Υπάρχει κάτι (περισσότερο) που μπορεί να προσφέρει ένας Aμερικανός πρόεδρος σε μια κυβέρνηση που συνθλίβεται στις οικονομικές αποτυχίες της; Οχι, προφανώς. H φιλική συμβουλή που θα δώσει ο πρόεδρος Ομπάμα στον Αλέξη Τσίπρα θα είναι: «Κοίτα, παιδί μου, να βάλεις τα πράγματα της οικονομίας back at square one», δηλαδή, στην περίπτωσή μας, «εκεί που τα βρήκες». Η επίσκεψη θα είναι χρήσιμη για ακόμη έναν λόγο. Είναι η πρώτη μεγάλη ευκαιρία για τον πρωθυπουργό και τη νέα κυβέρνησή του να κατανοήσουν ότι τέταρτο μνημόνιο για την Ελλάδα δεν πρόκειται να υπάρξει. Μεταξύ μας, «ευτυχώς»! Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η οικονομία είναι μια τέταρτη «διάσωση», ένα δάνειο που θα εξυπηρετεί τα δάνεια των μνημονίων, αφού, πρακτικώς, η χώρα έχει παύσει να χρωστά σοβαρά χρήματα στην ανοιχτή αγορά κεφαλαίων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν το πρώτο κράτος που κατανόησε, αποφάσισε και εφήρμοσε τη νομισματική χρηματοδότηση τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών και, μέσω αυτών, την παροχή ρευστότητας στις μεγάλες και μικρότερες εταιρείες που έχασαν την πρόσβαση σε νέα δάνεια. Ο κ. Τσίπρας επαναλαμβάνει –σωστά– πόσο σημαντική είναι η αποδοχή του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στην επόμενη φάση νομισματικής χρηματοδότησης που τρέχει ο Ντράγκι, το QE2 που περιμένουμε να ανακοινωθεί τον Δεκέμβριο, ώστε να υπάρξει συνέχεια μετά τον Μάρτιο 2017.
Ο κ. Ομπάμα μπορεί να εξηγήσει (αλλά και να μεταφέρει) στην Αθήνα τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει το Βερολίνο στους αμέσως επόμενους μήνες. «Οι Γερμανοί είναι στα χάλια τους», ειδικά σε ορισμένα ζητήματα, εξηγεί Aμερικανός τραπεζίτης: η Ελλάδα παραμένει «χαμένη υπόθεση», η Τουρκία απειλεί με νέα κύματα προσφύγων, οι καταθέτες χάνουν τα λεφτά τους στις τράπεζες και η τεράστια οικονομική επιτυχία δεν διαχέεται στην κοινωνία. Το γερμανικό μοντέλο του «φιλελεύθερης αυστηρότητας» (ordoliberalismus) είναι λιπόψυχο μπροστά στον δυναμισμό του (απειλούμενου) αμερικανικού μοντέλου. Δυστυχώς, ο κ. Τσίπρας τα έχει μπερδεμένα, όπως φαίνεται από τη γενικόλογη απόρριψη του… νεοφιλελευθερισμού.
Η επίσκεψη Ομπάμα γίνεται σε μια στιγμή ανατροπών ακόμη και στο θέμα για το οποίο η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να ασκήσει θετική επιρροή. Η υπόθεση του ελληνικού χρέους περνάει από το ΔΝΤ, δηλαδή από την επανασύνδεση του Ταμείου με την Ελλάδα. Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση Ομπάμα, διά του υπουργού της Τζακ Λιου, με σαφήνεια υποστηρίζει την προώθηση «εδώ και τώρα» μιας μακρόπνοης διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Ο μόνος «παίκτης» ικανός να στρίψει το χέρι του Σόιμπλε είναι το Ταμείο. Δυστυχώς, η επιστροφή του στην ελληνική υπόθεση κατέστη, τις τελευταίες ημέρες, εξαιρετικά δύσκολη. Στελέχη όπως ο Πόουλ Τόμσεν είχαν χωρίς περιστροφές εξηγήσει πόσο ευτυχείς θα ένιωθαν αν η ευθύνη της Ελλάδας αφεθεί στα χέρια των Eυρωπαίων.
Αυτό πρόκειται να συμβεί. Ανώτατοι κρατικοί παράγοντες με καθοριστική επιρροή στις Βρυξέλλες ρίχνουν το βάρος τους προκειμένου να τελειώσει η δεύτερη αξιολόγηση του μνημονίου χωρίς πολλά πολλά: «Βοηθήστε τους Ελληνες να κλείσουν», είναι το σύνθημα που δίνει ο ίδιος ο Ζ.Κ. Γιούνκερ. Στην κατεύθυνση αυτή ζητήθηκε από την Αθήνα να σταματήσει να μιλάει για «μη βιώσιμο χρέος» και να στηρίξει το σχέδιο Ρέγκλινγκ, που θα πάει στην Ευρωομάδα του Δεκεμβρίου. Η προχθεσινή τοποθέτηση Χουλιαράκη, αναπληρωτή Οικονομικών, στη Βουλή δείχνει τη διάθεση συνεργασίας της νέας, μνημονιακότερης, κυβέρνησης Τσίπρα. Μέχρι και την ανοχή Ντράγκι έφθασαν στο σημείο να υπόσχονται οι Eυρωπαίοι στον πρωθυπουργό. Είναι αλήθεια ότι ο πρόεδρος της ΕΚΤ έχει σπουδαίους λόγους να βάλει την Ελλάδα στο QE2, ακόμη και με εκπτώσεις στη δική του έκθεση βιωσιμότητας, μπροστά στον φόβο να λυγίσουν οι ελληνικές τράπεζες υπό το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σε τελευταία ανάλυση, το πρώτο μάθημα που πήρε ο πρόεδρος Ομπάμα ήταν ότι επ’ ουδενί δεν θα άφηνε τις τράπεζες να καταρρεύσουν. Σίγουρα θα το εξηγήσει στον Ελληνα πρωθυπουργό.