Οι στρατιές από τρολ που «χτυπούν» αστραπιαία αντιπάλους των εντολέων τους, διασπείρουν ψευδείς πληροφορίες ή διαστρεβλώνουν γεγονότα, καθοδηγώντας με μεθοδικότητα τα πλήθη του ψηφιακού σύμπαντος, είναι μία από τις σοβαρές «παρενέργειες» της ευκολίας που παρέχει η κοινωνική δικτύωση στον καθένα να αφουγκράζεται τα πάντα εν τη γενέσει τους, να πληροφορείται τις θέσεις δημόσιων προσώπων απέναντι στα γεγονότα, να είναι σε ταυτόχρονη επαφή με έναν αδιανόητο –κατά το παρελθόν– αριθμό ατόμων. Παρενέργεια-μάστιγα, την οποία η γερμανική κυβέρνηση (και εκείνη της Τσεχίας) αποφάσισε να πολεμήσει συστήνοντας –και προκαλώντας μια έκρηξη αρνητικών σχολίων– ένα υπουργείο Αλήθειας ενάντια στην παραπληροφόρηση, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει καθοριστικά το αποτέλεσμα των εκλογών του 2017· σύμφωνα με το γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών, οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ επηρεάστηκαν σημαντικά από τη διάδοση φημών μέσω των social media… Είναι αλήθεια ότι εγείρει αρνητικούς συνειρμούς το «υπουργείο Αλήθειας». Το μυαλό σχεδόν όλων πήγε στο κυριολεκτικό του αντίθετο, το υπουργείο Προπαγάνδας που πολλές κυβερνήσεις, αυταρχικές και ημι-δημοκρατικές, σε όλα τα ιδεολογικά στρατόπεδα, έχουν κατά καιρούς συστήσει για να χειραγωγούν τον κόσμο και να διαμορφώνουν καταστάσεις στα μέτρα τους. Αλλά και στο υπουργείο Αλήθειας του Οργουελ· στο «1984», όπου το μονοκομματικό υπερκράτος του Μεγάλου Αδελφού παρακολουθεί αδιαλείπτως μέσω τηλεοθονών τους πολίτες ή μάλλον τα αυτοματοποιημένα του ενεργούμενα και περιορίζει τη γλώσσα για να περιορίσει τη σκέψη, το υπουργείο Προπαγάνδας μετονομάζεται σε υπουργείο Αλήθειας και συντέμνεται ώστε να μην κατανοείται (Mini True). Επιπλέον, και σήμερα η φράση «υπουργείο Αλήθειας» χρησιμοποιείται από πλείστους, πολιτικούς και μη, ως αρνητικό σχόλιο στον μεταμφιεσμένο λόγο, στην παρασημασιολογία των λέξεων, στην ακατάπαυστη συνθηματολογία, στις σύγχρονες τεχνικές χειραγώγησης· ως μια νέα μετατροπή της ουτοπίας σε δυστοπία.
Δεν θα είναι το γερμανικό «υπουργείο Αλήθειας» για το φιλτράρισμα των πληροφοριών κάτι όπως το ναζιστικό υπουργείο Λαϊκής Διαφώτισης και Προπαγάνδας του Γ΄ Ράιχ, υπό τον Γκέμπελς, που έκαιγε βιβλία και λογόκρινε κάθε φθόγγο στη μαζική επικοινωνία, όπως εύκολα παραλληλίζεται. Διαφορετικές ιστορικές συνθήκες, άλλα ήθη. Ομως είναι πολύ εύθραυστο το όριο ανάμεσα στον έλεγχο της παραπληροφόρησης και στον έλεγχο της ανεπιθύμητης πληροφόρησης. Σίγουρα, ό,τι «αναπαράγεται» μαζικά –και το χονδροειδέστατο ψέμα– πείθει· «αν θέλεις μια ιδέα να διεισδύσει στις μάζες, πρέπει να την επαναλαμβάνεις συνεχώς» έλεγε ο Γκέμπελς, «εξήντα χιλιάδες επαναλήψεις κάνουν την αλήθεια» σημείωνε ο Χάξλεϊ, οι «πύλες της αντίληψης» εύκολα αναπλάθονται στο διαδικτυακό σύμπαν. Ομως πού σταματά το «φιλτράρισμα» των ψευδών ειδήσεων και πού αρχίζει η κατεύθυνση της συμπεριφοράς, ο χειρισμός των απόψεων, η κατασκευή της κοινής γνώμης; Η πνευματική αυτοάμυνα είναι μικρή απέναντι σε κάθε παραμορφωτικό πρίσμα.