Οχι, δεν πήγαν όλα τα λεφτά εκεί που φαντάζεται ο Ντάισελμπλουμ. Πολλά από τα ευρώ έγιναν δημόσια έργα. Πολλά βοήθησαν για να γίνουν, ας πούμε, χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων στη θέση των τριτοκοσμικών, ξέφραγων χωματερών.
Ακόμη περισσότερα όμως έγιναν Erasmus, ταξίδια και μεταπτυχιακά στην Ευρώπη.
Διοχετεύτηκαν σε αυτό που κάποτε λέγαμε –και τώρα δεν τολμάμε να προφέρουμε– «σύγκλιση», όχι μόνο με την οικονομική έννοια. Τα λεφτά που ο πρόεδρος του Eurogroup ανησυχεί ότι σπαταλήθηκαν ήταν, ώς ένα βαθμό, το καύσιμο της αφομοιωτικής έλξης που ασκούσε το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Ο Ντάισελμπλουμ έρχεται δεύτερος. Πολύ πριν δοκιμάσει εκείνος να παροχετεύσει το πολιτικό του πρόβλημα στην ευρωπαϊκή σκηνή, το είχαν κάνει συστηματικά άλλοι.
Προτού μιλήσει ο Ολλανδός για τα γούστα του Νότου, είχε εξηγήσει ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ τι κάνουν τα καλοκαίρια οι Κύπριοι στις Σουηδέζες.
Προτού ο Ερντογάν αρχίσει να παρομοιάζει τους Ολλανδούς και τους Γερμανούς με ναζί, στις αθηναϊκές εφημερίδες και στις αθηναϊκές πλατείες οι σβάστικες ήταν η ρουτίνα του αγανακτισμένου λόγου.
Η προσφυγή του ηττημένου σοσιαλδημοκράτη Ντάισελμπλουμ στην ευκολία των στερεοτύπων απλώς επιβεβαιώνει σε τι κατάσταση βρίσκεται η Ευρώπη. Ακόμη και οι πολιτικές δυνάμεις που λογίζονται συστημικές δέχονται τέτοια πίεση, που υποκύπτουν οι ίδιες σε αυτό που καταγγέλλουν: τον εθνικό και πολιτισμικό πανικό.
Εδώ η διολίσθηση είχε προ πολλού συντελεστεί. Ακόμη και μετά την καμπή του καλοκαιριού του 2015, οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ εξακολούθησαν να χειρίζονται τη σχέση τους με την Ευρώπη ως αέναη άσκηση φρονηματισμού. Μπορεί η εμπρηστική αντιευρωπαϊκή ρητορική κάπως να σιδερώθηκε.
Ομως ο εμφανιζόμενος ως συριζαϊκός «ευρωπαϊσμός», στην καλύτερή του εκδοχή, δεν υπερέβη ποτέ το παπαδημούλειο υπόδειγμα: παρέμεινε μια συνθηματολογία για εσωτερική κατανάλωση μεταμφιεσμένη σε αριστερή αγωνία για την Ευρώπη – σε ήπιο ευρωσκεπτικισμό του τύπου «πού πας, καημένη Ε.Ε.».
Αυτά τα κλισέ ενσαρκώνει τέλεια ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών που είναι επιφορτισμένος με τον χειρισμό των «Ευρωπαϊκών Υποθέσεων». Εχοντας ο ίδιος διατρέξει όλα τα στάδια της μετάβασης, από τις πλατείες στα τηλεοπτικά πλατό και από τις κομματικές συνελεύσεις στις ευρωσυνόδους, ο Γιώργος Κατρούγκαλος επιστράτευσε στη σχέση της κυβέρνησης με την Ευρώπη έναν ακόμη αναχρονισμό: την επιστροφή στην πολιτική των αστερίσκων.
Ηταν ο Κατρούγκαλος που εξήγησε χθες στη Βουλή το νέο διαπραγματευτικό στρατήγημα της κυβέρνησης: τη σύνδεση της αξιολόγησης με τη Διακήρυξη της Ρώμης, στην οποία η Αθήνα ζητεί να μπει ως προσθήκη η άποψή της για τα εργασιακά – μια ρήτρα που, όπως το περιέγραψε ο υπουργός, θα συνιστά άμυνα «στη νεοφιλελεύθερη και αντιευρωπαϊκή πολιτική του ΔΝΤ».
Πρόκειται για ελιγμό βγαλμένο από το παιγμένο ρεπερτόριο των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Οποτε η όντως διαπραγμάτευση σκαλώνει, αναζητείται τρόπος να εκτραπεί εκτός θέματος. Να πάψει να είναι διαπραγμάτευση επί του προγράμματος και να γίνει διαπραγμάτευση «πολιτική».
Δοκιμάστηκε με την επίκληση των υποκλαπεισών συνομιλιών του ΔΝΤ. Δοκιμάστηκε και με την απόπειρα διαπραγματευτικής χρήσης του προσφυγικού. Δοκιμάζεται τώρα με τη Διακήρυξη, που αντιμετωπίζεται σαν να ήταν ψήφισμα της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Κατρούγκαλος λέει τώρα ότι η κυβέρνησή του υπερασπίζεται το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο». Το πώς εννοεί ο ίδιος αυτό το μοντέλο είχε την ευκαιρία να το δείξει με το ασφαλιστικό που κατέστρωσε ως υπουργός Εργασίας. Το ασφαλιστικό που εξαναγκάζει χιλιάδες να κάψουν τα μπλοκάκια τους, προκειμένου να μην υποστούν το «ευρωπαϊκό» του μοντέλο.
Ετσι όμως είναι πια η Ευρώπη. Τόσο ρευστή, ώστε ο Κατρούγκαλος ταυτίζει άνετα το ευρωπαϊκό με το κατρουγκάλειο. Και ο Ντάισελμπλουμ εύκολα παθαίνει Κατρούγκαλο.