Κάθε φορά που ένας ξένος αξιωματούχος επισκέπτεται την Αθήνα, κρίνει απαραίτητο να εξάρει την ανθεκτικότητα του ελληνικού λαού και να αναγνωρίσει τις θυσίες του. Με την ευκαιρία, λιβανίζει και τους εκάστοτε κυβερνώντες για τον «πραγματισμό» και την αποφασιστικότητά τους. Ο Ντόναλντ Τουσκ δεν ξέφυγε από τον κανόνα. Είναι απορίας άξιον, πάντως, πώς εξήρε την αποφασιστικότητα ενός πρωθυπουργού που «σέρνει» τη διαπραγμάτευση εδώ και μήνες με μοναδικό γνώμονα την πολιτική του επιβίωση μέσω της εφαρμογής των μέτρων περίπου στη μετά θάνατον ζωή – επιχειρώντας να μετακυλίσει στην επόμενη κυβέρνηση το πολιτικό κόστος της εφαρμογής μέτρων που αποτελούν προϊόν της δικής του διαπραγμάτευσης.
Οι περισσότερες δηλώσεις των Ευρωπαίων μοιάζουν με φωτοτυπίες από το εγχειρίδιο της πολιτικής ορθότητας. Δεν αναγνωρίζουν ιδιαιτερότητες. Δεν τους ενδιαφέρει (με εξαίρεση ίσως την πιο πολιτική Κομισιόν του Γιούνκερ). Σημασία έχει να ψηφίζονται τα μέτρα και τα νούμερα να βγαίνουν, έστω εικονικά. Βέβαια, παρότι οι πεφωτισμένοι τεχνοκράτες των Βρυξελλών και του Βερολίνου είναι κάθε φορά έτοιμοι να κάψουν τη σημαία της πολιτικής διαπραγμάτευσης, οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι είναι οι πρώτοι διδάξαντες αυτής.
Πέρα από τις ευθύνες της κυβέρνησης για τη σημερινή κατάσταση και τους οικονομικούς δείκτες, υπάρχει και η πολιτική διάσταση. Πάντα υπήρχε. Το ίδιο πολιτική ήταν η διάσταση όταν οι δανειστές τράβηξαν το χαλί κάτω απ’ τα πόδια της κυβέρνησης Σαμαρά -Βενιζέλου –αφού πρώτα οι ίδιοι άφησαν κάτω τα μολύβια–, γνωρίζοντας ότι ερχόταν ο ΣΥΡΙΖΑ. Εξίσου πολιτικοί ήταν οι υπολογισμοί του Βερολίνου όταν, αφού έκλεισε ο βαλκανικός διάδρομος, έκανε τα στραβά μάτια στις καθυστερήσεις που έπαιζε η κυβέρνηση στην έτερη ηρωική διαπραγμάτευση της πρώτης αξιολόγησης. Αφού ο Αλ. Τσίπρας κρατούσε τους πρόσφυγες στα κλειστά ελληνικά σύνορα, δεν έπρεπε να διαταραχθεί η «πολιτική σταθερότητα».Το ίδιο πολιτικά υπολογίζει η κυβέρνηση διαπραγματευόμενη με το βλέμμα στον εκλογικό της ορίζοντα και μοιράζοντας την εφαρμογή των μέτρων, κερνώντας δηλητήριο και τους επόμενους. Δεν είναι, βέβαια, η μόνη. Το ίδιο περίπου έκανε μη κλείνοντας την «καταραμένη» πέμπτη αξιολόγηση και η κυβέρνηση Σαμαρά, πιστεύοντας στη θεωρία της αριστερής «παρένθεσης».
Σε μια τέτοια πολιτική ανάγνωση παραπέμπει και το προσχέδιο της συμφωνίας που προβλέπει τη συμβιβαστική πρόταση για εφαρμογή κάποιων μέτρων το 2019 και κάποιων άλλων το 2020, αφού θα έχουν γίνει οι εκλογές, αν, στο μεταξύ, δεν γίνουν πρόωρες.Το προσχέδιο μοιράζει πόνο ανάμεσα στη σημερινή και στην επόμενη κυβέρνηση, εκτός αν τελικά υπερισχύσει η «σκληρή» άποψη για εφαρμογή των μέτρων από το 2018.
Οσο τεχνοκρατικά κι αν διαβαστεί, αν μη τι άλλο επιδεικνύει τιμωρητική διάθεση απέναντι στο σύνολο του πολιτικού συστήματος. Οπως το έθετε πηγή των θεσμών στις πρώτες μνημονιακές μέρες των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, «θα εφαρμόσουν κι αυτοί μέτρα γρήγορα στην αρχή, όπως όλοι. Και στην επόμενη αξιολόγηση, θα σέρνουν τα πόδια, διαμαρτυρόμενοι για το πολιτικό κόστος». Το έργο το έχουν ξαναδεί και έχουν πεισθεί ότι θα το βλέπουν συνέχεια σε επανάληψη. Η μία πλευρά αρνείται να συνθηκολογήσει με την πραγματικότητα της άλλης. Και η πραγματικότητα δεν είναι ποτέ αθώα πολιτικών σκοπιμοτήτων είτε αυτό ονομάζεται γερμανικές εκλογές είτε οτιδήποτε άλλο.
Πόσο χειρότερα μπορεί να γίνουν τα πράγματα; Η κυβέρνηση απαντά καθημερινά στο ερώτημα με πράξεις. Το ίδιο και οι δανειστές. Στο μεταξύ, οι εφεδρείες τελειώνουν. Το πολιτικό σύστημα κανιβαλίζεται πριν προλάβει να διαμορφώσει συνθήκες αναγέννησής του. Και οι όμορφες κυβερνήσεις όμορφα καίγονται.