Να «βγούμε» στις αγορές· να διευθετηθεί το κρατικό χρέος σε ορίζοντα 50-70 ετών· να αρθούν οι έλεγχοι κεφαλαίων· να πάρουμε το QE: είναι μερικά από τα αντίμετρα που περιμένει η κυβέρνηση προκειμένου να συμφωνήσει για τη συνέχιση της μνημονιακής πολιτικής. Ποιο είναι «ευκολότερο»; Υπάρχει μια σωστή σειρά με την οποία μπορεί να συμβούν τα παραπάνω;
Δεν έχουν περάσει πολλές μέρες από το τελευταίο Eurogroup, όταν το Μαξίμου συναίνεσε στην επανέναρξη των συζητήσεων με τους τεχνοκράτες των θεσμών στην Αθήνα. Λίγοι γνωρίζουν ότι, εκείνες τις ώρες, παραλίγο να χαλάσει η συνεννόηση Τσακαλώτου, επειδή ο πρωθυπουργός είχε την απαίτηση να δώσει ο Μάριο Ντράγκι, πρόεδρος της ΕΚΤ, ως προαπαιτούμενο, την υπόσχεση ότι οι συστημικές μας τράπεζες θα αποκτούσαν συντόμως πρόσβαση στη νομισματική αναχρηματοδότηση (QE).
Ευτυχώς ο κ. Τσίπρας αντιλήφθηκε, έστω την τελευταία στιγμή, ότι το συμβούλιο της Φρανκφούρτης δεν μπορεί να πάρει παρόμοια απόφαση παρά μόνον όταν θα συντρέχουν δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, να εκδώσουν οι τεχνοκράτες την έκθεση προόδου (staff level agreement) που ισοδυναμεί με συμφωνία επί του επικαιροποιημένου μνημονίου (2η αξιολόγηση) και του μεσοπρόθεσμου προγράμματος μέχρι το 2021. Και δεύτερον, να συμφωνήσουν μεταξύ τους, ΕΚΤ και ΔΝΤ, ότι το χρέος είναι βιώσιμο.
Γιατί όμως θεωρείται τόσο σημαντικό το QE; Από πρακτικής απόψεως το νέο χρήμα που θα αποκτήσει το τραπεζικό σύστημα υπολογίζεται σε 4,5 δισ., με την προϋπόθεση όμως ότι θα αναβαθμολογηθούμε από τους οίκους αξιολόγησης χρέους, αλλιώς θα ξεκινήσουμε με μόνον 2 δισ. νέα ρευστότητα.
Πιο σημαντική όμως θα είναι η μείωση της απόδοσης (δηλαδή του επιτοκίου) των ομολόγων, η οποία εκτιμάται ότι θα πέσει από το περίπου 7% κοντά στο 5%. Σε αυτό το επίπεδο, εκτιμούν οι νέοι σύμβουλοι της κυβέρνησης, μπορεί να σχεδιαστεί η αναχρηματοδότηση ολόκληρου του χρέους, δηλαδή η τόσο σημαντική διευθέτηση για την οποία μιλήσαμε στην αρχή.
Ακόμη πιο σημαντικό θα είναι το όφελος από την εμπιστοσύνη που θα διαχυθεί στην αγορά κεφαλαίων. Οι επενδυτές θα δουν τον «ορίζοντα εξόδου» από τη δημοσιονομική κρίση, που έφερε τα μνημόνια, αλλά και την έξοδο από την κοινωνική και πολιτική κρίση, που τροφοδοτεί η παράταση της μνημονιακής ελληνικής εξαίρεσης.
Η επιστροφή στην κανονικότητα αποτελεί σήμερα τη σπουδαιότερη επιβράβευση των θυσιών που υφίσταται ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Είναι παράδοξο ότι το επιτελείο Τσίπρα προτιμά, περισσότερο από έξι μήνες τώρα, να επιμένει στις ίδιες θέσεις και να μην κλείνει τη διαπραγμάτευση, αφήνοντας την οικονομία να καταγράφει ζημίες. Οταν μάλιστα μόνον από τη συμφωνία θα είχαμε τόσο σημαντικά οφέλη, όπως η αύξηση της απασχόλησης, η επιστροφή των καταθέσεων, η μείωση των «κόκκινων» δανείων και, οπωσδήποτε, η απορρόφηση των δισεκατομμυρίων που είναι «δεσμευμένα» για την Ελλάδα (υπολογίζονται σε 20-30 δισ. από ΕΣΠΑ, ETE, EBRD), ενώ πάνω από 40 δισ. ιδιωτικά κεφάλαια θα επισπεύσουν την άφιξή τους.
Τέλος, ο συνδυασμός QE και αναθεωρημένου προγράμματος μέχρι το 2021 θα συντελέσει αποφασιστικά στην κατάργηση των κεφαλαιακών ελέγχων, χωρίς την οποία η Ελλάδα θα παραμείνει πεδίο υψηλού κινδύνου για τους επενδυτές. Ο ενάρετος κύκλος είναι εφικτός. Δεν είναι όμως σίγουρο ότι ταιριάζει στον αναρχικό «σχεδιασμό» του Μαξίμου.