Πριν από μερικά χρόνια συναντήθηκα στην πλατεία Ταξίμ, στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, με διπλωμάτη σημαντικής δυτικής χώρας που υπηρετούσε στην Τουρκία. Αφού μιλήσαμε για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό, η συζήτηση πέρασε στο μέλλον της Τουρκίας, το πολιτικό και οικονομικό. Ηταν η εποχή που η τουρκική οικονομία ήκμαζε, γι’ αυτό και με εξέπληξε η βεβαιότητα με την οποία ο συνομιλητής μου με ενημέρωνε για την επερχόμενη διολίσθησή της στην αβεβαιότητα ως απόρροια της επικίνδυνης συμπεριφοράς ενός «αλλοπρόσαλλου» ηγέτη.
Και αυτό, πολύ πριν ο Ταγίπ Ερντογάν «ξεφύγει» εντελώς και αρχίσει να υβρίζει τους πάντες, να περιγράφει τους Ευρωπαίους ως ναζί και φασίστες, να απειλεί ότι θα πλημμυρίσει την Ε.Ε. με χιλιάδες πρόσφυγες και να προειδοποιεί τους πολίτες των ευρωπαϊκών χωρών ότι δεν θα μπορούν να περπατάνε πλέον ήσυχοι στους δρόμους.
Είχε, βέβαια, προλάβει να κινηθεί σχεδόν απειλητικά κατά του βραβευμένου με Νομπέλ Ειρήνης Ισραηλινού προέδρου Σιμόν Πέρες, στο Νταβός, να δηλώσει την ένθερμη υποστήριξή του στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και στη Χαμάς και να συνεργασθεί παρασκηνιακά με το ISIS.
Ο αυταρχικός πρόεδρος της Τουρκίας πιστεύει ότι ηγείται υπερδύναμης και ότι είναι, ή θα έπρεπε να είναι, ο ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου, τουλάχιστον του σουνιτικού.
Στο οικονομικό πεδίο θεωρεί ότι η τουρκική οικονομία θα καταγράφει πάντα αλματώδεις ρυθμούς ανάπτυξης και πως τίποτε δεν μπορεί να τη σταματήσει. Δεν αντιλαμβάνεται ότι οι σοβαροί επενδυτές αναζητούν ένα περιβάλλον όπου επικρατεί κράτος δικαίου, το οποίο αυτός καταλύει. Ταυτόχρονα, δεν κατανοεί και απορρίπτει τους κανόνες του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, πιστεύοντας, για παράδειγμα, ότι οι οίκοι αξιολόγησης παίζουν κάποιο συντονισμένο παιχνίδι εις βάρος της Τουρκίας και του ίδιου προσωπικά.
Η οικονομία του κλονίζεται, αλλά αυτός, εγκλωβισμένος στην έπαρσή του, συμπεριφέρεται σαν να μην έχει ανάγκη κανέναν. Επέλεξε να παίξει επικίνδυνα, αγνοώντας τις συνέπειες, και θα τιμωρηθεί γι’ αυτό. Δεν μπορεί να υβρίζεις τους πάντες και να αναμένεις ότι όλα θα συνεχίσουν όπως πριν. «Η κατάσταση με την Τουρκία είναι σε μεγάλο βαθμό για κλάματα», δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, «παγώνοντας» τα μέτρα οικονομικής συνεργασίας Γερμανίας – Τουρκίας που είχαν συμφωνηθεί πρόσφατα. Η αντιπρόεδρος των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών, Γιούλια Κλέκνερ, διερωτήθηκε «αν ο Ερντογάν έχει ακόμη τα λογικά του», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, διεμήνυσε ότι «δείχνουμε ανοχή, αλλά δεν είμαστε ηλίθιοι». Η Bild συνόψισε το λαϊκό αίσθημα, αυτή τη φορά με μια ολοσέλιδη φωτογραφία του Ερντογάν στην πρώτη σελίδα και τίτλο: «Δεν είσαι δημοκράτης. Βλάπτεις τη χώρα σου. Δεν σε θέλουμε εδώ».
Μετά, δε, την εκλογική απήχηση που είχε η σκληρή στάση του Ολλανδού πρωθυπουργού, Μαρκ Ρούτε, θα δούμε και άλλους Ευρωπαίους, όχι μόνο ακροδεξιούς, να αντιμετωπίζουν με αυστηρότητα τον Ερντογάν. Ισως να «παγώσουν» τη χρηματοδότηση που χορηγούν στην Αγκυρα, αλλά και να περιορίσουν τη ροή Ευρωπαίων τουριστών προς την Τουρκία, καταφέροντας ακόμη ένα πλήγμα στη δοκιμαζόμενη οικονομία της χώρας.
Οσοι ασχολούνται με τη γειτονική χώρα εστιάζουν στη γεωπολιτική διάσταση, που προφανώς είναι σημαντική, και τείνουν να παραγνωρίζουν την οικονομική. Το δόγμα των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες έχει καταρρεύσει και έχει μεταβληθεί σε μετωπική σύγκρουση με όλους, γείτονες και μη. Καμία οικονομία δεν μπορεί να αντέξει μια τέτοια κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν δεν αλλάξει συμπεριφορά ο Τούρκος πρόεδρος, και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι προτίθεται να αλλάξει, το μέλλον της τουρκικής οικονομίας διαγράφεται δυσοίωνο.