Είχα και εγώ μέχρι πριν από λίγες ημέρες το γνωστό «μπλοκάκι», δηλαδή δελτίο παροχής υπηρεσιών. Είχα πραγματοποιήσει τη λεγόμενη έναρξη μέσα στο 1999, πριν από δεκαεπτά χρόνια δηλαδή. Ωστόσο, ποτέ δεν υπήρξα ο καθαρός ελεύθερος επαγγελματίας. Χρησιμοποιούσα το μπλοκάκι ως μισθωτός, για έκτακτες εξωτερικές συνεργασίες, κυρίως μεταφράσεις ή αρθρογραφία με τα έντυπα που εξέδιδε κατά καιρούς η «Κ».
Εως το 2009 περίπου οι εξωτερικές αυτές συνεργασίες αφθονούσαν· χρόνο με τον χρόνο, όμως, άρχισαν να μειώνονται, ώσπου σχεδόν εκμηδενίστηκαν: ένα δύο φύλλα τον χρόνο «έκοβα» και αυτά για ποσά μάλλον ταπεινά.
Δεν καιγόμουν να κλείσω το μπλοκάκι – ίσως και για συναισθηματικούς λόγους. Π.χ., αφήνεις –μάλλον, νομίζεις ότι αφήνεις– ανοιχτό το ενδεχόμενο για μελλοντικές συνεργασίες, κοινώς για δουλειές.
Φευ. Ο λεγόμενος νόμος Κατρούγκαλου άλλαξε τα πάντα. Οπως έγραφε προχθές την Κυριακή, στην οικονομική «Κ», η Ρούλα Σαλούρου, ο συγκεκριμένος νόμος ανέτρεψε παλαιότερο νόμο του 1992, τον γνωστό και ως νόμο Σιούφα, που έδινε τη δυνατότητα απαλλαγής σε μισθωτούς με μπλοκάκι από την υποχρέωση δεύτερης ασφάλισης στον ΟΑΕΕ. Βασική προϋπόθεση ήταν να έχουν σταθερή ασφάλιση για 25 μέρες τον μήνα, ως μισθωτοί, στο ΙΚΑ ή σε άλλο ταμείο κύριας ασφάλισης. «Από την 1η Ιανουαρίου 2017», σημειώνει η Ρούλα Σαλούρου, «ανεξάρτητα από τη χρονολογία ασφάλισης πρώτη φορά (πριν ή μετά το 1993) όλοι οι μισθωτοί θα πληρώνουν, παράλληλα με τις εισφορές που είχαν επί του μισθού τους, ασφαλιστικές εισφορές και επί του εισοδήματος από το “μπλοκάκι”».
Και καλά οι μισθωτοί. Το κακό είναι πως οι αλλαγές και οι ρυθμίσεις που αφορούν σε όλους τους 100% ελεύθερους επαγγελματίες, σε όσους δηλαδή δουλεύουν με «μπλοκάκι», αναμένεται να είναι σαρωτικές από την 1η Ιανουαρίου 2017, τόσο που, σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ της «Κ», ειδικοί εκτιμούν πως θα υπάρξει κύμα προσφυγών μέσα στην επόμενη χρονιά.
Δεν έχω επαρκή εποπτεία ως προς τα φορολογικά, είναι όμως κάτι παραπάνω από εμφανές πως δεν συμφέρει να κρατάς ανοιχτό δελτίο παροχής υπηρεσιών. Είναι λες και όλο το σύστημα να σε παροτρύνει είτε να πας σπίτι σου είτε να παρανομήσεις. Είναι λες και αυτή η κυβέρνηση εχθρεύεται τον ελεύθερο επαγγελματία και αναζητεί τρόπους να τον εξοντώσει.
Η ειρωνεία ξέρετε ποια είναι; Οταν έκανα την έναρξη εργασιών, το 1999, είχα καταταλαιπωρηθεί. Πήγαινα και ερχόμουν στην αρμόδια ΔΟΥ επί τρεις ημέρες, πέρασα από όλα σχεδόν τα τμήματα της εφορίας για μια απλή υπογραφή, «σκοτώνοντας» παραγωγικές εργατοώρες. Ανάλογες δυσκολίες γραφειοκρατικού τύπου έζησα σε τυχόν μεταβολές (κυρίως μεταβολή έδρας) τα κατοπινά χρόνια. Ετσι, αντιμετώπιζα το φάσμα της διακοπής των περίφημων αυτών εργασιών μου σαν καφκικό εφιάλτη: παρότι υπήρξα πάντοτε τυπικός και συνεπής, είχα τον τρόμο του φορολογουμένου που θα χαθεί για πάντα στους σκιερούς διαδρόμους κάποιας εφορίας χωρίς ποτέ να βρει την έξοδο, όπως και οι αντιήρωες του Κάφκα.
Μέχρι πρότινος έπρεπε να συγκεντρώσεις ξανά υπογραφές από όλα τα τμήματα της ΔΟΥ στην οποία υπάγεσαι. Η ευχάριστη έκπληξη, λοιπόν, ήταν ότι αυτό άλλαξε. Πραγματοποίησα επιτέλους τη διακοπή εργασιών μέσα σε μόλις μισή ώρα. Μητρώο – Κώδικας – Πρωτόκολλο – Κώδικας – Μητρώο, χωρίς να ιδρώσω, ούτε να αγχωθώ. Δεκαπέντε χρόνια εργασίας έκλεισαν μέσα σε περίπου είκοσι λεπτά. Εδώ έγκειται η μελαγχολική ειρωνεία: σε ορισμένους τομείς το Δημόσιο έχει όντως εκσυγχρονιστεί, η γραφειοκρατία μειώνεται κατά τόπους. Κι ωστόσο, τι κρίμα, δεν υπάρχουν δουλειές. Ενας κούφιος εκσυγχρονισμός, που σου λέει «άντε σπίτι σου»…