Η αίγλη των ισχυρών

2' 22" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μ​​ια ακατανίκητη γοητεία ασκούν και πάλι οι ισχυροί ηγέτες, σε δημοκρατικά και αυταρχικά καθεστώτα. Ποιος ξέρει, ίσως οι νέες ανελαστικότητες, οι σαρωτικοί εθνικισμοί, η διασπορά της τρομοκρατίας, οι πόλεμοι με τη σφραγίδα της θρησκείας –αλλά βάσει τα οικονομικά συμφέροντα–, η διόγκωση της εξαθλίωσης –τουλάχιστον 30 χώρες ρέπουν προς την πολιτική αστάθεια και τη βία–, οι αθρόες μετακινήσεις ευάλωτων πληθυσμών, η αίσθηση ότι ο κόσμος είναι ένα εκρηκτικό κουβάρι, έχουν αυξήσει το αίτημα για ισχυρούς ηγέτες.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πούτιν ανακηρύχτηκε τέταρτη χρονιά ως ο πιο ισχυρός άνδρας στον κόσμο – από το περιοδικό Forbes. Ακολουθούν οι Ντόναλντ Τραμπ, Αγκελα Μέρκελ, Σι Τζινπίνγκ, Πάπας Φραγκίσκος. Σε άλλη λίστα ισχυρών προσωπικοτήτων, του BBC, αυτή τη φορά γυναικών, την πρώτη θέση κατέλαβε η εκλιπούσα «Σιδηρά Κυρία» της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ, τέτοια η αίγλη των μορφών με συντριπτική επιρροή.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, η προσωποπαγής διακυβέρνηση του οποίου φέρει μόνο εξωτερικά, μερικά γνωρίσματα της δημοκρατίας, κυριαρχεί χωρίς πολιτικό αντίπαλο, τα τελευταία 16 χρόνια. Σε ίδιο πλαίσιο ο Ταγίπ Ερντογάν. Κοινό σημείο με Πούτιν – Ερντογάν, ο φόβος του Ντόναλντ Τραμπ για έναν έξω κόσμο γεμάτο συνωμότες. Σε δημοκρατικό περιβάλλον οι ισχυροί Ναρέντρα Μόντι (Ινδία) και Σίνζο Αμπε (Ιαπωνία). Ηγέτης ο Σι Τζινπίνγκ (Κίνα). Αντιπρόσωπος των αυταρχικών ηγετών ο Ροντρίγο Ντουτέρτε (Φιλιππίνες) –πρόσφατα υπερηφανεύτηκε ότι όταν ήταν δήμαρχος έβγαινε τη νύχτα και σκότωνε ο ίδιος πιθανούς εγκληματίες… Κερδίζουν οπαδούς και μαχητές οι εξολοθρευτές, θεομηνία για τους ανθρώπους, ίσως γιατί, ενίοτε, περισσότερο από τη δημοκρατία, θέλγουν το μίσος, τα πάθη, τα βλαβερά ιδεώδη.

Δεν είναι απλή υπόθεση η άσκηση γοητείας, να καθηλώνεις πλήθη «μιλώντας» στο θυμικό, να υποκινείς τη λατρεία. Να δεσπόζεις πάνω από τους ανθρώπους ως εθνικό σύμβολο, ως σωτήρας, ως ενσάρκωση του μεγαλείου, της σοφίας, σχεδόν με υπερφυσικές ιδιότητες, σχεδόν θείος. «Αυτά τα μεταφυσικά πρόσωπα, οι μεγάλοι άνδρες», έγραφε ο Καντ, «παρομοιάζονται με υψηλούς πύργους. Δεν είναι για μένα». Ομως οι λαοί συγκινούνται, ενθουσιάζονται, μεθούν με το μυθικό. Αρέσκονται στους εξωραϊσμούς, τον ψιμυθισμό της ασχήμιας, την εξιδανίκευση της βαρβαρότητας, έλκονται από την επίδειξη κύρους, πυγμής, παντοδυναμίας – η σκληρότητα εξεικονίζεται με φωτοστέφανα και εξευγενίζεται με παραχαράξεις.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί (π.χ. ο Νίτσε με τον υπεράνθρωπό του) πιστεύουν ότι η πορεία του κόσμου κρίνεται από την προσωπικότητα των μεγάλων ανδρών, και όχι το αντίστροφο (ότι οι συνθήκες έπλασαν γι’ αυτούς τον τίτλο του μεγάλου, κι ότι έπρεπε να λειτουργούν οι θεσμοί και τα κράτη να προοδεύουν ανεξάρτητα από το ποιος είναι στην εξουσία). Διότι είναι ισχυρή η ροπή προς την ηρωοποίηση και τη μυθοπλασία, η πίστη ότι εξαρτάται από τους ηγέτες αν η κοινωνία μέλλει να εξανθρωπιστεί ή να εξελιχθεί σε ένα απέραντο σφαγείο. Στην πραγματικότητα, όπως πρέσβευε ο Τολστόι, κάθε πράξη τους, την οποία οι ίδιοι θεωρούν απόρροια της βούλησής τους, είναι ακούσια: σχετίζεται με τη συνολική πορεία της Ιστορίας. Και, όπως έλεγε ο Λόρδος Βύρων, η Ιστορία, με τους πελώριους τόμους της, έχει μόνο μία σελίδα…

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή