Ανάμεσα στην προσδοκία για πολιτική αλλαγή και τη βύθιση της ηττοπάθειας, οι ψηφοφόροι του ευρύτερου χώρου της δημοκρατικής, μεταρρυθμιστικής και αντιλαϊκιστικής αντιπολίτευσης από τη φιλελεύθερη πτέρυγα ώς την Κεντροαριστερά, έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται αμηχανία, σύγχυση ή απορία. Ενα μεγάλο κομμάτι αυτού του χώρου, που, με τις όποιες διαφορές του, εκπροσωπεί τη λογική και τη δημιουργικότητα, αισθάνεται ότι υποχρεώνεται να ζει σε ένα τοπίο στο οποίο ούτε η λογική αλλά ούτε και η δημιουργικότητα έχουν θέση. Το αντίθετο. Η νέα «λογική» έχει ως αρχή την υπονόμευση του ορθού λόγου, της σύνεσης και της αρχής της επιχειρηματολογίας όπως έχει καθιερωθεί βάσει λογικών αλληλουχιών. Το νέο τοπίο, όπως διαμορφώνεται, εξωθεί σε περιφερειακό ρόλο τη δημιουργικότητα, η οποία πλέον, όταν αποφασίσει να αποκτήσει εξωστρέφεια, αναλαμβάνει και το ρίσκο ενός εχθρικού περιβάλλοντος.
Για όλα αυτά, ο πολίτης, εκείνος που επιθυμεί να ζει σε μία ευνομούμενη πολιτεία που ενθαρρύνει τα ταλέντα, την καινοτομία και το ρίσκο, με κανόνες υγιούς ανταγωνισμού, αισθάνεται ότι ζει στην πατρίδα του παροπλισμένος σε ένα σύστημα με αντίθετες ιεραρχήσεις, οι οποίες τείνουν να επιβληθούν. Και το σύστημα αυτό απλώνεται καθημερινά και, πλέον, από αίσθηση έχει γίνει βεβαιότητα και από περιθωριακός παροξυσμός έχει γίνει θεσμική επιβολή. Υπάρχει μια νέα Ελλάδα, χωρίς αμφιβολία. Και αν δεν έχει ακόμη (και σκοπίμως) διατυπωθεί κανένα σαφές όραμα για κανένα μέλλον, κοντινό ή μακρινό, το μέλλον αυτό έχει αρχίσει να αποκτά σχήμα. Και το σχήμα αυτό δεν είναι ευχάριστο.
Γι’ αυτό και η αμηχανία, η απορία, η δυσανεξία του μέσου πολίτη που ζει απέναντι στην παράνοια του λαϊκισμού. Ο θεσμικός και εξωθεσμικός λαϊκισμός, με τις αντιφάσεις του και τις στρεβλώσεις του, έχει την ιδιότητα της διαρκούς αναγέννησης. Η διαφορά του με τον φιλελευθερισμό είναι η διαφορά ανάμεσα στις ιδιότητες των υγρών και των στερεών στοιχείων. Ο λαϊκισμός κυλάει, απλώνεται, διαβρώνει, υποσκάπτει.
Οσα είδαμε και βλέπουμε το τελευταίο διάστημα, με τις άδειες των τηλεοπτικών συχνοτήτων, με την υπόθεση της ΕΛΣΤΑΤ, με το πρωθυπουργικό γραφείο στη Θεσσαλονίκη, με την ανώτατη εκπαίδευση, είναι οι ελιγμοί ενός συστήματος που έχει υπερεπενδύσει στην ικανότητά του να μονοπωλεί. Συχνά, πρόκειται περί πλάνης. Εν προκειμένω, ο ελληνικός λαϊκισμός δείχνει ανθεκτικός, αλλά η ιστορία έχει άλλα διδάγματα.