Μπορούμε να σκεφτούμε την Αθήνα το 2018; Τι λέτε; Είναι δύσκολο ή εφικτό; Θα είναι αναζωογονημένη και φροντισμένη ή περισσότερο απονεκρωμένη, βρώμικη, καταθλιπτική και δύσοσμη, με τους άστεγους να απλώνονται στο κέντρο, το «Αττικόν» και τον «Απόλλωνα» να παραμένουν μνημεία των χειρότερων ενστίκτων και εποχών (είναι κι αυτό μια ιδέα…), τα Εξάρχεια ζώνη πυρός και τα δημόσια γλυπτά εξαφανισμένα ή κατεστραμμένα; Η δεύτερη εκδοχή, καθώς φαίνεται, παράγει περισσότερες εικόνες. Είναι πιο εύκολο, βάσει των δεδομένων, να σκεφτείς τα χειρότερα παρά μια βελτιωμένη εκδοχή της πόλης.
Αφορμή για το ταξίδι στο εγγύς μέλλον η χθεσινή κοινή συνέντευξη Τύπου του δημάρχου Γιώργου Καμίνη με την UNESCO, με αφορμή την ανακήρυξη της Αθήνας Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου για το 2018 (μοιάζει με τραγική ειρωνεία αν αναλογιστεί κανείς τα βιβλιοπωλεία που κλείνουν…). «Στόχος μας είναι η Αθήνα να βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος και να γίνει και η ίδια πιο φιλική στο βιβλίο», τόνισε ο δήμαρχος Αθηναίων (ρεπορτάζ, σελ. 13). «Η απόφαση της UNESCO αποτυπώνει τη διεθνή ακτινοβολία της Αθήνας και ενισχύει τη στρατηγική επιδίωξή μας να αναδειχθεί η πόλη μας σε έναν σύγχρονο πολιτιστικό προορισμό», συνέχισε.
Η αισιοδοξία, προστατευμένη εντός του δημαρχιακού μεγάρου στην πλατεία Κοτζιά. Γιατί εκτός, ο πόλεμος δεν σταματά. Στον μακρύ κατάλογο των κρουσμάτων παραβατικότητας προστέθηκε πριν από τρεις ημέρες και ο αποκεφαλισμός της προτομής της Λέλας Καραγιάννη που βρίσκεται στην οδό Τοσίτσα. Τον Ιούνιο, άγνωστοι είχαν αρπάξει, ανενόχλητοι, πέντε μπρούντζινες προτομές από το Πνευματικό Κέντρο (Ακαδημίας). Τότε ο δήμαρχος είχε ανακοινώσει ότι «εξετάζει την προσωρινή απόσυρση κάποιων γλυπτών ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας και αντικατάσταση με εκμαγεία». Τα πρωτότυπα έργα είχε πει ότι «θα μεταφερθούν στη Δημοτική Βιβλιοθήκη και σε άλλα σημεία που φυλάσσονται, προκειμένου να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών».
Μια πρώτη καταγραφή των γλυπτών της Αθήνας έδωσε τα εξής αποτελέσματα: 201 γλυπτά, 120 ορειχάλκινα, 81 από μάρμαρο και ένα από γυαλί (ο Δρομέας) διάσπαρτα στην πόλη. Εξ αυτών, 11 έχουν κλαπεί και 12 απομακρύνθηκαν για να συντηρηθούν τα τελευταία εξήντα χρόνια.
Ο απολογισμός, εάν τον προχωρήσουμε κι άλλο, θυμίζει καταμέτρηση απωλειών ύστερα από πόλεμο: τόσα γλυπτά και δημόσια κτίρια βανδαλισμένα, τόσα λεωφορεία καμένα, εκατοντάδες κάδοι απορριμμάτων κατεστραμμένοι κ.ο.κ. Στη μικρή μας πόλη ο πόλεμος είναι άτυπος και διεξάγεται καθημερινά.
Ο δήμαρχος Γ. Καμίνης μόνος του είναι αδύναμος. Χρειάζεται τη συνδρομή και συνέργεια αρμόδιων υπουργείων και υπηρεσιών. Δεν ενδιαφέρονται, δεν ασχολούνται, δεν συνομιλούν; Ποιος ξέρει. Το μόνο ορατό και σαφές είναι το αποτέλεσμα.
Η επιθυμία του δημάρχου για μια πόλη «σύγχρονο πολιτιστικό προορισμό» το 2018 είναι στόχος εφικτός ή ευσεβής πόθος; Τι πειράζει να φαντασιωνόμαστε το καλύτερο; Καθόλου δεν πειράζει αρκεί να μπορούμε πριν από τα μεγαλεπήβολα να τακτοποιήσουμε τα βασικά. Να μπορούμε, για παράδειγμα, να διασχίζουμε το κέντρο της πόλης, όταν πέφτει το σκοτάδι, χωρίς συντροφιά από σκιές ανθρώπων ή «μαχητές» των Εξαρχείων, από έναν άλλο πληθυσμό που χάνεται τη μέρα και «καταλαμβάνει» τις κεντρικές αρτηρίες τη νύχτα. Το 2018 δεν είναι καθόλου μακριά, ειδικά αν σκεφτεί κανείς τη δουλειά που πρέπει να γίνει για να επανακτήσουμε το κέντρο της πόλης. Αν η χθεσινή συνέντευξη Τύπου του δημάρχου είχε και αυτόν τον χαρακτήρα, να δηλώσει δηλαδή τις προθέσεις του στα βασικά και ουσιώδη, να αναπνεύσουμε με ανακούφιση.
Αν όμως ροκανίζεται ο χρόνος με σχεδιασμούς επί χάρτου, δεν έχουμε να περιμένουμε παρά μόνο τα ακόμη χειρότερα.