ΦΩΦΗ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ: Μετρώντας τα γράδα του σοφτ αντιμνημονίου
Το «υποτακτικός» δεν είναι και τόσο κακό. Από την γκάμα των μισαλλόδοξων λέξεων που άνθησαν στην κρίση, το «υποτακτικός» κατατάσσεται σε εκείνες που έχουν λίγα αντιμνημονιακά γράδα. Αισθητά λιγότερα από το «προσκυνημένος». Ασυγκρίτως λιγότερα από το «γερμανοτσολιάς». Ελαφρώς περισσότερα από το «ενδοτικός».
Ποια είναι αυτή η στρατηγική; Εχει δύο ίσα σκέλη. Πρώτον, να συντριβεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Και, δεύτερον, να μη δώσει την εντύπωση το ΠΑΣΟΚ ότι ρυμουλκείται από τη Ν.Δ. Αυτός ο διπλός στόχος μπορεί να υπηρετηθεί μόνο αν το ΠΑΣΟΚ ξαναγίνει ελκυστικό για ένα ικανό τμήμα των ψηφοφόρων που το εγκατέλειψαν για να πάνε στον ΣΥΡΙΖΑ. Από την πασοκική σκοπιά, αυτοί οι ψηφοφόροι δεν είναι –δεν έγιναν ποτέ– Συριζαίοι. Είναι, όπως λέγεται, «πρώην δικοί μας».
Φαίνεται ότι για να συγκινήσει αυτό το ακροατήριο η Γεννηματά επιλέγει τη συνταγή ενός σοφτ αντιμνημονιακού λόγου. Γι’ αυτό, λένε οι καχύποπτοι εντός κι εκτός ΠΑΣΟΚ, επέλεξε το μιντιακό βήμα του βραχνού κήρυκα της αντιμνημονιακής τεστοστερόνης, προκειμένου να ρίξει το ανάθεμα του «υποτακτικού». Γι’ αυτό επιχειρεί να «σιδερώσει» τις στρατηγικές επιλογές του πρόσφατου πασοκικού παρελθόντος –του 2010, του 2012, του 2015– προβάλλοντας την πολιτικά και λογικά ανέφικτη «λύση» ενός μεγάλου κυβερνητικού συνασπισμού μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ, Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ.
Και όμως. Ακόμη κι αν είναι προσχηματική, δεν είναι καταδικασμένη αυτή η στρατηγική. Μπορεί εκλογικά να αποδώσει. Μπορεί να αποφέρει τον ευκταίο επαναπατρισμό των «πρώην δικών μας» και να ανεβάσει τη Δημοκρατική Συμπαράταξη κοντά στο διψήφιο ποσοστό. Και μετά;
Το μετά που εύχονται, αλλά δεν λένε, στο ΠΑΣΟΚ είναι να πάρει, έστω και ισχνή, αυτοδυναμία ο Μητσοτάκης, προκειμένου οι ίδιοι να μπορέσουν να μείνουν στην αντιπολίτευση. Προκειμένου να έχουν την ευχέρεια να ανακαταλάβουν τον χώρο που τους απέσπασε ο ΣΥΡΙΖΑ, ανεβάζοντας τα νεοαντιμνημονιακά τους γράδα απέναντι σε μια αδύναμη, μονοκομματική, δεξιά κυβέρνηση.
Οι άσπονδοι φίλοι της Γεννηματά βλέπουν αυτή την αναζήτηση της αντιπολιτευτικής ευκολίας ως φυσική συνέχεια της κυβερνητικής της προϋπηρεσίας. Υφυπουργός Υγείας, αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας, αναπληρώτρια υπουργός Εσωτερικών, αναπληρώτρια υπουργός Αμυνας. Μέσα στο ναρκοπέδιο της κρίσης, η Γεννηματά έχει διαπρέψει σε μια αλυσίδα ανώδυνων αξιωμάτων. Είναι ένας δρόμος που συνεχίζεται στην κατεύθυνση της περιορισμένης ευθύνης.
ΛΥΔΙΑ ΚΟΝΙΟΡΔΟΥ: Ελευθερία στον Παρθενώνα
Μέσα της δεκαετίας του ’90. Το έργο ήταν το «Ελευθερία στη Βρέμη» του Φασμπίντερ. Το θέατρο ήταν κάπου στην επαρχία. Για την ακρίβεια δεν ήταν θέατρο, αλλά ένα παλαιό βιομηχανικό κτίριο το οποίο, με πρωτοβουλία της διευθύντριας του τοπικού ΔΗΠΕΘΕ, είχε περίπου μετασκευαστεί σε κάτι σαν θεατρική σκηνή που χωρούσε–δεν χωρούσε εκατό θεατές. Εκείνο το βράδυ οι θεατές δεν ήταν περισσότεροι από τα μέλη του θιάσου.
Η παράσταση κυλούσε υποβλητική μέχρι τον δεύτερο – τρίτο φόνο. Μέχρι που ένας από τους λίγους θεατές –τοπικός άρχων, ρέκτης των τεχνών– βλέποντας την πρωταγωνίστρια έτοιμη να κεράσει θανατηφόρο τσάι το επόμενο θύμα της, έσκασε. Εσκασε και γκρέμισε τον αόρατο φράκτη που χώριζε την τέχνη από τη ζωή. «Μηηηηη! Μην το πιεις!» φώναξε προς τη σκηνή. «Μην το πιεις το τσαγάκι. Θα το μετανιώσεις!». Ο ίδιος έπινε ουίσκι σε πλαστικό ποτήρι – όπως το σέρβιρε το υποτυπώδες μπαρ του θεάτρου.
Θα μπορούσε κανείς να διαβάσει αυτό το αμελητέο στιγμιότυπο από τη σταδιοδρομία της Λυδίας Κονιόρδου ως παραβολή. Σαν τον θεατή που έσπασε τη σύμβαση του θεάτρου, επιχειρώντας εισπήδηση στη σκηνή, έτσι κι οι άνθρωποι της τέχνης πηδούν ξαφνικά στην πολιτική. Εντελώς ξαφνικά, χωρίς προηγούμενη συνάφεια με τα δημόσια πράγματα, προσγειώθηκε και η Κονιόρδου στο υπουργείο Πολιτισμού.
Σε περιπτώσεις όπως η δική της, η έλλειψη πολιτικής πείρας προβάλλεται ως αρετή. Δεν στρατολογήθηκε για τις πεζές τεχνοκρατικές δεξιότητες, που δεν διαθέτει. Στρατολογήθηκε γιατί μπορεί να κομίσει στο υπουργείο «οράματα». Μπορεί να μην ξέρει από γραφειοκρατική διαχείριση. Ξέρει όμως να διαχειρίζεται άυλες αξίες, όπως το «κύρος» του Παρθενώνα.
Ετσι το όρισε η ίδια. Αυτό που προστάτευσαν η υπουργός και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ήταν, είπε, το «κύρος του μνημείου». Πρόκειται για ένα μνημείο «μοναδικό». «Λαμπρό». «Διαχρονικό».
Αν όμως είναι τόσο «έγκυρο» το μνημείο, γιατί κινδύνευε από μια φωτογράφιση μόδας; Γιατί η υπουργός, οι υπηρεσίες και οι αυτόκλητοι παρθενοφύλακες του Παρθενώνα αντέδρασαν με τέτοιο ηθικό πανικό σε κάτι τόσο αδύναμο να κλονίσει την ισχύ του συμβόλου;
Αν έχουν δίκιο –που έχουν– για το status του μνημείου, τότε κάτι άλλο, αληθινά εύθραυστο, προστάτευαν, χωρίς να το συνειδητοποιούν. Δεν προστάτευαν τον Παρθενώνα – που δεν έχει ανάγκη την προστασία τους. Προστάτευαν τη μεγάλη ιδέα που έχουμε για τον Παρθενώνα. Δεν προστάτευαν το «κύρος» του μνημείου. Προστάτευαν την ανασφαλή σχέση μας με αυτό. Οι μεγάλες ιδέες είναι πάντα και οι πιο ευάλωτες.