεν γνώρισε χούντες γενοκτονικού σχεδόν βεληνεκούς όπως εκείνες της Χιλής και της Αργεντινής με τις τριάντα χιλιάδες νεκρούς και βάλε. Δεν γνώρισε δικτατορίες δεκαετιών όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία. Η μικρή Ελλάδα, χάρη στη συνδρομή των ξένων, δεν πέρασε στο δικτατορικό κομμουνιστικό μπλοκ για να βγει περιθωριοποιημένη από εκεί το 1989. Αυτή η Ελλάδα είχε, βεβαίως, μια λειψή δημοκρατία, μεταπολεμικά μιλώντας, την ίδια στιγμή όμως, και παρά τα διάφορα (προπολεμικά) πραξικοπήματα κατά καιρούς (από του Παγκάλου έως του Μεταξά), καθώς και τους σφοδρότατους διχασμούς ανάμεσα σε βενιζελικούς και μοναρχικούς, παρά τις κατά καιρούς βάναυσες παρεμβάσεις του Παλατιού, είχε αναπτύξει από παλιά μια παραδόξως δυναμική παράδοση κοινοβουλευτισμού η οποία πέρασε σε μια άλλη, σύγχρονη φάση, μετά το 1974. Αυτή την κοινοβουλευτική παράδοση απολαύσαμε, και συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε (ευτυχώς!) έως σήμερα. Ας αναλογιστούμε: η Ελλάδα βγήκε από τον γύψο των συνταγματαρχών και των αόρατων δικτατόρων α λα Ιωαννίδη το 1974, με την Κύπρο να δέχεται την τουρκική εισβολή. Επτά χρόνια μετά, έγινε δεκτή στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, μία ολόκληρη πενταετία πριν από τις Ισπανία-Πορτογαλία. Και, δυστυχώς, αυτή η Ελλάδα που το 1981 βρέθηκε στην ευρωπαϊκή ελίτ, τριάντα χρόνια μετά εμφανίζεται χρεοκοπημένη, οικονομικά και πολιτικά, από το ίδιο το πολιτικό της προσωπικό, και μάλιστα μέσα σε ένα διεθνές σκηνικό που μεταβάλλεται δραματικά και άκρως ανησυχητικά. Αποκαρδιωτική σκέψη αυτή της χρεοκοπίας, ναι, αλλά ας μη λησμονούμε και τις κατακτήσεις αυτής της χώρας από το 1974 και μετά. Ο πολιτικός ηγέτης που έδειξε τον δρόμο των κατακτήσεων κάποτε, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, φαίνεται πως είναι σήμερα ο λιγότερο δημοφιλής μεταξύ πρώην και νυν πολιτικών αρχηγών και πρωθυπουργών. Λογικό· ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έδειξε προς έναν δύσκολο δρόμο. Ηταν ο ίδιος μαθημένος στα δύσκολα. Και είχε όραμα.