Θα υπάρξει τέταρτο μνημόνιο; Οποιος προεξοφλεί μιαν ακόμη αποτυχία επιστροφής στις αγορές κεφαλαίων απαντά θετικά. Το παράδοξο είναι η κυβερνητική πλευρά να κατηγορεί την…αντιπολίτευση. Ζητεί εκλογές, λένε, επειδή θέλει η Ν.Δ. να συμφωνήσει το δικό της «κακό» μνημόνιο! Φθάνουν μάλιστα στο σημείο να λένε ότι ο Μητσοτάκης «βάζει» τους ελεγκτές να ζητούν τα απαράδεκτα στα εργασιακά και σε άλλα, για να εμποδίσει τον Τσίπρα να κλείσει τη δεύτερη αξιολόγηση. Απίθανα σενάρια.
Οχι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν κάνει τους δικούς του υπολογισμούς. Σε όποιον μπαίνει στον κόπο να τον ρωτήσει, ο πρόεδρος της Ν.Δ. εξηγεί ότι θέλει εκλογές τώρα ώστε να διαθέτει τον χρόνο, στους 18 μήνες μέχρι την ολοκλήρωση του μνημονίου που υπέγραψε ο Αλέξης Τσίπρας, να πείσει τις αγορές ότι η Ελλάδα μπορεί επαξίως να δανειστεί με αξιοπρεπείς όρους.
Οσοι κυκλοφορούν στην Αθήνα γνωρίζουν ότι υπάρχουν υποστηρικτές μιας παράτασης του μνημονιακού περιβάλλοντος και στα δύο κόμματα. Οι προσκείμενοι στον ΣΥΡΙΖΑ προτάσσουν τα φθηνά επιτόκια και την… ευκολία δανεισμού. Είναι πράγματι φθηνότερο να δανείζεται ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός στο όνομα της Ενωσης, παρά να ζητήσεις χρήματα στο όνομα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Οσο για τους στενόχωρους ελέγχους που συνοδεύουν αυτά τα δάνεια, οι ίδιοι εξηγούν ότι δεν διαφέρουν ουσιωδώς σε ένταση από τον έλεγχο που θα έχουμε, έτσι κι αλλιώς, με τη μετα-μνημονιακή επιτήρηση ή τις συνεχείς κρίσεις των οίκων αξιολόγησης ή το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και στις συστάσεις της Επιτροπής ή τις ενδοευρωπαϊκές διενέξεις για το ποιος θέτει εν κινδύνω την Ευρωζώνη και τα συνακόλουθα. Για πολιτικούς που μεγάλωσαν συγκρίνοντας την Κοινή Αγορά με την Κομεκόν και ακόμη ονειρεύονται τον κεντρικό προγραμματισμό της οικονομίας υπό τη διεύθυνση του Γκόσπλαν, ακόμη και το πιο δυσάρεστο τραπέζι διαπραγμάτευσης τους είναι προσφιλέστερο από την ακατανόητη «άναρχη ελευθερία» των παγκοσμιοποιημένων αγορών χρήματος.
Αλλά και στην αντιπολίτευση, υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν ότι μέχρι το 2018 δεν θα έχουμε κάνει όσα χρειάζονται για να μας δανείσουν οι αγορές με χαμηλά επιτόκια, άρα θα είναι προτιμότερο να μείνουμε εντός της ασφάλειας του μηχανισμού. Πιστεύουν μάλιστα ότι ο ίδιος ο κ. Τσίπρας, αν είναι ακόμη πρωθυπουργός, θα προτιμήσει την παραμονή της κυβέρνησής του στο προστατευμένο μνημονιακό περιβάλλον, στο οποίο μπορεί να μεταθέτει συστηματικά τα δυσάρεστα νέα στις πλάτες των Ευρωπαίων. Συμπληρώνουν, όχι χωρίς πραγματικά επιχειρήματα, ότι και οι Ευρωπαίοι δεν θα έχουν πολλές αντιρρήσεις, αφού φαίνεται να είναι αυτός ο μόνος τρόπος να συνεχίζει η Αθήνα τις προσπάθειές της.
Πλην όμως, ένα ακόμη μνημόνιο θα κρατήσει την οικονομία στον βούρκο της στασιμότητας. Η χώρα έχει κερδίσει σημαντικούς πόντους ανταγωνιστικότητας και χρειάζεται τις ανοικτές αγορές για να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που δημιουργήθηκαν στα χρόνια της εντατικής κρίσης. Μείωση του κόστους εργασίας, εξυγίανση μεγάλου αριθμού καλών, πλέον, επιχειρήσεων, χαμηλές τιμές ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων, επικείμενη απαλλαγή των τραπεζών από τα «κακά δάνεια», αδυναμία του κράτους να επαναλάβει τον αχαλίνωτο δανεισμό του και, τελικά, μακρόπνοη ρύθμιση του κρατικού χρέους, όλα όσα συναπαρτίζουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον νέας επιχειρηματικότητας. Η διατήρηση των μνημονιακών ελέγχων υπενθυμίζει στους επενδυτές το κάκιστο παρελθόν αλλά και τη διατήρηση των κινδύνων. Θα ήταν σπουδαίο να διαγκωνίζονται τα κόμματα για την απομάκρυνση του κινδύνου του τέταρτου μνημονίου.