Μη μου άπτου

2' 24" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στην Πνύκα 28 Μαΐου 1959 ο Αντρέ Μαλρό εκφωνεί τον λόγο του με τίτλο «Εγκώμιο στην Ελλάδα». Είναι ένα από τα ωραιότερα κείμενα που γράφτηκαν για την Ελλάδα τον εικοστό αιώνα. Ξεκινά λέγοντας πως τα αστέρια που βλέπει στον αττικό ουρανό είναι τα ίδια με αυτά που έβλεπε ο Φύλακας της «Ορέστειας» περιμένοντας τις φρυκτωρίες που ανήγγειλαν την άλωση της Τροίας. Καταλήγει εγκωμιάζοντας τους αγώνες των σύγχρονων Ελλήνων για την ελευθερία. Στο κείμενο αυτό χαρακτηρίζει τον ελληνικό πολιτισμό «πολιτισμό της αμφισβήτησης» και επισημαίνει ότι η παρακαταθήκη των Ελλήνων είναι ο συνδυασμός του πνεύματος και της ανδρείας. Επικεφαλής του νεοσύστατου υπουργείου Πολιτισμού που του έχει μόλις αναθέσει ο στρατηγός Ντε Γκωλ, ταξίδευσε στην Αθήνα για να εγκαινιάσει το «Ηχος και Φως». Ενα εμπορικό προϊόν που αφορούσε τη βιομηχανία του τουρισμού.

Η αξιοποίηση του Παρθενώνα για εμπορικούς σκοπούς δεν σημαίνει απαραιτήτως την κακοποίησή του. Πολλοί θα διαφωνήσουν μαζί μου για το «Ηχος και Φως». Η φωταγώγηση των μαρμάρων με τους γαλάζιους και κόκκινους προβολείς είχε βρει αρκετούς επικριτές τη δεκαετία του ’60. Το ιδεολόγημα της «λευκής Ελλάδας», της αμόλυντης παρθένου, δεν είναι μονοπώλιο των αρχαιολόγων. De gustibus. Μια από τις πιο έντονες αναμνήσεις της παιδικής μου ηλικίας και της εφηβείας μου είναι τα χρώματα που άλλαζε η Ακρόπολη στον ουρανό της καλοκαιρινής Αθήνας. Σαν τα ίχνη μιας ζωής που έβγαζε την εικόνα του Παρθενώνα από την ιερή της ακαμψία. Θέλω να πω πως το πρόβλημα δεν είναι το «μη μου άπτου» της ιερότητας. Το πρόβλημα δεν είναι ηθικό. Το πρόβλημα γίνεται ηθικό στον βαθμό που και η αισθητική άπτεται της ηθικής.

Συμφωνώ ότι η αισθητική έχει γίνει κάτι σαν αντικλείδι passe partout. Θυμάμαι τους ύμνους για εκείνο το πλαστικό κόκκινο ερπετό που είχε ξετυλίξει ο Γιαν Φαμπρ στις αίθουσες του Λούβρου. Οπως και τρέμω στην ιδέα ότι μπορεί κάποιος Αϊ Ουέι Ουέι να πάει να ξαπλώσει στα Προπύλαια για να παραστήσει το πνιγμένο προσφυγόπουλο στο πιο ευτραφές. Θα μου πείτε η Νέλλυ φωτογράφισε την υπέροχη Νικόλσκα μπροστά στους κίονες και η Τζέιν Μάνσφιλντ φωτογραφήθηκε προβάλλοντας το στήθος της ως μνημείο της σύγχρονης εποχής – παρακαλώ τις φεμινίστριες στο βάθος της αίθουσας να ηρεμήσουν. Από την άλλη δεν μπορώ να αγνοήσω ότι ένα από τα προβλήματα της σύγχρονης Ελλάδας είναι η αμηχανία που της προκαλεί η κλασική της κληρονομιά. Αμηχανία που κινείται ανάμεσα στο «μη μου άπτου», την αδιαφορία που προκαλεί και την υστερική ταύτιση μ’ αυτήν.

Η υπόθεση Gucci με αφήνει αδιάφορο. Είτε γίνει είτε δεν γίνει δεν θα επηρεάσει την εικόνα του μνημείου, όπως δεν επηρέασε ο Φαμπρ τον Λεονάρντο. Πλην όμως θα πρέπει να ξέρουμε για τι συζητάμε. Το πρόβλημα δεν είναι να μην αγγίζουμε τον Παρθενώνα. Το ζητούμενο είναι να τον αγγίζουμε με τον τρόπο που μας επιβάλλει η αισθητική του. Ο Μαλρό το είπε κι αυτό: «Τον πολιτισμό δεν τον κληρονομείς. Τον πολιτισμό τον κατακτάς». Και κάποτε πρέπει να ψάξουμε τρόπους για να κατακτήσουμε αυτόν που τον θεωρούμε δικό μας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή