Τα δύο θεμελιώδη άρθρα Συντάγματος ευνομούμενου δημοκρατικού πολιτεύματος υπάρχουν και στο δικό μας του 1975. H, ήδη από το Σύνταγμα του 1864, αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, ως θεμέλιο του πολιτεύματος (άρθρο 1 παρ. 2 Σ) και η ελεύθερη ίδρυση και συμμετοχή σε κόμματα με την αυτονόητη επιταγή ότι η οργάνωση και η δράση τους οφείλουν να εξυπηρετούν την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος (άρθρο 29 παρ.1 Σ).
Και τα δύο δεν ευτύχησαν σε μας. Η μεν ελεύθερη και ανόθευτη έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας αλλοιώθηκε, η δε επιταγή για εξυπηρετική της ελεύθερης λειτουργίας του πολιτεύματος οργάνωση και δράση των κομμάτων δεν οχυρώθηκε.
Η έκφραση της «λαϊκής κυριαρχίας» όπως και η αντιπροσωπευτική αρχή πραγματώνονται με τους εκλογικούς νόμους. Με τον πρώτο ήδη εκλογικό νόμο του 1844 με τη σταυροδοσία ως τρόπο εκλογής των «πληρεξουσίων» όπως αποκλήθηκαν τότε οι βουλευτές, φαλκιδεύσαμε την ελεύθερη έκφρασή της. Οι επί τουρκοκρατίας «κοτζαμπάσηδες», μερικοί και αγωνιστές του ’21, δώσανε δικαίωμα ψήφου μόνο στους «αυτόχθονες» άνδρες εκλογείς των περιφερειών τους στην τότε μικρή Ελλάδα της Ρούμελης και του Μοριά. Οι «ετερόχθονες» Ελληνες γεννημένοι ή σε υπόδουλες περιοχές ή και σε ξένες χώρες, πολλοί εθνικοί ευεργέτες της εποχής, αποκλείσθηκαν. Διατηρήθηκε, έτσι, η επί τουρκοκρατίας «πελατειακή» εξάρτηση για την από κοινού νομή της νέας εξουσίας. Μέχρι και σήμερα, πολλές φορές με ψευδεπίγραφα αναλογικά ή και καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα δεν άλλαξαν τα πράγματα. Είμαστε παγκοσμίως γνωστοί ως «πελατειακό» και «αποτυχημένο» κράτος, ανίκανο να προσφέρει στους πολίτες του βασικές λειτουργίες αρμοδιότητος και ευθύνης του, χωρίς την παρέμβαση κάποιου πολιτικού ή διαπλεκόμενου ισχυρού. Μόνο αν κάποτε μια σοβαρή πλειοψηφία στη Βουλή αποφασίσει να επιλέξει εκλογικό σύστημα χωρίς σταυρό προτίμησης, αίτημα που από την έρευνα ΑΝΤΙΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ της «Καθημερινής» το 1979 ακόμη εκκρεμεί, θα απαλλαγούμε από το άγος του. Ισως τότε εύπιστα, άκριτα και οργισμένα κατά καιρούς τμήματα του εκλογικού σώματος θα πάψουν να εκλέγουν κυβερνήσεις δημαγωγών που τους προκαλούν κυρίως αισθήματα μειονεξίας οφειλόμενα σε ντόπιες και ξένες συνωμοσίες κατά του περιούσιου μας λαού. Υπόσχονται ανάκτηση της χαμένης τους «υπερηφάνειας», και μετά, από θέσεις εξουσίας, δημιουργούν τη νέα δική τους «πελατεία».
Στο Σύνταγμα του 1975 (άρθρο 29. παρ. 1 Σ) αναγνωρίστηκαν συνταγματικά τα κόμματα ως συστατικά του πολιτεύματος με την παραπάνω επιταγή για την οργάνωση και τη δράση τους. Σοβαρές και προνοητικές δημοκρατικές ευρωπαϊκές χώρες, πολλές παθούσες από δικτατορίες ή εμφυλίους στον προηγούμενο αιώνα, οχύρωσαν τα δημοκρατικά πολιτεύματά τους με ειδικούς νόμους «περί κομμάτων». Τα υποχρέωναν να οργανωθούν δημοκρατικά, υποβάλλοντας στις αρμόδιες δικαστικές αρχές ή όπου υπάρχουν σε Συνταγματικά Δικαστήρια καταστατικά, κανονισμούς εσωτερικής δημοκρατικής οργάνωσης, τα προεκλογικά τους προγράμματα και τους οικονομικούς τους πόρους. Ολα προϋποθέσεις, για την εξ υπαρχής αναγνώριση ή σε περίπτωση παραβατικής δράσης, δικαίωμα προσφυγής πολιτών στη Δικαιοσύνη με αίτημα διάλυσής των.
Στο Σχέδιο Συντάγματος του 1975, οι αείμνηστοι Κ. Παπακωνσταντίνου και Κ. Τσάτσος είχαν προσθέσει στο άρθρο 29.παρ 1 διάταξη με κυρώσεις μέχρι και διαλύσεως κομμάτων μη τηρούντων την επιταγή και άρθρο για συγκρότηση Συνταγματικού Δικαστηρίου. Οι αντιδράσεις σύσσωμης της Αριστεράς με πρώτο το νομιμοποιημένο ΚΚΕ και το ΠΑΣΟΚ πέτυχαν την απάλειψή των με εντολή του Κωνστ. Καραμανλή. Πίστεψε ότι το τότε επινίκιο ακόμη «ήπιο κλίμα» της Μεταπολίτευσης θα άλλαζε την πολιτική μας συμπεριφορά. Ετσι στην «Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία» της Μεταπολίτευσης, «αναγνωρίστηκαν» και υφίστανται σήμερα 154 κόμματα, πολλά απ’ αυτά δεξιά και αριστερά στο όριο ή και εκτός συνταγματικού τόξου.
Το μέγα πρόβλημα της πολιτείας μας ήταν, είναι και θα παραμείνει πολιτικό εκ των δύο παραπάνω αιτίων. Και στη δομή της και, με ελάχιστες εξαιρέσεις, στην ποιότητα του πολιτικού της προσωπικού και στελέχωσης. Και προηγούμενες λαϊκίζουσες κυβερνήσεις ευθύνονται για την παρακμή, αλλά η δίχρονη σημερινή αλλοπρόσαλλη διακυβέρνηση της «Πρώτης Φοράς Αριστερά» προκάλεσε γενική καχεξία, ιατρικό όρο για βαριά ασθενούντες. Θα το αντιληφθούν οι βουλευτές της παρούσας Αναθεωρητικής Βουλής;
* Ο κ. Στρ. Στρατήγης είναι επ. δικηγόρος Δ.Ν., τ. βουλευτής Επικρατείας.