Προχθές βρέθηκα στο Ωδείον Αθηνών, στη Ρηγίλλης, για να δω από κοντά τις εργασίες καθαρισμού του κτιρίου. Είναι το μόνο τμήμα που χτίστηκε από το όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή για το Πνευματικό Κέντρο Αθηνών. Απέναντι είναι το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών. Επίσης, μέρος ενός σύνθετου οράματος για προώθηση των τεχνών, του πολιτισμού και του τουρισμού. Την ίδια εποχή, ο Δημήτρης Πικιώνης είχε ολοκληρώσει την παρέμβασή του γύρω από την Ακρόπολη, και ήταν τότε που το υπουργείο Συγκοινωνιών είχε προκηρύξει διαγωνισμό για την πλατεία Ομονοίας. Δεν έχει ακόμη αποτιμηθεί η αναμόρφωση της Αθήνας εκείνα τα χρόνια, διότι, για πολλούς λόγους, προβάλλεται μόνο η αρνητική όψη, που και αυτή είναι υπαρκτή και σημαντική. Αλλά η πνοή για το αύριο που υπήρχε προδικτατορικά, είναι κάτι που πρέπει να το μελετήσουμε. Θα ωφεληθούμε.
Το Ωδείον είναι έργο του Ιωάννη Δεσποτόπουλου, το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών του Κωνσταντίνου Δοξιάδη, η πλατεία Ομονοίας με το σιντριβάνι του Γιώργου Ζογγολόπουλου, τα έργα στην Ακρόπολη του Δημήτρη Πικιώνη. Η αντιπαράθεση με το σήμερα προκαλεί αμηχανία. Και η αμηχανία προέρχεται από τον παροπλισμό των σύγχρονων και άξιων. Και βεβαίως, από την παντελή απουσία κάθε οράματος, στοιχειώδους έστω, για την πρωτεύουσα. Εδώ που φτάσαμε πρέπει να συμβούν δύο τινά. Πρώτον, να απελευθερωθεί η οικονομία. Η Αθήνα έχει πλέον την όψη, τη μορφή και την γκριζάδα μιας πόλης ανελεύθερης, καθυστερημένης και αυτοκαταστροφικής. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα, άνθρωποι καλλιεργημένοι και στο παρελθόν ενεργοί, απέχουν και δεν ασχολούνται παρά με τον μικρόκοσμό τους αδυνατώντας να αντιληφθούν ότι η οικονομική ανελευθερία διαλύει και τον δικό τους, πολύτιμο μικρόκοσμο. Και δεύτερον, είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας η πρόσκληση των δημιουργικών Ελλήνων και μη, από κάθε τομέα, να αιμοδοτήσουν την πόλη. Ανθρωποι του τουρισμού, των επιχειρήσεων, της τέχνης, της επιστήμης, είναι περιθωριοποιημένοι. Αλλά για να προσελκυθούν οι ικανοί και άξιοι, πρέπει πρώτα η Αθήνα να απελευθερωθεί οικονομικά και αυτό σημαίνει να απελευθερωθεί και από τα βαρίδια της περίκλειστης κοινωνίας. Παραπλανά η εικόνα της φωτεινής, ανοιξιάτικης Αθήνας. Παραμένει υπό κατοχή περιορισμένου πνεύματος, οικονομικής ανελευθερίας και αυτοκαταστροφικής ακινησίας. Αλλά η λύση είναι μπροστά.