Δεν αλλάζει στο σύνολό της η ζωή ενός παιδιού, ενός προσφυγόπουλου, αν βρεθεί για λίγο έξω από το καταθλιπτικό καθεστώς του βίου του. Ούτε ο κόσμος αλλάζει συνολικά, όσον αφορά τα αισθήματα και τις αντιλήψεις του, από αποσπασματικές εκδηλώσεις ανθρωπιστικού χαρακτήρα. Κι ωστόσο, ακόμα και οι λίγες ώρες που τα προσφυγόπουλα του Σκαραμαγκά βρέθηκαν φιλοξενούμενα της Νέας Σμύρνης και του Πανιωνίου είναι ικανές να αλλάξουν την εικόνα τους για τον κόσμο που τα περιβάλλει. Να τα πείσουν ότι δεν είναι αποκλειστικώς ανεπιθύμητα. Οτι έχουν και αυτά μερίδιο στο χαμόγελο και στη ζεστή αγκαλιά. Σαν αυτή που άνοιξε η ποδοσφαιρική ομάδα του Πανιωνίου, με το σύνθημα «Ο πρόσφυγας αγκαλιάζει τους πρόσφυγες», αλλά, την ίδια μέρα, προχθές Κυριακή, και ο ΠΑΟΚ στη Θεσσαλονίκη.
Είναι από τις λιγοστές περιπτώσεις όπου η μπάλα χρησιμοποιείται σαν γεννήτρια αγάπης, όχι σαν μηχανή παραγωγής σφοδρής αντιπαλότητας και μίσους, και όπου η προσφυγική καταγωγή των συλλόγων χρησιμοποιείται για αγαθούς σκοπούς και όχι για την πρόχειρη ιδεολογικοποίηση ή έστω τη συναισθηματική επικουρία αξιώσεων που αφορούν την κατασκευή γηπέδων με βαριά και μάλλον αταίριαστα ονόματα, λ.χ. «Αγια-Σοφιά». Τα προσφυγόπουλα που συνόδεψαν τους παίκτες του Πανιωνίου και του Ατρομήτου στην είσοδό τους στο γήπεδο και τα άλλα που φιλοξενήθηκαν, μαζί με τους γονείς τους, στην Τούμπα, στο παιχνίδι του ΠΑΟΚ με τη Λάρισα, απέκτησαν μια μνήμη διαφορετική από όσες βαραίνουν τη μέχρι τώρα ζωή τους: μνήμες πολέμου και ξεριζωμού, κινδύνου και κυμάτων, αποκλεισμού και στέρησης. Η μικροϊστορία της ημέρας αυτής –οι λίγες ώρες μερικής έστω ξεγνοιασιάς που τους επέτρεψαν να εμπιστευτούν και πάλι τον κόσμο που τα περιβάλλει– θα τα συνοδεύει εφ’ όρου ζωής. Στο κάτω κάτω, για παιδιά αυτής της ηλικίας το να πας στο γήπεδο ίσως έχει την ίδια αξία με το να πας στο σχολείο. Αυτό το σχολείο που οι σκοταδιστές έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τους το στερήσουν. Χειρονομίες όπως αυτή του ΠΑΟΚ και του Πανιωνίου έχουν αντίκρισμα και στο καθαυτό εσωτερικό πεδίο. Υπενθυμίζουν πως ό,τι συνηθίζουμε να λέμε για τους Ελληνες πρόσφυγες που συνδημιούργησαν την Ελλάδα του 20ού αιώνα δεν είναι ένας παλιός μύθος, αδρανής πια. Είναι τμήμα απαραγνώριστο της νεοελληνικής ιστορίας, και μάλιστα όχι από τα δαφνοστεφή. Η υποδοχή των Μικρασιατών προσφύγων από την πολιτεία, την κοινωνία και τις εφημερίδες της εποχής εκείνης δεν περιποιεί τιμή σε κανέναν, γι’ αυτό και η ιστορία της αποσιωπήθηκε. Η μνήμη ακριβώς εκείνης της υποδοχής, μπορούμε να υποθέσουμε, παρακινεί τους συλλόγους με ρίζες προσφυγικές να στέκονται αλληλέγγυοι στους πρόσφυγες των τωρινών πολέμων. Και με τη στάση τους να σβήνουν κατά κάποιον τρόπο το αυτογκόλ που σημείωσαν προσφυγοσυνοικίες της Αττικής και της Θεσσαλονίκης που επιχείρησαν να κλειδώσουν τα προσφυγόπουλα έξω από τα σχολεία, με πρόσχημα τα εμβόλια.