Διαπλοκή, διαφθορά… έτσι είναι ο κόσμος

Διαπλοκή, διαφθορά… έτσι είναι ο κόσμος

2' 51" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η ​​διαπλοκή και η διαφθορά ήταν το θέμα της συζήτησης στο ελληνικό Κοινοβούλιο την περασμένη Δευτέρα. H διαπλοκή και η διαφθορά είναι κεντρικό θέμα στην ταινία του Κριστιάν Μουνγκίου «Αποφοίτηση». Θα ήταν παρακινδυνευμένο και ανιστόρητο να αναφερθεί κανείς σε παράλληλους βίους του ελληνικού και του ρουμανικού κράτους, έλα, όμως που όσο παρακολουθείς την ταινία οι ομοιότητες σε κάνουν να χαμογελάς στο σκοτάδι της αίθουσας. Οταν προβλήθηκε, δε, η «Αποφοίτηση» για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας», οι συντονισμένες αντιδράσεις του μεγαλύτερου σε ηλικία κοινού συνέθεταν ένα διακριτικό ηχητικό ντοκουμέντο.

Ο Μουνγκίου είναι ο ακριβέστερος «αξονικός τομογράφος» της ρουμανικής κοινωνίας τόσο στην περίοδο Τσαουσέσκου όσο και στη σημερινή επώδυνη ενηλικίωσή της. Βραβευμένος επανειλημμένως (Χρυσός Φοίνικας για τους «4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 ημέρες», βραβείο Σεναρίου στις Κάννες για το «Πίσω από τους λόφους», βραβείο Σκηνοθεσίας για την «Αποφοίτηση»), αποδεικνύει κάθε φορά πόσο ευθύβολος και τολμηρός, ακριβής και διεισδυτικός είναι με την κοινωνία και τους θεσμούς της χώρας του.

Στην «Αποφοίτηση» (εκτενής αναφορά από τον Δ. Μπούρα στη σελ. 12), κεντρικά πρόσωπα είναι ένας πατέρας, γιατρός στο επάγγελμα, και η 18χρονη κόρη του, η οποία ετοιμάζεται για τις απολυτήριες εξετάσεις στο ιδιωτικό σχολείο όπου φοιτάει. Εάν αριστεύσει, θα εξασφαλίσει υποτροφία στο Λονδίνο. Γύρω από αυτόν τον καμβά, εμπλέκονται συμβάντα καθοριστικά –όπως ο βιασμός της κοπέλας– και καθημερινά, που αποκαλύπτουν αντιλήψεις, συνήθειες, τελετουργίες και προκαταλήψεις, μέσα από τα οποία η παρανομία περιγράφεται ως κανονικότητα και η νομιμότητα ως παρέκκλιση. Εξάλλου, όπως λένε στην ταινία, «έτσι είναι ο κόσμος στον οποίο ζούμε και πρέπει να πολεμήσεις με τα δικά του όπλα». Εάν αντιμετωπίσει κανείς τον κόσμο με αυτό το «ερμηνευτικό» εργαλείο, όλα στην αρχή φαντάζουν απλούστερα. Η συναλλαγή, η διαπλοκή και η διαφθορά είναι κανόνες επιβίωσης. Από τον καθηγητή που θα «μαγειρέψει» τη βαθμολογία μέχρι τον γιατρό που θα παρακάμψει τη λίστα αναμονής για μόσχευμα υπέρ του «δικού του». Τίποτε από αυτά –και άλλα– δεν φαντάζει «κακό», γιατί «πρέπει να βοηθάμε ο ένας τον άλλον». Και η συναλλαγή, η διαπλοκή είναι κι αυτή ένας τρόπος… αλληλοβοήθειας. Το κορίτσι, ως εκπρόσωπος της νέας γενιάς, αντιδράει.

Θέλει να φύγει από τη χώρα της γιατί δεν βλέπει μέλλον και αντιλαμβάνεται ότι «όποιος ζει στην παρανομία, μοιραία την πληρώνει κάποια στιγμή». Ο Μουνγκίου δεν αφήνει, όμως, τίποτε άσπιλο. Στο τέλος, κλείνει το μάτι στον θεατή, με μια εκδοχή διφορούμενη και όχι αισιόδοξη.

Πριν από δύο χρόνια σε συνέντευξή του στην «Κ» (13/07/2014) ο Ρουμάνος σκηνοθέτης είχε δώσει τη δική του ερμηνεία γιατί ο κομμουνισμός «απέτυχε να περάσει στην κοινωνία ηθικές αξίες»: «Πρώτο και κύριο, γιατί δεν είχε και πολλές ηθικές αξίες να μεταδώσει. Είχε, αντιθέτως, πολλές κατασκευασμένες αξίες, πολύ θεωρητικές, που ηχούν θαυμάσιες αλλά στην πράξη δεν λειτούργησαν. Περισσότερο λειτούργησε η προπαγάνδα, η ιδεολογία που εξυπηρετούσε μια μικρή ομάδα ανθρώπων. Τα τελευταία 10-15 χρόνια του κομμουνισμού, στη Ρουμανία, αλλά και σε άλλες κομμουνιστικές χώρες, ό,τι διάβαζες στις εφημερίδες ή έβλεπες στην τηλεόραση παρέπεμπε στο “1984” του Οργουελ. Σε μια επινοημένη πραγματικότητα. Δεν είχε καμία σχέση με την πραγματικότητα στη χώρα. Ηταν σαφές ότι η αλήθεια βρισκόταν κάπου αλλού και όχι σε ό,τι έλεγαν».

Η συζήτηση στο ελληνικό Κοινοβούλιο την περασμένη Δευτέρα ήταν αξιοθρήνητη. Κυνισμός, επαναλήψεις, πυροτεχνήματα, η εικόνα ενός πολιτικού συστήματος αμετακίνητου, αμετανόητου, που υπερασπιζόταν τη δική του «επινοημένη πραγματικότητα». Η διαπλοκή και η διαφθορά δεν στάθηκαν ούτε μια στιγμή αφορμή για μια λέξη αυτοκριτική, οδυνηρή για τους ίδιους ή για την κομματική πελατεία τους. Ηταν σαφές ότι «η αλήθεια βρισκόταν κάπου αλλού και όχι σε ό,τι έλεγαν».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή