Χθες έγραφα ότι πτωχεύσαμε διότι δεν μπορέσαμε να αξιολογήσουμε τους εαυτούς μας. Δεν μπορέσαμε, δεν θελήσαμε, δεν ενδιαφερθήκαμε, να αναδείξουμε τις πραγματικές αξίες που κυκλοφορούν ανάμεσά μας, με αποτέλεσμα να πάρουμε τη φτώχεια μας για πλούτο. Κάνουμε μουσείο το σπίτι του Μπελογιάννη, αλλά κανείς δεν ενδιαφέρεται να κάνει ένα μουσείο στο σπίτι που έμεινε η Κάλλας. Δεν είναι συγκινητικό που ο κ. Κουτσούμπας έβγαλε το πιστόλι του και, αφού το επέδειξε σαν ιερό λείψανο, μετά το ξαναέκρυψε για να θυμηθούν όλοι ότι μόνον αυτός έχει τα πνευματικά του δικαιώματα; Ε ρε και να ζούσε ο Φρόιντ! Και μιας που αναφερθήκαμε στην Κάλλας, πόσοι άλλοι παραμένουν αφανείς στη σύγχρονη Αθήνα; Ακόμη και τις ταλαίπωρες προτομές τους τις αφήνουμε στο έλεος των λαθρεμπόρων χαλκού και των μπαχαλάκηδων που διασκεδάζουν αποκεφαλίζοντάς τες.
Οταν λέω ότι πτωχεύσαμε επειδή δεν ενδιαφερθήκαμε να αξιολογήσουμε τον εαυτό μας, λέω τη μισή αλήθεια. Διότι σε όλα τα χρόνια της μακράς μεταπολίτευσης λειτούργησε ένα κοινωνικό μέτρο αξίας, το αριστερόμετρο. Και δεν αναφέρομαι μόνον στην πολιτική σκηνή. Εκεί όπου ακόμη και η διχοτομία ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά κρινόταν με τη μεζούρα του αριστερόμετρου. Εκεί όπου οι ενοχές που κληρονόμησε η Δεξιά από το μετεμφυλιακό κράτος και τη χούντα απαιτούσαν ακόμη και απ’ αυτήν και τους πολιτικούς της να κερδίζουν κάποιους βαθμούς αριστεροφροσύνης. Είτε με τον αντιαμερικανισμό, είτε με τον καθαγιασμό του Δημοσίου, είτε με την προοδευτική εκπαίδευση, είτε με τις υποκλίσεις στον πιο άγριο συνδικαλισμό. Οταν ο Κ. Σημίτης είχε ευχαριστήσει τις ΗΠΑ για τη βοήθεια τη νύχτα των Ιμίων, οι πρώτοι που ξεσηκώθηκαν βρίσκονταν στα έδρανα της Ν.Δ. Το θυμάστε; Εγώ το θυμάμαι πάντως.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι οι πολιτικοί. «Οι δόλιοι κυβερνώντες», που λέει κι ο Σαββόπουλος, φοβισμένοι καιροσκόποι ως επί το πλείστον, παλεύουν να επιπλεύσουν στον αφρό του κοινωνικού αισθήματος. Κι αυτό το όριζε το αριστερόμετρο. Από τις τηλεοπτικές σειρές, τους σχολιαστές και στον γραπτό και τον ηλεκτρονικό Τύπο, ώς τον κινηματογράφο, το θέατρο, τη λογοτεχνία και πάνω απ’ όλα το τραγούδι. Και επειδή οι επιδόσεις στο αριστερόμετρο κρίνονταν από τις επιδόσεις στο αίσθημα της ήττας –όσο πιο αδικημένος και ηττημένος αισθανόσουν, τόσο πιο αριστερός ήσουν– στα έργα και τις ημέρες της μεταπολίτευσης η συλλογική κλάψα έγινε καθεστώς. Η επικράτηση του «καψουροτράγουδου» στα σκυλάδικά της επιδοτούμενης χώρας είναι χαρακτηριστική. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αριστερόμετρο δεν όριζε και το γέλιο μας. Αυτό έκρινε τη δημοφιλία των λαϊκών κωμικών.
Γνήσιο τέκνο αυτής της Ελλάδας, ο κ. Τσίπρας είπε προχθές: «Δεν υπάρχει πιο αριστερός από μένα». Και περιέγραψε το πρόβλημα. Η Ελλάδα θα γλιτώσει από την ανέχεια μόνον όταν πάψει να αξιολογείται με το αριστερόμετρο.