Στην αρθρογραφία των ημερών προβάλλει ένας κόσμος όπου ο δικομματικός διχασμός είναι αναπόφευκτος. Για παράδειγμα, ρεπορτάζ του Κ. Ζούλα στην «Καθημερινή» του Σαββάτου 22/10 μεταφέρει την αγωνία νέων ανθρώπων. Ναι μεν η Ν.Δ. δεν τους έχει πείσει ότι δεν θα επαναλάβει τον κακό της εαυτό, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να φύγει ανυπερθέτως. Αφού το Ποτάμι δεν υπάρχει, άρα… Ετσι αρχίζουν οι εκπτώσεις που μας οδηγούν στις γνωστές περιχαρακώσεις στα δύο πολυκαταστήματα της πολιτικής.
«Δεν υπάρχει ζήτηση»… είναι η μόνιμη επωδός όλων των αλυσίδων που είναι ολιγοπωλιακά οργανωμένες – όταν οι καταναλωτές ζητούν το προϊόν που χρειάζονται και όχι αυτό που τους προσφέρεται στα ράφια.
Εχοντας μόλις επιστρέψει έπειτα από πολύμηνη απουσία στο εξωτερικό, διαπιστώνουμε –με το πλεονέκτημα της απόστασης και κόντρα στο ρεύμα– ότι: α) Η ανάγκη για κάτι σαν το Ποτάμι δεν έχει μειωθεί και β) το Ποτάμι υπάρχει – τουλάχιστον για όσους σκέφτονται σαν εμάς.
Αν δεν υπήρχε το Ποτάμι, θα έπρεπε να το εφεύρουμε. Γιατί πρέπει να υπάρχει το 2016 ένα ψύχραιμο, μεταρρυθμιστικό και ευρωπαϊκό κόμμα του Κέντρου, δηλαδή κάτι σαν Ποτάμι; Για πέντε λόγους:
1. Διότι καθώς το κόμμα που έχει την εξουσία καταρρέει, το αντίπαλο κόμμα την επιδιώκει με κύριο επιχείρημα «εμείς είμαστε λιγότερο κακοί από τους άλλους». Αυτό το έργο το έχουμε ξαναδεί και μας έχει οδηγήσει στο σημερινό αδιέξοδο.
2. Διότι οι φωνές λογικής και ψυχραιμίας πνίγονται συστηματικά στο εσωτερικό των δύο μεγάλων κομμάτων, θυσία στη επιθυμία πόλωσης. Ενα αυτόνομο Κέντρο εγγυάται ότι η ταμπέλα της Κεντροδεξιάς δεν θα αξιοποιηθεί για να κάνει η Ν.Δ. αυτά που πάντα έκανε η Ν.Δ. και η ταμπέλα της Kεντροαριστεράς για να συνεχίσει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτά που πάντα έκανε το ΠΑΣΟΚ.
3. Διότι η πόλωση έχει φτάσει στο σημείο να υποστηρίζουν κάποιοι ότι είναι προτιμότερο να πέσει έξω η χώρα, παρά να τη σώσει ο αντίπαλος (όπως μοιάζει να λέει ο Στ. Καλύβας στην «Καθημερινή» της Κυριακής 23/10/16). Εφόσον και τα δύο κόμματα καλούνται να εφαρμόσουν το ίδιο μνημόνιο, θα ήταν καλύτερα να βάλουν τα δυνατά τους να αναζητήσουν προτάσεις για το μέλλον παρά να υπονομεύει το ένα το άλλο.
4. Διότι η πόλωση χρησιμοποιείται μέσα στα μεγάλα κόμματα σαν εργαλείο διατήρησης όλων των κακών πρακτικών που μας έφεραν εδώ που είμαστε. Η επίκληση πως πρώτα πρέπει να έρθει το δικό μας κόμμα στην εξουσία ώστε μετά να διορθώσει τα κακώς κείμενα θα πρέπει πλέον να αποκαλυφθεί σαν αυτό που είναι: πρόφαση επιβίωσης (αν όχι και δικαίωσης) των υπαιτίων. Η σιωπή του Κ. Μητσοτάκη στο θέμα Γεωργίου-ΕΛΣΤΑΤ, προκειμένου να καλύψει τις ευθύνες των καραμανλικών, είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα και αποτελεί εγγύηση για την επανάληψή τους.
5. Διότι ακόμη κι αν η πόλωση εξυπηρετεί ένα στόχο στις επόμενες εκλογές, θα είναι εντελώς ακατάλληλη για τις μεθεπόμενες – που είναι σίγουρο ότι θα γίνουν με απλή αναλογική. Αν στο μεταξύ έχουν καταστρέψει το Ποτάμι, τότε ο ενδιάμεσος χώρος θα γεμίσει με ευκαιριακούς και γραφικούς σχηματισμούς – στους οποίους ήδη φαίνεται να ποντάρει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Γιατί είμαστε στο Ποτάμι και γιατί δεν πρόκειται να φύγουμε; Συχνά εκείνοι που αναγνωρίζουν την ανάγκη ενός κόμματος στο Κέντρο συνεχίζουν λέγοντας «δυστυχώς, το Ποτάμι δεν υπάρχει πια». Ομως, η είδηση περί του θανάτου του χώρου είναι εξόχως πρόωρη. Οπως έγραφε και ο Μαρκ Τουέιν, «the reports of my death have been exaggerated». Τον θυμηθήκαμε όταν είδαμε και τα δικά μας ονόματα να φιγουράρουν σε καταλόγους πιθανών προσχωρήσεων στη Ν.Δ. Είναι, άραγε, το Ποτάμι νεκρό ή μήπως απλώς θα ήθελαν κάποιοι να το ξεφορτωθούν πρόωρα επειδή τους βολεύει;
Το 1925, όταν συνετελείτο η αλλαγή φρουράς στον βρετανικό διπολισμό και το Εργατικό Κόμμα πήρε τη θέση των Φιλελευθέρων, ο μεγάλος οικονομολόγος J.M. Keynes αναρωτήθηκε δημοσίως «Am I a Liberal? ».
Ηταν και παρέμεινε μέχρι το τέλος Φιλελεύθερος. Ετσι κι εμείς, απαντούμε στο ερώτημα «γιατί είμαστε –και γιατί θα παραμείνουμε– στο φιλελεύθερο Κέντρο». Με άλλα λόγια, γιατί είμαστε και θα μείνουμε Ποτάμι. Για πέντε λόγους:
1. Για να λέμε αυτό που θεωρούμε σωστό και όχι αυτό που βολεύει την κάθε στιγμή τον έναν από τους δύο μονομάχους. Ετσι δεν θεωρούμε ότι η ιδεοληψία του ΣΥΡΙΖΑ ξεπλένει τις ευθύνες των κυβερνήσεων Καραμανλή για τη χρεοκοπία μας, ούτε του Σαμαρά για την ολιγωρία και τη διγλωσσία του.
2. Για να μπορούμε να συνεχίσουμε να βάζουμε πάνω από όλα το συμφέρον της χώρας και της κοινωνίας. Ετσι, όπως και το καλοκαίρι του 2015, θα λέμε και θα κάνουμε το σωστό, ακόμα κι αν εκλογικά δεν μας ενισχύει.
3. Για να μη χρειαστεί να φυλακιστούμε σε λογικές όπως «ο συνομιλητής του εχθρού μου είναι εχθρός μου». Ετσι, μας ανησυχεί η πλημμελώς τεκμηριωμένη και εξόχως επιθετική κριτική που υπέστη ο Νίκος Μουζέλης, όταν αποφάσισε να συμμετάσχει σε μια συμβουλευτική ομάδα για τη συνταγματική αναθεώρηση.
4. Για να έχουμε την παρρησία που, ακόμα και ύστερα από οκτώ χρόνια κρίσης, κάνει πολλούς να θεωρούν πως είμαστε με τους «άλλους»… Ετσι, αρνούμαστε να είμαστε δεδομένοι, αλλά αποποιούμαστε και την ευκαμψία που επιτρέπει σε μερικούς «να είναι με όλους». Και, τέλος,
5. Για να σπάσει ο φαύλος κύκλος των λαθών που επαναλαμβάνονται τόσο στην οικονομία όσο και στην πολιτική και μας σπρώχνουν από τη μία πτώχευση στην επόμενη. Ετσι, αντιλαμβανόμαστε ότι οι εμφυλιοπολεμικοί ακραίοι τόνοι που περιγράφει ο Γ. Δερτιλής με το βιβλίο του «7 πόλεμοι, 4 εμφύλιοι και 7 πτωχεύσεις» (Πόλις) πρέπει επειγόντως να σιγήσουν.
Αυτοί οι πέντε λόγοι μάς οδηγούν σε μια στάση ατομικής ευθύνης για παραμονή στο Κέντρο. Ελπίζουμε οι ίδιοι λόγοι να πείσουν και αρκετούς άλλους, ώστε να δυναμώσει το Ποτάμι. Στην εποχή της post-truth πολιτικής είναι σημαντικό να παίρνεις μια θέση και να μη κρύβεσαι.
Ποτάμι και πάλι Ποτάμι. Για τη σωτηρία της ψυχής, αλλά και της χώρας.
* Η κ. Αντιγόνη Λυμπεράκη και ο κ. Πλάτων Τήνιος είναι πανεπιστημιακοί και στελέχη του κόμματος Το Ποτάμι.